مقاله و تحقیق دانشجویی

پیشینه تحقیق و مبانی نظری برنامه های بهبود مدیریت کیفیت در 58 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

فهرست مطالب و بخشی از متن :

-1 تاریخچه و سیر تحول نظریه های بهبود کیفیت .............................................................................................. 12

2-2 ضرورت کنترل کیفیت ..................................................................................................................................... 12

2-2-1 نتایج تحقیقات در زمینه استقرار کنترل کیفیت ................................................................................................... 14

2-3 مکانیزم روش QFD ..................................................................................................................................... 15

2-3-1 مراحل QFD...................................................................................................................................... 16

2-3-2 نتایج تحقیقات در زمینه QFD............................................................................................................ 17

2-4 مدل کانو ........................................................................................................................................................ 17

2-5 مکانیزم ISO ................................................................................................................................................ 19

2-5-1 تاریخچه ISO9000 ........................................................................................................................................ 20

2-5-2 تعریف استاندارد ISO9000 ........................................................................................................................... 20

2-5-3 نتایج تحقیقات در زمینه ISO9000 ................................................................................................................ 21

2-6 مکانیزم مدیریت کیفیت ................................................................................................................................ 24

2-6-1 اصول مدیریت کیفیت ..................................................................................................................................... 25

2-6-2 نتایج تحقیقات مدیریت کیفیت ....................................................................................................................... 26

2-7 مکانیزم مدیریت کیفیت جامع ...................................................................................................................... 30

2-7-1 اصول مدیریت کیفیت جامع ......................................................................................................................... 32

2-7-2 نتایج تحقیقات مدیریت کیفیت جامع ............................................................................................... 34

2-8 مدل جایزه کیفیت دمینگ ............................................................................................................................. 40

2-9 مدل جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج ......................................................................................................... 42

2-10 مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت .............................................................................................................. 44

2-11 فن کیفیت خدمات ..................................................................................................................................... 47

2-12 روش جوران .............................................................................................................................................. 49

2-13 مدل هزینه یابی فرآیندی ............................................................................................................................ 51

2-14 مدل کوه یخ ................................................................................................................................................ 52

2-15 روش BSC …......................................................................................................................................... 52

2-16 روش تاگوچی ............................................................................................................................................ 54

2-17 روش ایشی کاوا .......................................................................................................................................... 55

2-18 مدل مدیریت کیفیت جامع پیشرفته ............................................................................................................ 56

2-1 تاریخچه و سیر تحول نظریه های بهبود کیفیت

در دهه 1910 بازرسی کیفیت و در سال 1924 کنترل کیفیت متداول شد که این دو رویکرد تحت عنوان رویکرد مبتنی بر بازرسی شناخته می شوند.

در دهه 1950 تضمین کیفیت و در دهه 1980 و همچنین دهه های پس از آن، ارتقای مستمر کیفیت متداول شد که این دو نیز تحت عنوان رویکرد مبتنی بر پیشگیری شناخته می شوند.

ویژگیهای نظامهای مبتنی بر بازرسی عبارتند از:

• تلاشها بعد از تولید محصول یا ارائه خدمت انجام می گیرند.
• در بهترین شرایط ممکن کیفیت را نشان نمی دهند بلکه فقدان آن را نشان می دهند.
• چنین تلقی می شود که منشأ مشکلات کارکنان هستند نه نظام تولید یا ارائه خدمات.
• برای یافتن نقص، نقشی پلیسی حاکم می شود و کارکنان حالت دفاعی به خود می گیرند.
• تلاشی برای یادگیری از مشکلات و پیشگیری از وقوع آنها به عمل نمی آید.
• روح همکاری، اعتماد، مسئولیت پذیری و خلاقیت از بین می رود و سؤظن، ملامت و تمایل به کتمان مشکلات حاکم می شود.

در حالیکه ویژگیهای نظامهای مبتنی بر پیشگیری عبارتند از:

• به جای پرداختن به مشکلات، فرایندها و سیستمها را بطور مستمر ارتقا می دهند.
• فعالیتها حول محور پاسخگویی به نیازهای مشتریان برنامه ریزی می شود.
• همه پرسنل در فرآیند ارتقا، شرکت می کنند.
• کارکنان با درگیری در ارتقای فرایندها، بطور دائم یاد می گیرند.
• تیمهای ارتقاء، هماهنگی و همکاری بین واحدهای مختلف سازمان را تقویت می کنند. (نعمتی، 1384).

در نظریه های جدید مدیریت کیفیت اعتقاد بر این است که کیفیت به جای آنکه کنترل شود، باید تولید گردد و به همین دلیل امروزه نگرش فلسفی« مدیریت کیفیت » جای « کنترل کیفیت » را گرفته است. در این نگرش به موارد زیر اهمیت داده می شود:

• جلوگیری از ایجاد ضایعات به جای کشف ضایعات
• تولید با کیفیت به جای بازرسی کیفیت
• ارزیابی فرآیند به جای ارزیابی محصول
• هزینه های عدم تولید به جای هزینه های ضایعات

- کنترل در حین تولید به جای کنترل صد در صد در انتهای خط (جلوداری ممقانی، 1376، 182)

2-2 ضرورت کنترل کیفیت

فرایند تولید قادر نیست همواره محصولات را یکسان، یک شکل و مطابق طرح استاندارد تولید نماید و همواره تغییراتی در محصولات تولیدی ایجاد می شود. در این میان، تولیدکنندگان تلاش می کنند تولید محصولات مطابق با مشخصات و استانداردهای تعیین شده قبلی انجام پذیرد. برای غلبه بر این مشکل، بهترین کاری که یک سازنده در مورد محصول خود می تواند انجام دهد شناسائی و بررسی علل تغییرات محصول خود و برقراری ضوابطی جهت کنترل عوامل مؤثر در تغییرات و حفظ این تغییرات در محدوده ای مناسب است. حذف کامل تغییرات معمولاً امکان پذیر نمی باشد و در صورتی هم که امکان پذیر باشد از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد. از اینرو سازندگان محصول باید توجه خود را به محصولی منعطف کنند که هر چند کاملاً عاری از نقص نمی باشد ولی قابل قبول است و از نظر آماری می توانند تغییرات آن را پیش بینی کنند. بدین ترتیب نیاز به کنترل کیفیت احساس می شود. استفاده از کنترل کیفیت تولیدکنندگان را از تغییرات ناگهانی و یا جزئی در محصول آگاه ساخته و اجرای اقدامات چاره جویانه را امکان پذیر می سازد و از تولید محصولات دور ریختنی و تحمیل هزینه های سنگین جلوگیری می کند (نقندریان، 1370، 6).

تولیدکنندگان تلاش می کنند تولید محصولات مطابق با مشخصات و استانداردهای تعیین شده قبلی انجام پذیرد، بنابراین باید فرآیند تولیدی را کنترل نموده تا به کیفیت مطلوب دست یابند. به این ترتیب کنترل کیفیت یکی از اجزای جدایی ناپذیر شرکتهای تولیدی و خدماتی شده است. کنترل کیفیت برای این منظور به وجود آمده است که :

الف- هزینه های تولید را کاهش دهد.

ب- کیفیت را بهبود بخشد.

ج- کارایی را افزایش دهد.

همانطور که قبلاً اشاره شد، فرایند تولید قادر نیست همواره محصولات را یکسان، یک شکل و مطابق طرح استاندارد تولید نماید. این امر بدلیل حاکمیت قوانین تغییرات می باشد که این قوانین را می توان به شرح زیر بیان نمود:

1. همه چیز تغییر می کند و نمی توان هیچ دو مشاهده ای را یکسان یافت.
2. مشاهدات انفرادی قابل پیش بینی نیستند.
3. غالباً گروهی از مشاهدات به یکی از دو گونه زیر رفتار می نمایند:

الف- مدل بدست آمده تحت کنترل آماری بوده و بنابراین قابل پیش بینی می باشد.

ب- مدل بدست آمده تحت کنترل آماری نبوده و قابل پیش بینی نمی باشد.

2-2-1 نتایج تحقیقات در زمینه استقرار کنترل کیفیت

یکی از تحقیقات در زمینه بررسی و تجزیه و تحلیل تنگناهای استقرار سیستم های کنترل کیفیت در واحدهای تولیدی تحت پوشش اداره کل استاندارد استان آذربایجان غربی صورت گرفته است. پژوهش صورت گرفته عوامل بسیار زیادی که در استقرار سیستم کنترل کیفیت موثر می باشد را مورد بررسی قرار می دهد. این تحقیق قابلیتهای مسئولین کنترل کیفیت، همکاری مدیران و دستگاههای اجرایی با مسئولین کنترل، تجهیزات و امکانات مالی و منابع انسانی، اعتماد به قابلیتهای مسئولین کنترل کیفیت، نگرش همسان مسئولین کنترل کیفیت و دستگاههای اجرایی در نحوه استقرار سیستم های کنترل کیفیت، شرایط اقتصادی کشور و عدم آگاهی و عدم شناخت از وظایف سیستم های کنترل کیفیت، را از عوامل مؤثر بر استقرار سیستم کنترل کیفیت معرفی می کند. همچنین طبق نتایج این تحقیق عدم آگاهی و شناخت کافی صاحبان از مزایای استقرار سیستم کنترل کیفیت موجب شده که آنها تصور کنند وجود سیستم کنترل کیفیت تنها مصرف هزینه است که از طرف ادارات بر آنها تحمیل شده است. در نتیجه تمایل چندانی به اجرای صحیح و موثر این سیستم نشان نمی دهند. ضمناً غیر قابل اجرا بودن تعدادی از استانداردهای ملی با توجه به شرایط آب و هوایی، عدم نظارت کنترل فراگیر و کارا از سوی دستگاههای اجرایی، زیر امر بودن مسئولین کنترل کیفیت تحت نظر مدیر کارخانه، فقدان سیستم صحیح ارزشیابی کارکنان، نقش دوگانه مسئول کنترل کیفیت به عنوان نماینده اداره کل استاندارد و به عنوان مسئول تعیین شده از سوی مدیریت، نامرتب و نا همگن بودن بازدیدهای کارشناسان اداره کل استاندارد، مهاجرت متخصصین، فرسودگی ماشین آلات و عدم همکاری و مشارکت در استانداردهای کلی از جانب تولید کنندگان و نمایندگان سازمانهای ذیربط و دانشگاهها از عواملی هستند که از موانع عمده استقرار سیستم کنترل کیفیت شناسایی شده اند. برای انجام این تحقیق، دو سری سوالات مطرح شده است که دسته اول توسط مسئولین کنترل کیفیت پر شده است. دسته دوم سوالات توسط مدیران واحدهای تولیدی پر شده بود. این پژوهش ابتدا سوالات مطرح شده را با کمک نمودارهای آماری بررسی می کند و سپس فرضیه های خود را با کمک آزمون آماری کای دو مورد تایید قرار می دهد (دنیوی، ۱۳۸۳).