مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

مبانی نظری و پیشینه استقرار و توسعه شهرداری الکترونیک در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

بخش اول: مبانی نظری شهرداری الکترونیک

1. مقدمه

امروزه با ورود به هزاره سوم و شروع عصر مجازي و با قدم نهادن به حيطه نانو تكنولوژي و ظهور فناوري اطلاعات و ارتباطات، جوامع دچار تغييرات بنيادين و اساسي شده‌اند. ايجاد شهر الكترونيك و قدم گذاشتن در مرحله فناوري اطلاعات نيز يك فرصت انكار ناپذير است. شهر الكترونيك، دسترسي الكترونيكي شهروندان به شهرداري، ادارات دولتي، بنگاه‌هاي اقتصادي و كليه خدمات شهري به صورت شبانه روزي را فراهم مي‌كند. اين شهر عاملي در جهت ايجاد سازمان‌هاي شيشه‌اي است به طوري كه تمام كاركردها و هدف‌هاي سازمان به طور شفاف قابل ملاحظه باشد، اين شهر از بستر پيشرفته اطلاعات مخابراتي برخوردار است به صورتي كه مي‌توان از طريق كامپيوتر با خانه‌ها، مدارس، ادارات، دوستان و غيره ارتباط برقرار كرد.

از طرف دیگر در حالتی خاص تر مفهوم شهرداري الكترونيك به ميزان زيادي با مفهوم شهرالكترونيك عجين است. شهرداری سازمانی است که وظیفه ساماندهی و رسیدگی به امور شهر را به عهده دارد. این امور شامل کلیه امور مربوط به ساخت و ساز٬ حمل و نقل و ترافیک٬ نظافت٬ فضای سبز و... می شود. در واقع شهرداری مجموعه ای از ساز و کارهای مرتبط و درگیر با شهر و شهرنشینی است که هدف از این ساز و کارها تامین و رفع نیازهای مادی و معنوی شهروندان است. شهرداري ها يكي از مهمترين اركان نهادهاي دولتي هستند كه به نوعي بيشترين ارتباط مردم در زمينه‌هاي امورات دولتي با اين سازمان است، از اين لحاظ پل ارتباطي خوب بين شهروندان و ارگان دولتي است و امكان مشاركت مردم را در فرآيندهاي مديريت شهري فراهم مي‌سازد. شهرداري الكترونيك امكان دسترسي شهروندان به پايگاههاي داده خدمات شهرداري، به صورت 24 ساعته و 7 روز هفته را فراهم مي‌آورد. شهرداري الكترونيك با بهره‌گيري از فناوري اطلاعات، با تغيير در معماري ساختار خود و با ساده سازي رويه‌ها و قوانين و مهندسي مجدد فعاليت‌ها و شفافيت رويه‌ها و ارتباط موثر با شهروندان، خدمات خود را در حوزه وظايف شهرداري به صورت قابل دسترس و امن به شهروندان ارايه مي‌كند. از اين طريق نه تنها مديريت دولتي به شكل مناسبت‌تري اعمال مي‌شود بلكه فاصله بين دولت و شهروند كم شده رضايت‌مندي شهروندان از خدمات دولتي متمركز افزايش يافته و مفهومي چون شهر الكترونيكي در جامعه نقش مي‌گيرد. از آنجايي كه شهرداري‌ها قسمت عمده‌اي از فعاليت سازمان‌ها را در شهر‌ها عهده‌دار و در هر نوع برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري مديريت شهري، سهم عمده‌اي را دارا هستند، مي‌توانند كانون راه رسيدن به شهر الكترونيكي باشند.

شهرداری مناسب ترین مجموعه ای است که از آن می توان به منظور برنامه ریزی برای بهره برداری جامع از فناوری اطلاعات استفاده کرد. در حال حاضر توسعه شهرداری ها به پارامترهای دیگر نیز وابسته شده كه یكی از آنها شبكه جهانی) اینترنت( می باشد. شهرداری ها به طور كلی مراكز جغرافیایی تجمع انسان ها و فعالیت ها و خدماتی است كه توسط آنها انجام می شود. به همین دلیل است كه نحوه آرایش عناصر شهرداری و شكل امروزی شهرنشینی برای مردم بسیار آشنا است.به گونه ای که تا دو دهه دیگر بدون تردید با توسعه و به کارگیری کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بخصوص در حوزه شهرداری، شکل و محتوای روابط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در شهرها، کشورها و در سطح جهان تغییر اساسی خواهد کرد.

عصر مجازی نهایت توسعه اصول و کاربردهای فناوری اطلاعات در فضای سه بعدی است که به انسان فرصت می دهد تا بدون حضور فیزیکی و به صورت مجازی، بسیاری از امور زندگی خود را در هر نقطه دلخواه و مورد نظر انجام دهد. به طور یقین گسترش عصر اطلاعات و سمت گیری به سوی جامعه اطلاعاتی که امروزه با توسعه سریع و خیره کننده فناوری های پیشرفته همراه شده است جهان را به سوی چهارمین موج تغییر یعنی عصر مجازی رهنمون می کند.

در این فصل تلاش شده است تا با جستاری بر ادبیات شهرداری الکترونیک، ضمن تشریح مفهوم، جزئیات و مدل های موجود، مؤلفه­ها و شاخص­های ضروری آن شناسایی و در راستای موضوع تحقیق (مطالعه بسترهای استقرار و توسعه شهرداری الکترونیک در شهر زاهدان با رویکرد الگوبرداری)، مورد استفاده قرار گیرد.

1. تبیین و بسط مفهوم شهرداری الکترونیک

گستردگی و پیچیدگی مسائل شهری و رشد و توسعه روزافزون شهرها، مدیریّت امور شهر را به وظیفه­ای دشوار تبدیل نموده­است. علاوه بر موضوعاتی همچون محیط زیست، حمل و نقل، ایمنی و برنامه ریزی شهری، یکی از عوامل مهمی که تأثیر فزاینده و تعیین کننده­ای بر عوامل سازنده شهری دارد، مدیریّت شهری است. اگر شهر همچون سازمانی در نظر گرفته شود، لازم است که در رأس آن عنصری برای برنامه­ریزی آینده و اداره امور کنونی قرار گیرد. این عنصر را می­توان مدیریّت شهر نامید. مسائل بسیاری در شهرها وجود دارد که برای حلّ آنها و پاسخ به درخواست­های موجود در عرصه­های زندگی جمعی، وجود مدیریّت شهری را ضروری می­نماید. این موضوع به خصوص در مسائل خدماتی و عمرانی عمومی جنبه ویژه پیدا می­کند. لذا اموری مانند تأمین بهداشت و نظافت محیط شهر، ایجاد و حفظ فضای سبز، تأمین ایمنی شهر و شهروندان، نیازمند وجود سازمانی با تشکیلات مشخّص است تا مدیریّت شهر به نحو مطلوب صورت گیرد. بدین­سان مدیریّت شهری به معنای سازماندهی عوامل و منابع برای پاسخ­گوئی به نیازهای ساکنان شهر است و شامل کارکردهای برنامه­ریزی، اجرا، نظارت، کنترل و هدایت است که برای اعمال قدرت باید برآمده از اراده شهروندان و قراردادهای اجتماعی باشد.

علیرغم ماهیّت مشابه مفهوم مدیریّت شهری با مفهوم شهرداری به عنوان سازمان مدیریّت شهری، ناگزیر می­سازد تا به مفهوم شهرداری نیز پرداخته شود. عنصر سازمانی در نظام اداره امور شهرهای کشور، سازمانی عمومی غیردولتی با نام شهرداری است. در یک تعریف می­توان گفت «شهرداری سازمانی است که سکنه یک شهر با استفاده از حقوق طبیعی خود و اختیاری که قانون به آن­ها اعطا نموده است، به منظور ایجاد و اداره نمودن تأسیسات عمومی، وضع و اجرای نظامات شهری و تأمین نیازمندی­های مشترک محلی به­وجود می­آورند و به آن اختیار و نمایندگی می­دهند تا هزینه خدماتی را که بر عهده آن واگذار گردیده است با روشی منطقی و عادلانه بین سکنه شهر و استفاده­کنندگان توزیع و سرشکن نموده، از آن­ها وصول کند ».

برابر ماده 5 قانون محاسبات عمومی کشور نیز «شهرداری سازمانی است عمومی و غیردولتی که دارای شخصیّت و استقلال حقوقی بوده و تحت نظارت شورای شهر که منتخب مردم است و نظارت دولت از طریق وزارت کشور برای انجام وظایفی که در قانون شهرداری­ها آمده است، تأسیس شده است. » با توجه به تعاریف ذکر شده می­توان گفت تعریف مدیریّت شهری (با توجّه به دیدگاهی که آن را مساوی با شهرداری می­گیرد) عبارت است از اداره سازمانی غیردولتی که برای برآورده کردن نیازهای مشترک شهروندان در سطح شهر از طرف آنها و مطابق با قانون تأسیس می­گردد و در محدوده فعالیّت خود استقلال سازمانی دارد. (حسینی، 1382)

در شهرداري های سنتی بخش عمده ای از وقت شهروندان صرف انجام فعالیت های تکراری و غیر مفید می شود. انتظار در صف ها، پیمودن مسافت های طولانی برای دریافت خدمات، معطل شدن در ترافیک های سنگین تنها بخشی از اتلاف وقت در این گونه شهرداري ها است در حالی که در شهرداري الکترونیکی به جای اینکه امور اداری به وسیله شخص چه حضوری و چه از طریق تلفن، در ساعات اداری انجام شود با استفاده از شبکه های رایانه ای،ارائه خدمات و دستیابی به اطلاعات به صورت شبانه روزی و در کل ایام هفته امکان پذیر است.

بطورکلی دولت الکترونیک، شهر الكترونيك و شهرداري الكترونيكاز جمله مفاهيمي هستند كه در سال‌هاي اخير مورد توجه عمومي قرار گرفته است. این 3 مفهوم رابطه تنگاتنگی با یکدیگر و با مفهوم شهروند الکترونیک دارند (به شکل 2-1 توجه شود). چرا که شهرداري ها يكي از مهمترين اركان نهادهاي دولتي هستند كه به نوعي بيشترين ارتباط مردم در زمينه‌هاي امورات دولتي با اين سازمان است، از اين لحاظ پل ارتباطي خوب بين شهروندان و ارگان دولتي است و امكان مشاركت مردم را در فرآيندهاي مديريت شهري فراهم مي‌سازد. شهرداري الكترونيكي يكي از پايه‌هاي اصلي شهر الكترونيك است و بررسي توسعه الكترونيكي شهرداري ها، توان ارزيابي آن شهرداري را براي خدمات رساني بر خط و تمام 7 روز هفته نمايان مي‌كند براي نيل به اين اهداف پارامترهايي از قبیل كانالهاي ارتباطي مردم، اهم نيازهاي اطلاعاتي مردم در گروه‌هاي مختلف مدنظر است.

فهرست مطالب :

بخش اول: مبانی نظری شهرداری الکترونیک 12
2-1- مقدمه 12
2-2- تبیین و بسط مفهوم شهرداری الکترونیک 13
2-3- کارکردهای فناوری اطّلاعات در شهرداری الکترونیکی 15
2-4- ویژگی های یک شهرداری الکترونیکی کارآمد 17
2-5- زيرساخت‌هاي لازم براي توسعه شهرداري الکترونيک 19
2-6- مزاياي کلي شهرداري الکترونيکي 19
عنوان صفحه

بخش دوم: طراحي، ساخت و فرآیند استقرار شهرداری الکترونیک 21
2-7- طراحي و ساخت شهرداری الكترونيكي 21
2-8- متدلوژي پیاده سازی و تکامل شهرداري الکترونيکي 22
2-9- فرآيند راهبردي در استقرار پروژه شهرداري الکترونيکي 23
2-10- مقوله امنیت در شهرداری الکترونیک 24
بخش سوم: رویکرد الگوبرداری 25
2-11- مقدمه 25
2-12- معرفی چند شهر الکترونیکی نمونه در سطح دنیا 26
2-12-1- شهر الکترونیکی بريزبان 27
2-12-2- شهر الکترونیکی بوستون 28
2-12-3- شهر الکترونیکی ایندیاناپلیس 30
2-12-4- شهر الکترونیکی لندن 30
2-12-5- شهر الکترونیکي تورنتو 33
2-13- بحث و بررسي برنامه هاي راهبردي شهرهاي مختلف جهان براي تحقق شهرداري دیجیتالی 34
2-13-1- شهرداري ديجيتالي شهر تورنتو 34
2-13-2- شهرداري ديجيتالي شهر لندن 36
2-13-3- شهرداري ديجيتالي شهر هنگ کنگ 38
2-13-4- شهرداري ديجيتالي شهر سئول 39
2-13-5- شهرداري ديجيتالي شهر کوالالامپور 40
2-13-6- شهرداري ديجيتالي شهر سنگاپور 42
2-13-7- شهرداري ديجيتالي شهر نيويورک 43
2-14- مقايسه وتحليل شهرداري هاي ديجيتالي برتر 44
عنوان صفحه

2-15- نمونه هایی از شهرداری های ایران که در راه الکترونیکی شدن گام برداشته اند 48
2-15-1- شهرداری‌ الکترونیکی اصفهان 48
2-15-2- شهرداری ‌الکترونیکی مشهد 52
2-15-3- شهرداری ‌الکترونیکی تبریز 53
2-15-4- شهرداری ‌الکترونیکی کازرون 57
2-15-5- شهرداری الکترونیکی مرند 58
بخش چهارم: ارزيابي بسترهای توسعه الکترونیکی 61
2-16- مقدمه 61
2-17- مفهوم بسترهای توسعه الكترونيكي 62
2-18- اهداف مرتبط با بسترهای توسعه الکترونيکي 63
2-19- اهميت ارزيابي بسترهای توسعه الكترونيكي 64
2-20- محورهاي اصلي بسترهای توسعه الکترونيکي 65
2-21- مولفه‌هاي بسترهای توسعه الكترونيكي 66
2-22- فرآيند مرتبط با بسترهای توسعه الکترونيکي 67
2-23- ارزیابی بسترهای توسعه الکترونیکی 68
بخش پنجم: پیشینه تحقیق 71
2-24- جمع بندی فصل 75
فهرست منابع