توضیحات:
58صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.
بخشی از متن :
تكانشگري هسته اصلي بسياري از آسـيب هـاي اجتمـاعي مانند مصرف مواد، قماربازي بيمارگونه، اختلالهاي شخصيت و دست زدن به اقدامات پرخاشجويانه اسـت. ايـن اخـتلال هـر ســال موجــب از ميــان رفــتن زمــان و ســرمايه در بــسياري از كـــشورها مـــي شـــود. یکی از رایج ترین تعاریف، تکانش گری به صورت آمادگی قبلی برای واکنش های سریع و بدون برنامه به محرک های درونی یا بیرونی بدون در نظر گرفتن نتایج منفی آن واکنش ها برای خود فرد یا دیگران، تعریف می شود(استنفورد و همکاران، 2009).
فرآيند تصميمگيري يا برگزيدن يك گزينه از ميان چند گزينه، يكي از عاليترين پردازشهاي شناختي به شمار ميرود. گونه ويژهاي از اين فرآيند كه به عنوان تصميمگيري مخاطره آمیز شناخته ميشود، در شرايطي پردازش (RDM) مخاطرهآميز ميشود كه شخص با گزينههايي روبه رو ميگردد كه انتخاب آنها باري از سود يا زيان در حال يا آينده به دنبال دارد و در عين حال ميزان اين سود و يا زيان با درجاتي از احتمال همراه است (اختياري و بهزادي، 1380الف و ب).
تصميمگيري مخاطرهآميز اهميت بالايي در زندگي فردي و اجتماعي افراد دارد و اختلال در اين نوع تصميمگيري هسته اصلي پديده تكانشگري و رفتارهاي تكانشيرا تشكيل مي دهد (اختياري و بهزادي1380 الف). رفتارهاي تكانشي كه در برخي رويكردها، رفتارهاي مخاطره آميزنيز خوانده ميشوند، به عملكردهايي گفته ميشوند كه اگرچه تا اندازهاي با آسيب يا زيانهاي احتمالي همراهند، امكان دستيابي به گونهاي پاداش را نيز فراهم ميكنند (اختياري و بهزادي، جنتي و مقيمي، 1382). اين رفتارها بايد داراي سه عامل زير باشند:
الف) برگزيدن يك گزينه از ميان دو يا چند گزينه با پاداش احتمالي، ب) همراهي يكي از گزينهها با احتمال پيامدهاي ناگوار و ج) روشن نبودن احتمال پيامد ناگوار در زمان رخداد رفتار (لَن و چِرِک 2000).
بسياري از مردم در زندگي روزمره دست به رفتارهاي تكانشي ميزنند (مولر، بارت، دوگهرتي اشميتز و سوان 2001). هر چند نشان دادن نمونههايي از رفتارهاي تكانشي به نظر ساده ميرسد، اما تعريف دقيق پديده تكانشگري دشوار است چرا كه اختلاف نظرهاي بسياري در تكانشي يا غيرتكانشي خواندن يك رفتار وجود دارد (اوند 1999). نكته پيچيده در بررسي رفتارهاي تكانشي تنوع عللي است كه ميتوانند بروز يك رفتار تكانشي را در پي داشته باشند. براي نمونه فردي كه مواد مخدر مصرف ميكند، ممكن است به علت گرايش به رفتارهاي خطر پذير، توجه زياد به پاداشها، بيتوجهي به آسيبها، علاقه به تجربه چيزهاي تازه و يا ديگر ويژگيهاي روانشناختي چنين رفتار تكانشياي را انجام دهد.
2-1-2-1 تکانه
تكانه اصرار و ميل شديد به انجام يك عمل در پاسخ به يك محرك ذهني يا بيرونياست (بروكر، 1989). تكانشگري طيف گستردهاي از رفتارهايي است كه روي آن كمتر تفكر شده، به صورت رشد نايافته براي دستيابي به يك پاداش يا لذت بروز ميكنند، از خطر بالايي برخوردارند، و پيامدهاي ناخواسته قابل توجهي را در پي دارند (اوندن، 1999). همچنين تعريف تكانشگري از ديدگاه رفتارشناسي، دربرگيرنده سود كوتاهمدت هر چند كم ارزش در برابر دستاوردهاي بلندمدت ولي با ارزشتر ميباشد (پتري 2001).
تكانشگري و رفتار تكانشي داراي سه ويژگي اساسي است كه آن را از اصطلاحات مشابهي مانند بيشواكنش جدا ميكند. اين رفتارها، شتابزده، برنامهريزي نشده، بدون فكر و مستعد اشتباه هستند، در حاليكه در بيش واكنش به جاي تأكيد بر سرعت بروز عكسالعمل، تأكيد بر شدت و طول زماني است كه عكسالعمل رخ ميدهد (سوان و هلندر، 2002). رفتارهاي تكانشي همچنين برخلاف رفتارهايجبري است كه فرد بر وجود رفتار آگاهي دارد و هدف از رفتار، نه كسب لذت، بلكه عموماً دوري از يك اضطراب ميباشد. همچنين متفاوت از رفتارهايي كه ناشي از نارسايي در داوري و تصميمگيري ميباشند و فرد در حقيقت در مرحله قضاوت اختلال دارد (مولر و همكاران، 2001). مولر و همكاران (همان جا) بر پايه بررسيهاي انجام شده با رويكردهاي زيستي، روانشناختي و جامعهشناختي بر روي تكانشگري، كوشيدهاند تعريفي براي پوشش هر سه رويكرد با عنوان تعريف زيستي - رواني - اجتماعي ارايه نمايند.
ديدگاه زيستي در بررسيهاي انجام شده بر روي خشونتهاي ناشي از تكانشگري، نشان داده است كه ساختار ذهني برخي از افراد براي دستزدن به اعمال پرخاشگرانه مستعدتر از افراد ديگر ميباشد. به طوري كه در ارزيابيهاي الكتروفيزيولوژيك، اين افراد دامنههاي پتانسيل برانگيخته بلندتري نسبت به سايرين داشته و همچنين ميزان سوخت و ساز سروتونين در مايع مغزي - نخاعي اين افراد نسبت به سايرين بيشتر است.
فهرست برخی از مطالب:
2-1-2-2 پردازش گزينه ها در تصميم گيري مخاطره آميز. 4
2-1-2-3رويكردهاي مختلف در تحليل رفتارهاي تكانشي.. 11
2-1-2-3-1 رويكرد شخصيت شناسانه. 12
2-1-2-3-2 رويكرد رفتارگرايانه. 16
2-1-2-4 تكانشگري و جنسيت... 20
2-1-2-5اختلالهاي مرتبط با تكانشگري.. 20
2-1-2-6 تعاریف خود نظمدهی.. 20
2-1-2-7 نظریههای خود نظمدهی.. 22
2-1-2-7-1 نظریهی خود نظمدهی بندورا 22
2-1-2-7-2 نظریهی خود نظمدهی کارور و شییر. 23
2-1-2-7-3 نظریه خود تنظمی باتلر و واین.. 24
2-1-2-7-4 نظریه خودنظمدهی پینتریچ و دیگروت.. 24
پیشینه و مبانی نظری تکانشگري_1623825511_49416_8524_1515.zip0.16 MB |