مقاله و تحقیق دانشجویی

ادبیات نظری تحقیق سرمایه اجتماعی، مدل های اندازه گیری سرمایه اجتماعی در 23 صفحه در قالبورد قابل ویرایش.

بخشی از متن :

سرمایه اجتماعی

مقدمه

سرماية اجتماعي اگرچه مفهومي نوين و نوپا در عرصة مطالعات اجتماعي است، اما اين مفهوم ريشه در روابط اجتماعي نوع بشر دارد. امروزه اين امر مسلم است كه رسيدن به توسعه، جامعة مدني، معيارهاي جهان شمول و بستر مناسب براي زيست اجتماعي با وجود سرماية اجتماعي شكل مي گيرد. كشورهاي جهان سوم، جامعه هايي در حال گذار، با چالش هايي جديد هستند كه اين چالش ها تغييرات و دگرگوني هايي را در جامعه ايجاد مي كنند و تأثيرات مستقيمي بر سرماية اجتماعي دارند (امینی و همکاران، 1389: 204).

سرمایه اجتماعی، بخشی از محیط اجتماعی است که ترکیبی از عناصر مختلف مانند شبکه های اجتماعی، هنجارها و ارزشهای اجتماعی، اعتماد و منابع مشترک می باشد. می توان گفت سرمایه اجتماعی یک ویژگی متراکمی است که می تواند به توصیف صفات سیستم اجتماعی کمک کند (میگنون و همکاران^[1]، 2011: 2).

بوردیو^[2] (1985) سرمایه اجتماعی را به عنوان تجمعی از منابع بالقوه و بالفعل تعریف می کند که مربوط به شبکه بادوامی از روابط کم و بیش نهادی شده ای از آشنایی و شناخت متقابل می باشد. این شبکه ها محصول راهبردهای سرمایه گذاری فردی و جمعی، آگاهانه یا ناآگاهانه به قصد بازتولید روابط اجتماعی است. کلمن^[3] (1998) معتقد است که سرمایه اجتماعی بخشی از ساختار اجتماعی است که به کنشگر اجازه می دهد تا با استفاده از آن به منافع خود دست یابد (معمارزاده و همکاران، 1388: 10).

- مفهوم سرمایه اجتماعی

سرمایه اجتماعی عبارت است از مجموعه ای از دارایی ها یا منابع که در روابط بین افراد، جوامع، شبکه ها، یا انجمن ها وجود دارد (جدی^[4]، 2014: 538).

سرمایه اجتماعی اشاره دارد به مجموعه ای از منابع بالقوه و واقعی که در شبکه ای از روابط موجود بین افراد یا واحد اجتماعی موجود است. محققان اینگونه استدلال کرده اند که سرمایه اجتماعی به جذب و تخصیص افراد کمک کرده و منابع را جهت توسعه شایستگی افراد بکار می گیرد (گیو و همکاران^[5]، 2014: 15).

سرمایه اجتماعی واژه ای است که برای ویژگیهای خاص روابط اجتماعی در یک گروه یا جامعه بکار گرفته می شود و شامل میزان اعتماد بین افراد، داشتن درک مشترک از اینکه آنها چگونه باید با یکدیگر رفتار کرده و به هم توجه کنند، میزان مشارکت آنها در انجمن های مدنی مثل باشگاهها و انجمن مدرسه و ... می باشد. سرمایه اجتماعی به تنهایی برای نشان دادن مشکلاتی که بسیاری از جوامع با آن روبرو هستند کافی نمی باشد، با این وجود منبع مهمی برای حمایت از جوامعی می باشد که با مباحث نگران کننده روبرو هستند. از طرفی می تواند در رشد اقتصادی و اجتماعی نیز سهیم باشد (ویک هلث^[6]، 2005: 1).

بانک جهانی در سال 1998 سرمایه اجتماعی را اینگونه تعریف کرده است: سرمایه اجتماعی در جامعه ای مفروض در برگیرنده نهادها، رابطه ها و ارزش هایی است که بر کنش ها و واکنش های مردم حاکم اند و در توسعه اقتصادی و اجتماعی سهمی دارند. اما سرمایه اجتماعی جمع ساده نهادهایی نیست که جامعه را دربر می گیرند، بلکه مانند ملاطی شمرده می شود که نهادهای یاد شده را به هم پیوند می زند. سرمایه اجتماعی در عین حال دربرگیرنده ارزش ها و هنجارهای مشترک لازم برای رفتار اجتماعی است که در روابط شخصی افراد، در اعتماد آنان به یکدیگر و در حس مشترک مسئولیت های مدنی منعکس شده است. امری که جامعه را چیزی بیشتر و فراتر از جمع افراد می سازد (آقا نصیری، 1389: 116).

- تاریخچه سرمایه اجتماعی

سرمایه اجتماعی یکی از مفاهیم برجسته در علوم اجتماعی می باشد که منشأ آن به نیمه دوم قرن بیستم بر می گردد. اصطلاح سرمایه اجتماعی قبل از سال 1916 و برای نخستین بار در مقاله ای توسط هانی فان^[7] از دانشگاه ویرجینیای غربی مطرح شد. اصطلاح سرمایه اجتماعی به طور جدی در اثر کلاسیک جین جاکوب^[8] مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی در سال 1960 به کار برده شده است، که بر اهمیت شبکه های مردم در شهرها تاکید می کند و در آن توضیح داده بود که شبکه های اجتماعی فشرده در محدوده های حومه قدیمی و مختلط شهری، صورتی از سرمایه اجتماعی را تشکیل می دهند که در مقایسه با عوامل نهادهای رسمی مانند نیروی انتظامی، مسئولیت بیشتری از خود نشان می دهند. اما مفهوم سرمایه اجتماعی تنها در دهه 1980 بود که به شدت مورد توجه قرار گرفت و توانست با گسترش نظری و تجربی جایگاه تعریف شده ای در میان نظریه های جامعه شناسی به خود اختصاص دهد (معمارزاده و همکاران، 1388: 9).

- ابعاد سرمایه اجتماعی

از آنجاییکه سرمایه اجتماعی مفهومی پیچیده و چند بعدی بوده و هریک از محققین با توجه به سطح تحلیل خود به بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی پرداخته اند، در ادبیات اجتماعی می توان به انواع مختلفی از ابعاد سرمایه اجتماعی که هریک از محققین ارائه نموده اند، اشاره نمود.

- دیدگاه لینا و بورن

الف) وابستگی: اولین جزء سرمایه اجتماعی سازمانی، وابستگی است که به منزله توانایی افراد در سازمان، برای اینکه اهداف فردی را تابع هدفها و کنش های جمعی نمایند، تعریف می شود. تمایل افراد برای شرکت در کنش های جمعی بستگی به اعتقاد آنها دارد. یعنی اعتقاد به اینکه، کوشش های فردی که به طور مستقیم به کل سود می رساند، باعث بهره مندی افراد به طور غیر مستقیم می گردد.

ب) اعتماد: دومین بعد سرمایه اجتماعی سازمانی، اعتماد است. که از نظر محققین سازمانی هم به عنوان مقدمه ای برای کنش جمعی موفقیت آمیز است و هم می تواند به منزله نتیجه کنش های جمعی موفق قلمداد شود. این بعد برای اینکه افراد بتوانند در کنار یکدیگر، برروی پروژه های مشترک کار کنند، لازم است. که خود به دو صورت زیر در محیط های سازمانی متجلی می گردد:

1) اعتماد شکننده و سست در مقابل اعتماد بهبود پذیر: منظور از اعتماد شکننده، اعتمادی است که بر مبنای ادراکات فرد از احتمال پاداش های فوری شکل می گیرد. این نوع از اعتماد را اعتماد ابزاری می نامند. مبادلاتی که توسط ابزارهای قراردادی رسمی، تحت کنترل قرار گرفته و هنجارها و ارزش های افراد جامعه را در کنار یکدیگر قرار می دهد.

2) اعتماد دوجانبه در مقابل اعتماد تعمیم یافته: اعتماد دوجانبه میان بخش هایی شکل می گیرد که شناخت مستقیم از یکدیگر دارند. در حالیکه اعتماد تعمیم یافته کمتر بر شناخت مستقیم متکی بوده و بیشتر بر پایه اعتبار و پیوستگی افراد شکل می گیرد(اکبری، 1388: 35).

[1] Mignone et al.,

[2] Bourdieu

[3] Colman

[4] JEDDI

[5] Gu et al.,

[6] VicHealth

[7] Hanifan

[8] Jean jacobs