مقاله و تحقیق دانشجویی

ادبیات نظری تحقیق علل گرایش به مواد مخدر و روانگردان در قالب ورد قابل ویرایش.

تعداد صفحه : 24

بخشی از متن :

علل گرایش به مواد مخدر و روانگردان

مقدمه

از نظر فارماكولوژي اعتياد عبارت است از حالت مقاومت اكتسابي كه در نتيجه استعمال متمادي دارو در بدن حاصل مي‌شود به قسمي كه استعمال مكرر دارو موجب كاسته شدن اثرات تدريجي مي‌گردد و پس از مدتي شخص مي‌تواند مقادير سمي دارو را در بدن بدون ناراحتي تحمل كند و در صورتي كه دارو به بدن نرسد اختلالات جسمي و رواني موسوم به سندروم محروميت بروز مي‌كند.عوامل فرهنگي - اجتماعي از جمله عوامل موثر در گسترش اين پديده است. اثر خرده فرهنگ، در پايين يا بالا بودن نرخ مصرف كنندگان موادمخدر، مورد مطالعه مردم‌شناسان فرهنگي است. مصرف موادمخدر در ميان زنان، مردان، اقوام و نژادهاي مختلف در سنين مختلف عمر و بر حسب پايگاه اجتماعي افراد متغير است. متاسفانه اثر عوامل اجتماعي چندان مورد توجه مراكز درماني قرار نگرفته است. اكثر درمانگران بر اين باورند كه آمادگي‌هاي بيولوژيكي افراد، آنها را به مصرف طولاني و مداوم سوق مي‌دهد. اين مواد براي كساني كه آمادگي بيولوژيك ندارند، اعتيادآور نخواهد بود. از نظر آنان نقش عوامل فرهنگي - اجتماعي جنبه فرعي دارد. از ديدگاه جامعه‌شناختي، نقش خاستگاه اجتماعي و زمان خاصي كه فرد در آن قرار دارد، لازم است مورد توجه قرار گيرد. چگونگي دسترسي به مواد و هنجارهاي اجتماعي موافق يا مخالف با مواد در مكان‌ها و زمان‌هاي مختلف فرق مي‌كند. (ممتاز، 1381).

اينكه چرا در ايران مصرف كوكايين پايين است و مصرف ترياك بيشتر است. به احتمال زياد به چگونگي دسترسي مردم به آن و هنجارهاي گروه‌هاي مختلف اجتماعي مربوط مي‌شود. به تدريج مصرف اين گونه مواد از شكل مرسوم فرهنگي خارج شده و مصرف كنندگان به دفعات بيش از اندازه در شرايط غير متعارف فرهنگي به مصرف آن پرداخته‌اند. دولت‌هاي ملي و محلي به تدريج با وضع قوانين، تملك و فروش مصرف مواد مذكور را خارج از چارچوب مقررات غيرقانوني اعلام كرده‌اند.

-نظریه‌هایی کهن

بیان نظریات روان شناسان و جامعه شناسان در مورد اعتیاد وقتی معنا و مفهوم کار بردی خواهد داشت که به فرد معتاد از هر نوعی که باشد به عنوان بیماری که نیاز به درمان دارد بنگریم . بیماری که در درون و افکارو هیجانات خود انگیزه های فردی ، اجتماعی، اقتصادی داشته و از کانال یکی یا تمام این موارد به چیزی که نداشته روی آورده تا شاید از این طریق به آنچه به عنوان کمبود یا فرار از واقعیات بوده است دست یابد . پس اعتیاد درابتدا یک رویکرد روانی دارد که ریشه در خیلی از مسایل خواهد داشت .

آدمی همواره در مورد سلامت جسم ، روابط اجتماعی و جایگاه خود در این عالم نگران بوده است طبق نظریه‌هایی کهن که امروزه هم به چشم می‌خورد،اختلال روانی نتیجه عملکرد نیروهای ماوراء طبیعی و جادوئی مثل ارواح شرور و شیطان است. در جوامعی که این نظریه را باور داشتند، درمان به صورت جن گیری انجام می‌شد.

- سقراط ، افلاطون و ارسطو

در تاریخ اختلالات روانی این عقیده نیز رواج داشته که آنها را ناشی اختلال کارکرد بدن می‌دانستند. در یونان باستان به درمان این اختلالات در معبد الهه سلامت می‌پرداختند. بقراط اهمیت مغز را در تبیین این اختلالات دریافت و درمان مبتنی بر استراحت ، استحمام و رژیم غذایی را توسعه بخشید. حرکت به سوی توجیهات منطقی در تبین رفتار را سقراط ، افلاطون و ارسطو تقویت کردند.

افلاطون رفتار پریشان را برخاسته از تعارضات درونی بین هیجان و عقل به شمار می‌آورد. برخورد به مبتلایان به این اختلالات خط سیری از برخورد غیر انسانی تا برخوردهای انسانی‌تر را شامل می‌شود. جنبش معطوف به درمان انسانی‌تر با این بیماران با کارهای فیلیپ پنیل آغاز شد. بتدریج تغییرات اصلاحیتر بیشتری آغاز و ادامه یافت و تحقیقات علمی در سبب شناسی ، طبقه بندی و درمان اختلالات انجام گرفت(همان

اختلالات کمبود توجه * اختلال اضطراب جدایی ‌، گنگی انتخابی ، اختلال ،اختلالات مربوط به مصرف مواد * اختلالات اضطرابی (اختلال هراس ، جمع هراسی ، اختلال * اختلالات شبه جسمی (اختلال جسمانی کردن ، اختلال تبدیلی ، خود بیمار انگاری ، اختلال بدریختی بدن) * اختلال شخصیت چند گانه و اختلال مسخ شخصیت *اختلالات هویت جنسی و جنسیتی *اختلالات کنترل تکانه (اختلال انفجار دوره‌ای ، جنون دزدی *اختلالات شخصیتی (پارانوئید ، اسکیزوئید ، اسکیزوتایپی ،) ضداجتماعی ، مرزی ، نمایشی ، خودشیفته ، دوری گزین * وابسته و اختلال شخصیت وسواسی و جبری (ممتاز، 1381).

قلمرو گرایش به اعتیاد

به طور کلی علل گرایش به اعتیاد را می توان در دو حیطه درونی و بیرونی که شامل سه قلمرو فردی، خانوادگی و اجتماعی است مطرح کرد:

-حیطه درونی

بسیاری از روان شناسان علل رفتارهای انحرافی را بر حسب نقص شخصیت فرد کجرو توجیه می کنند و بر این باورند که برخی از گونه های شخصیت، بیشتر از گونه های دیگر، گرایش به تبهکاری و ارتکاب جرم دارند. علل فردی گرایش به اعتیاد بیشتر بر مبنای نظری دیدگاه های روان شناختی متکی می باشند. با دانستن عواملی که فرد را در معرض خطر اعتیاد قرار می دهند، می توان افراد در معرض خطر را شناسایی کرد و برای پیشگیری از ابتلای آنان به اعتیاد، برنامه ریزی های دقیق و مؤثر انجام داد.

الف. مشکلات روانی:

گروهی از افراد که بعضاً ضعیف النفس هستند، قدرت مقابله با مشکلات و ناکامی ها را ندارند و اعتیاد را راه نجات خود تلقّی می کنند؛ برای رهایی از ناراحتی ها، فشارهای روانی، بی اعتمادی به خویشتن و رفع هیجانات درونی در جستوجوی پناهگاهی امن، به مواد مخدّر و یا مصرف داروهای روان گردان پناه می برند. این افراد فکر می کنند که با مصرف مواد از گرفتاری های زندگی رهایی می یابند و دنیا را به نحو دیگری مشاهده می کنند؛ زیرا حالت تخدیری دارو و مواد مخدّر سبب می شود که تا مدتی فرد معتاد نسبت به مسائل، مشکلات و واقعیت های زندگی بی تفاوت باشد. همین فرار از زیر بار مشکلات فردی، عامل عمده برای کشش افراد به طرف مواد مخدّر است(فرجاد، 1365، ص 143)