مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

ادبیات نظری تحقیق جایگاه حق فرد به شناسایی شخصیت حقوقی در میان برخی هنجارهای حقوق بین الملل

37 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

بخشی از متن :

جایگاه حق فرد به شناسایی شخصیت حقوقی در میان برخی هنجارهای حقوق بین­الملل

تصدیق فرد به عنوان یک شخص در برابر قانون باعث شده که امروزه افراد در حقوق بین­الملل موقعیت و جایگاه برجسته ای بیابند. به گونه ای که بشر به دلیل بشریت شایستۀ شخصیت حقوقی و حق بر شناسایی آن گشته است. از این رو، برای شناخت بهتر مفهوم و ماهیت حق فرد به شناسایی شخصیت حقوقی، و ارزش و اعتبار آن در نظام حقوق بین الملل، لازم است جایگاه این حق در میان مفاهیم کلیدی حقوق بین الملل بررسی گردد.

مبحث اول – جایگاه حق بر شخصیت حقوقی در میان قواعد عرفی بین المللی

به دنبال تصویب منشور ملل متحد و اسناد حقوق بشری کلیدی، بسیاری از تعهدات حقوق بشری به بخشی از حقوق بین الملل عرفی^[1] تبدیل شده اند، و ممنوعیت حداقل برخی از تجاوزات حقوق بشر بنیادین به عنوان یک اصل کلی حقوق بین الملل پدیدار گشته است.^[2]

گفتار اول- معنا و مفهوم قاعده عرفی بین المللی

در بین منابع حقوق بین الملل قواعدی وجود دارند که از تکرار رویه های مستمر و مشابه در عملکرد تابعان حقوق بین الملل نشأت می گیرد، این قواعد که اعتقاد حقوقی بر الزام آور و ضروری بودن آن عملاً مورد پذیرش واقع شده، قواعد عرفی بین المللی نام دارند. عرف از منظر تاریخی اولین و مهمترین منبع حقوق بین الملل به شمار می رفت. تعریف کلاسیک عرف در قضایای فلات قاره دریای شمال^[3] توسط دیوان بین­المللی دادگستری پذیرفته شده است. دیوان در این قضایا اشاره می نماید که دولت­ها باید اعتقاد حقوقی^[4] داشته باشند که قاعده بوجود آمده ضرورت دارد و آن را به عنوان یک تعهد قانونی بدانند. لذا رویه و تکرار عملکرد مشابه دولت ها، برگردانِ الزام آور بودن وجود یک قاعده حقوقی مورد نیاز است.^[5]

گفتار دوم- قدرت الزام آور قاعده عرفی بین المللی

بر خلاف معاهدات، که صرفاً یک دولت را، از آن جهت که یک بار آن تعهدات را پذیرفته است، ملزم می کنند؛ در خصوص قاعده عرفی بین المللی، همه دولت ها هر آنچه که دیدگاه خاصِ آنها باشد، نسبت به این قاعده ملزم هستند. همانطور که دولت ها نمی توانند از تعهدات معاهده ای خویش استنکاف کنند، نمی­تواند از حقوق بین الملل عرفی نیز امتناع نمایند.^[6]

در گذشته یکی از پیامدهای شکل گیری قاعده عرفی بین المللی این بود که هر زمان دولتی بتواند ثابت کند صریحا یا تلویحا با یک قاعده عرفی مخالف است، چنین قاعده ای را نمی­توان نسبت به آن دولت لازم الإجرا تلقی کرد.^[7] لکن امروزه لااقل این موضوع قابل تردید می­نماید که دولت ها بتوانند با شکل گیری یک قاعده عرفی مخالفت نمایند و از این طریق زیر بار آن نروند. چرا که جامعه بین­المللی نسبت به گذشته از هرج و مرج کمتر، و انسجام بیشتری برخوردار گردیده است. در نتیجه فشار جامعه روی دولت ها، به این مرحله رسیده که برای دولت ها دشوار است که از پایندی به قواعد عمومی جدید اجتناب نمایند.^[8]

گفتار سوم- حق بر شخصیت حقوقی به مثابه قاعده عرفی بین المللی

حقوق بشر، به عنوان بخشی از حقوق بین الملل عرفی است که اجماع بر اغلب قواعدش به طور فزاینده ای رو به رشد است. در این راستا تصویب های متعدد و فراوان میثاق بین­المللی حقوق مدنی و سیاسی، و این واقعیت که حقوق مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر معمولاً در اخلاق و در رویه عملی دولت ها به رسمیت شناخته شده است، به این معنی است که در حال حاضر حقوقی که در اعلامیه جهانی حقوق بشر شمارش شده اند، جایگاه قواعد عرفی را در حقوق بین الملل به دست آوردند.^[9] همچنین لازم به ذکر است که در این خصوص کمیته حقوق بشر در تفسیر عمومی شماره 24، تصریح می­نمایند که مفاد میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، نمایانگر حقوق بین­الملل عرفی است و به این ترتیب دولت ها نمی توانند این حقوق را موضوع حق شرط قرار داده و از اجرای آنها صرف­نظر نمایند.^[10] به همین سبب حق بر شناسایی شخصیت حقوقی، که در ماده 6 اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام شده و در ماده 16 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی تدوین شده است، به عنوان یک هنجار منطقی و غیر قابل تغییر حقوق بین الملل عرفی در نظر گرفته شد که امکان تعلیق آن نیز تحت هیچ شرایطی وجود ندارد.^[11]

مبحث دوم – جایگاه حق بر شخصیت حقوقی در میان تعهدات عام الشمول

برخی تعهدات بین المللی همچون معاهدات بین المللی برحسب اینکه معاهده ای دو یا چندجانبه باشند، هر یک از اعضای معاهده را در مقابل سایر اعضاء ، نسبت به تعهداتی که صراحتاً ذکر گردیده، متعهد و مسئول می سازند. لکن در این بین تعهداتی هم وجود دارند، با عنوان «تعهدات عام الشمول» که بنابر ماهیت خویش عضو جامعه بین المللی را در برابر کلیت اعضای این جامعه متعهد و مسئول می­نمایند.

گفتار اول- معنا و مفهوم تعهدات عام الشمول

تعهدات عام الشمول تعهداتی هستند، در مقابل جامعه بین المللی درکل^[12]؛ اینکه این تعهدات، تعهداتی عرفی یا معاهده ای باشند در ماهیت آنها تفاوتی حاصل نمی­نماید، آنچه فصل ممیز این تعهدات نسبت به سایر تعهدات بین المللی است، منفعت کل جامعه بین المللی در اعمال آنها است.

در این راستا دیوان بین‌المللی دادگستری در قضیه بارسلونا تراکشن، اعلام می کند: « ماهیت تعهدات در مقابل کل جامعه بین المللی به گونه ای است که به لحاظ اهمیتی که دارد، دغدغه تمامی دولت ها را برمی­انگیزد و همه دولت ها می توانند به منافع حقوقی که در حمایت از این حقوق دارند، استناد نمایند. این تعهدات، تعهدات عام الشمول^[13] می باشند.»^[14] تعهدات در مقابل جامعه بین المللی در کل، که برای حفظ ارزش های اساسی جامعه بین المللی و منافع مشترک جامعه بین المللی ضروری است، در برخی از مصادیق، با مصادیق قواعدآمره حقوق بین الملل همپوشانی دارد. در این خصوص یکی از صاحبنظران حقوق بین الملل بیان می دارند: تعهد عام الشمول ماهیت تعهد را نشان می دهد؛ از این رو هر قاعده عامی که موجد تعهد باشد، عام الشمول است؛ چه بستر آن عرف عام، معاهده عام، یا اصول کلی عام باشد. در این میان برخی از این تعهدات یک مرحله ارتقاء پیدا کرده و به قاعده آمره مبدل می شوند.^[15]

[1] - Customary international law.

[2] - Ian , Brownlie, Principles of Public International Law, 6th edn ,Oxford, Oxford University Press, 2003, p. 537.

[3]- North Sea Continental Shelf Cases (Federal Republic of Germany v. Denmark; Federal Republic of Germany v. Netherlands) , ICJ.,February 20, 1969, para. 77-78.

[4]- opinio juris sive necessitates.

[5] - De Schutter Olivier , International Human Rights Law: Cases, Materials, Commentary, Cambridge University Press, New York, 2010, p. 50.

[6] - Peter Bailey “The Creation of the Universal Declaration of Human Rights”. Available at:

http://www.universalrights.net/main/creation.htm.

[7] - آنتونیو کاسسه، حقوق بین الملل، مترجم: دکتر حسین شریفی طراز کوهی، تهران، نشر میزان، 1391، چاپ سوم، ص236.

[8] - همان ، ص227.

[9] - De Schutter Olivier , op.cit , p. 50.

[10] -Human Rights Committee, General Comment: Reservations to the Covenant or Optional Protocols or declarations under article 41 of the Covenant, no.24 , 1994, para. 8.

[11] - Michael Galchinsky , The 'War on Terror' and the Right to Legal Personality, Center for Human Rights and Democracy, Georgia State University, Atlanta, 2011, p. 3.

[12] -Obligations to the International Community as a Whole.

[13] - Erga omnes.

[14] - Barcelona Traction Light and Power Company, Limited (Belgium v. Spain), Judgment of 5 Feb. 1970, ICJ 3, para. 33.

[15] - محمد رضا ضیایی بیگدلی ، جزوه درسی حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی.