مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

ادبیات نظری تحقیق جامعه اطلاعاتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، شهر الکترونیک در 23 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

بخشی از متن :

جامعه اطلاعاتی^[1]

مانوئل كسلز استاد برنامه ريزي دانشگاه بركلي كاليفرنيا کسی است که از معتبرترین نظریه های در زمینه جامعه اطلاعاتی برخوردار است. تاكيد وي بر دو موضوع ويژه است:

• دگرگوني هاي به وقوع پيوسته در ساختارهاي طبقاتي شهرها
• تحولات فرهنگي وابسته به آن كه برخي از افراد براساس آن فرارسيدن شهر پست مدرن را اعلام مي‌كنند.

تز محوري كسلز اين است كه هماهنگي تجديد ساختار سرمايه داري و نوآوري تكنولوژيك عامل عمده تحول جامعه است. كسلز شيوه توليد سرمايه داري را از شيوه اطلاعاتي توسعه متمايز مي‌كند. شيوه اطلاعاتي توسعه يك پارادايم اجتماعي تكنيكي نوين است كه ويژگي اصلي آن عبارت است از پديدار شدن فرايند اطلاعات به عنوان هسته آن كه اثر بخشي و بهره وري تمامي فرايندهاي فرآوري، پخش، مصرف و مديريت را تعيين مي‌كند. از ديد كسلز شيوه‌هاي توسعه براساس منطق دروني خود رشد مي كند. كسلز معتقد است جامعه اطلاعاتي انحصاراً بر مبناي پيوستگي و استمرار نوآوري تكنولوژيك بنا شده است. مفهوم سازي هاي عصر جديد، به صورت شگفت آوري در كارهاي بل و كسلز يكسان است. كسلز «انقلاب اطلاعاتي تكنولوژيك» را به عنوان «ستون فقرات ساير تحولات ساختاري مي‌داند» و به اين ترتيب به ترسيم «جامعه اطلاعاتي» مي‌پردازد كه به عنوان قالب نهادهاي اجتماعي جايگزين يك جامعه صنعتي مي‌شود.

هسته مبحث كسلز اين است كه توسعه شبكه‌هاي تكنولوژي اطلاعاتي در سراسر جهان اهميت جريان هاي اطلاعاتي را براي سازماندهي اجتماعي و اقتصادي افزايش و در عين حال اهميت نقاط خاص جغرافيايي را كاهش داده است. در نتيجه در اقتصاد اطلاعاتي نگراني عمده سازمان ها مديريت و چگونگي پاسخگويي به جريان هاي اطلاعات است.

شبكه‌ها بايد داراي مركز عصبي باشند، مكان هايي كه در آنها صرفاً اطلاعات جريان نمي‌يابد بلكه گردآوري، پردازش و براساس آن اقدام مي‌شود. كسلز اين نقاط رهبر را شهر اطلاعاتي ناميده است. كسلز شهر اطلاعاتي را يك شهر جهاني، دو قطبي مي‌داند كه در آن ما داراي گروهي از افراد طبقه پايين شديداً محروم و گروه ديگر، نخبه در حرفه‌هاي اقتصاد اطلاعاتي و مرفه هستيم.

از نظرفرهنگي شهر پست مدرن گردابي از تغييرات در انديشه‌ها، مدها و ... است. لذت جويي و مصرف در رأس امور شهر پست مدرن است. (وبستر، 1383، ص450-408)

.....................

فناوری اطلاعات و ارتباطات

فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه هزاره سوم مطرح شده است. در این عرصه شهر نیز به واسطه تحول مفهوم فضای شهری و ظهور زیرساخت نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات متحول می شود. نگرش به فناوری اطلاعات به عنوان ابزار رشد و توسعه کشور ها، جای خود را به فناوری اطلاعات به عنوان محور توسعه انسانی داده است (کرامت الله زیاری، ص 1).

در واقع فناوری اطلاعات و ارتباطات فناوری غالب عصر حاضر به شمار می آید که ضمن تاثیر گذاری بر زندگی جوامع انسانی شهرها را نیز با تحولاتی روبرو ساخته است. توسعه شبکه های مخابراتی، سیستم های رادیویی اطلاعاتی، صوتی و تصویری سیار، شبکه های کابلی و سیستم های ماهواره ای، اینترنت و شبکه داده ها، سیستم های اطلاعات جعرافیایی^[2] و سیستم تعیین موقعیت جهانی^[3]، مفاهیم فضایی، فعالیتی و مدیریتی در شهرها را دگرگون کرده و تاثیر گذاری خود را بر تمام امور شهری همچنان انجام می دهد(Neil, 2008, p21).

.......................

فناوری اطلاعات و بعد مکان

فناوری اطلاعات و ارتباطات همواره بر مکان تاثیر گذاشته و نظرات مختلفی پیرامون تاثیر آن ها بر شهر ها و شهرنشینی ارائه شده است. به عنوان نمونه، تلفن همان وسیله ای است که در یک مرحله در رشد مراکز شهر ها تاثیر مستقیم داشت، در مرحله بعد از عوامل مهم مهاجرت های حومه ای شهرها قلمداد شد (سیروس صبری، 1379، ص 15). از دهه 1990 همگام با توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پیچیده شدن روز افزون این فن آوری و کارکرد های آن، نظریه های اندیشمندان و کارشناسان مختلف درباره به حداقل رسیدن نقش عوامل جغرافیایی در گزینش مکان، زندگی شهری و در نتیجه شهرسازی اوج گرفت (رضایی، 1383، ص 92).

...................

تاثیر فناوری اطلاعات بر شهرها

همگام با توسعه فناوری اطلاعاتی و ارتباطی و شکل گیری جوامع اطلاعاتی با سازمان اجتماعی جدید، شهرها نیز به عنوان محل زندگی این جوامع با تغییراتی در مفاهیم، الگوها و معانی مواجه شده اند تا بتوانند فرآیند های اقتصادی و اجتماعی نوین را در کالبدی جدید پاسخگو باشند. شهرهای اطلاعاتی مفاهیم جدیدی را در عرصه های عمومی شهرها، مباحث شهروندی و حقوق شهروندان، الگوهای جدید معماری، بکارگیری نرم افزارها در شهرها و تحولات اقتصادی ناشی از آن ارائه می کنند (Mitchel, 1995, p26). در هنگام بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شهرها، عموما مواردی از قبیل اشتغال از راه دور، دالان های ارتباطی، حمل و نقل هوشمند، رسانه های شهری، محلات دیجیتالی، نقش سیستم های اطلاعات مکانی و یا شهرهای مجازی، هوشمند یا الکترونیک مورد توجه قرار می گیرند (فکوهی، 1386، ص 46). با این وجود این مباحث تنها تاثیر فناوری بر بخشی از موضوعات و مسائل شهری محسوب می شود و پوشش همه جانبه ای در زمینه تاثیر این فناوری بر شهر در اختیار نمی گذارد. بنیادی ترین اثر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (انقلاب دیجیتالی) تغییر در شیوه برقراری ارتباط از طریق ارتباط راه دور بوده است (Mitchell, 2000, p98).

.....................

دولت الکترونیک

هدف اصلی از پیدایش دولت الکترونیک، بستر سازی مناسب جهت دسترسی هرچه بهتر و بیشتر شهروندان به اطلاعات و خدمات دولتی، اصلاح کیفیت خدمات و ارائه فرصت های بیشتر برای مشارکت در فرآیندها و نمادهای مردم سالار است (کیهانی پور و همکاران. ص 1).

................

شهر الکترونیک

در دهه‌هاي اخير تحول عميقي در سازماندهي نيروي كار، مبناي اقتصادي، قواعد سياسي و حتي ماهيت خاص جوامع كشورهاي صنعتي پديد آمده است. اطلاعات در اين جوامع به عنصر حياتي تبديل شده است. اين اتكاء روز افزون بر فعاليت‌هايي كه مستقيماً با توليد، توزيع و كاربرد اطلاعات مرتبط است سبب گرديده است كه بسياري از كشورهاي صنعتي جهان را جامعه اطلاعاتي بخوانند. گذر از جوامع سنتي وصنعتي قديم به جوامع اطلاعاتي مستلزم تغييرات بنيادي چشمگيري در ساختار جوامع است. در جامعه اطلاعاتي شهرها با توجه عمق وظايف و پيچيدگي‌هاي روابط اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي عصر تعاملي حاضر در جامعه اطلاعاتي از اهميتي دوچندان برخوردارند.

در شهرهاي سنتي بخش عمده‌اي از وقت شهروندان صرف انجام فعاليت‌هاي تكراري و غير مفيد مي‌شود. انتظار در صف‌ها، پيمودن مسافت‌هاي طولاني براي خريد كالا و دريافت خدمات، معطل شدن در ترافيك‌هاي سنگين تنها بخشي از اتلاف وقت در شهرهاي سنتي است. در يك شهر الكترونيك تمام فعاليت هاي فوق الذكر از طريق يك وب سايت انجام مي گيرد. از طريق اين وب سايت مي‌توان به تمام نقاط شهر دسترسي داشت و در كمتر از چند دقيقه به هر گونه اطلاعاتي دسترسي پيدا كرد و به آسانترين روش ممكن كارهاي روزمره اداري و بانكي و سايركارها را انجام داد.

تقسيم کار جديد بين المللي و بين المنطقه اي که جامعه اطلاعاتي در سطح جهاني به وجود آورده است، به سه فرايند همزمان منجر مي شود: نخست تحکيم سلسله مراتب شهرهاي بزرگ که از خلال مراکز گروهي اعمال مي شود، اين مراکز از پتانسيل هاي اطلاعاتي خود و فناوري هاي ارتباطي استفاده مي کنند تا نفوذ جهاني خويش را گسترش دهند و تعميق بخشند.

دوم، زوال مناطق صنعتي غالبا کهنه که نتوانستند گذار موفقيت آميزي به اقتصاد اطلاعاتي انجام دهند. در اين اقتصاد جديد، بهره وري و رقابت مناطق و شهرها بستگي به قابليت آنها به پردازش ظرفيت هاي اطلاعاتي، کيفيت زندگي و اتصال به مراکز مهم شهري در سطوح ملي و بين المللي دارد (فکوهي،1386،ص137).

...................

- مزاياي شهر الكترونيك

به طور خلاصه می توان شهر الکترونیک را واجد مزایای زیر دانست:

• فراهم آوردن خدمات اينترنت با كيفيت و سرعت بالا براي شهروندان
• فراهم آوردن محيط آموزشي مادام العمر
• بهبود كيفيت زندگي مردم
• ارائه خدمات يك مرحله‌اي به مردم
• ايجاد فرصت هاي تجاري بيشتر توسط تجارت الكترونيك
• ارتباط بهتر سازمان‌ها و ارگان‌هاي مختلف شهري
• دسترسي 24 ساعته به خدمات شهري
• افزايش مشاركت مردم در اداره شهر
• كاهش ترافيك شهر
• كاهش آلودگي هوا
• صرفه جويي در وقت و انرژي
• كاهش فساد اداري

......................

- شهرداري الکترونيک

شهرداري الکترونيک به زبان ساده درگاهي است که از طريق آن امکان دسترسي به کليه خدمات شهري ممکن است. شهرداري الکترونيکي امکان مديريت مشارکتي، شهروند سالاري و حضور گسترده شهروندان در اداره شهر را فراهم مي نمايد. شهرداري الکترونيک، يک کانال ارتباطي سريع و گسترده را براي تعامل شهروندان و مسئولان شهر را ايجاد مي نمايد. مسئولين شهرداري الکترونيکي در سريع ترين زمان از نظرات شهروندان در مورد مسائل مهم شهري مطلع مي شوند و مي توانند در تصميم گيري هاي شهري نظرات شهروندان دخالت دهند.

در تارنماي شهرهاي الکترونيکي اطلاعات در اختيار شهروندان قرار مي دهد:

......................

ويژگي هاي شهرداري الکترونيک

حذف پرونده هاي کاغذي و تبديل آن به اطلاعات ديجيتالي. حذف بخش هاي مربوط به پاسخگويي تلفني در سازمان. توجه به ارتباطات الکترونيک و لزوم به کارگيري آن در بخش هاي پاسخگويي، ايجاد محلي براي تبادل نظرات شهروندان درباره عملکرد شهردار و سازمان شهرداري. پرداخت عوارض مربوط به نوسازي و... از طريق اينترنت، حذف روند هاي مربوط به پرونده هاي شهرداري و کاهش رفت و آمد فيزيکي به سازمان، اطلاع رساني روزبه روز فعاليت هاي شهرسازي و امور مربوط به شهر.

......................

ضرورت ايجاد شهرداري الکترونيک

در دنياي امروز که هر چه بيشتر به سمت ماشيني شدن قدم مي گذاريم ديگر روابط چهره به چهره و مستقيم نمي تواند پاسخگوي مشکلات ما باشد در شهرهاي امروز ما با افزايش جمعيت و در نتيجه آن افزايش ترافيک شهري رو به رو هستيم. هم چنين روش هاي بروکتراتيک گذشته و کاغذ بازي هاي پيشين نمي تواند روشي مناسب در جهت رسيدگي به کارهاي اداري شهروندان باشد از اين سازمان هاي مهم نظير شهرداري ها در شهرهاي بزرگ که به نوعي قلب تپنده شهر محسوب مي شوند بايد دست از روش هاي پيشين برداشته و وارد دنياي الکترونيک و مجازي شوند. دنيايی که در آن فعاليت ها بسيار سريعتر و مطمئن تر انجام مي گيرد و نيازي به تراکم جمعيت در دنياي فيزيکي نيز نيست. بايد براي کاهش ترافيک شهري، هزينه هاي انجام کار، برخوردها و ناراحتي هاي رواني، فساد اداري و ده ها مشکلي که همه روزه در ادارات و سازمان هاي بزرگ با آن روبرو هستيم چاره اي انديشيد و بهترين راه حل ايجاد سازمان هاي مجازي است که از مشکلات ياد شده مي کاهند و حتي به بهبود روند کاري نيز منجر مي شوند. براي کاهش بسياري از معضلات شهري از جمله ترافيک، آلودگي‌هاي زيست محيطي و هزينه‌هاي سنگين ناشي از ترددهاي غير ضروري شهروندان کشور در آينده‌اي نه چندان دور بايد خدمات شهرداري از طريق شبکه اينترنت و پايگاه‌هاي الکترونيکي اين نهاد دريافت گردند. اين اقدام خود يکي از گام هايي است که در مسير ايجاد دولت الکترونيک نيز مي تواند بسيار موثر باشد.

.....................

آموزش های لازم برای آماده سازی شهروند الکترونیک

مهارت های کامپیوتری

1. مدیریت فایل و آشنایی با سیستم عامل

2. آشنایی با مفاهیم فناوری اطلاعات و فناروی اطلاعات و ارتباطات

3. ارتباط با اینترنت و تبادل پیام از طریق ایمیل

4. پیدا کردن اطلاعات مورد نیاز با جستجو در وب

5. توانایی مقابله با پدیده های منفی و مخرب اینترنت

6. پر کردن فرم های اینترنتی آنلاین

7. به دست آوردن اطلاعات در مورد نحوه انجام کارهای مختلف از طریق اینترنت

8. حفاظت از اطلاعات خصوصی و امنیت الکترونیکی

9. آشنایی با برنامه های ورد، اکسل، پاورپوینت

....................

شهر مجازی

واقعيت مجازي و سير انديشه‌هاي عصر اطلاعات انفورماتيك را مي‌توان خيلي خلاصه علم پردازش اطلاعات تعريف كرد كه داراي پنج جنبه اساسي و مرتبط با يكديگر است كه عبارتند از: اطلاعات، سخت افزار، نرم افزار، وسيله ارتباطي و انسان.

واقعيت مجازي از ارتباط سه عنصر انفورماتيك، نور و ربات بوجود آمده است. اين واقعيت در محيطي كه ما در آن زندگي مي كنيم فضاي تازه‌اي ايجاد مي‌كند كه چون لايه‌اي بر واقعيت قرار مي گيرد. ورود به واقعيت مجازي همانند سفر در منطقه‌اي غير واقعي است كه از داده‌هاي انفورماتيكي ذخيره شده در كامپيوتر زاده شده است (علی اصغر کیا و همکاران).

در نهایت واقعیت مجازی منجر به ساخت یافتگی مفهومی به عنوان شهر مجازی می شود. در مقدمه جلد اول کتاب مطالعات شهر مجازی تهران در تبین ویژگی های شهر مجازی چینن آمده است:

.....................

ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ و ﺗﺒﺪﻳﻞﻫﺎي ﻓﻀﺎﻫﺎ و ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻣﺠﺎزي

• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ در ﻣﻌﺮض ﻓﺴﺎد ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻋﺎدل
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻚﻣﺮﺗﺒﻪاي
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺣﻀﻮري ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻏﻴﺮﺣﻀﻮري و ﺷﻬﺮ اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻛﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ آﻧﺎﻟﻮگ ﺷﻴﺌﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﻋﺪدي
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﺗﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﻟﮕﻮرﻳﺘﻤﻲ: ﺷﻬﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﻣﻜﺎن ﻣﺤﻮر ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻓﻀﺎ ﻣﺤﻮر
• ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ آﻟﻮده ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﭘﺎك

.....................

منابع فارسی

جامعه اطلاعاتی^[4]

مانوئل كسلز استاد برنامه ريزي دانشگاه بركلي كاليفرنيا کسی است که از معتبرترین نظریه های در زمینه جامعه اطلاعاتی برخوردار است. تاكيد وي بر دو موضوع ويژه است:

• دگرگوني هاي به وقوع پيوسته در ساختارهاي طبقاتي شهرها
• تحولات فرهنگي وابسته به آن كه برخي از افراد براساس آن فرارسيدن شهر پست مدرن را اعلام مي‌كنند.

تز محوري كسلز اين است كه هماهنگي تجديد ساختار سرمايه داري و نوآوري تكنولوژيك عامل عمده تحول جامعه است. كسلز شيوه توليد سرمايه داري را از شيوه اطلاعاتي توسعه متمايز مي‌كند. شيوه اطلاعاتي توسعه يك پارادايم اجتماعي تكنيكي نوين است كه ويژگي اصلي آن عبارت است از پديدار شدن فرايند اطلاعات به عنوان هسته آن كه اثر بخشي و بهره وري تمامي فرايندهاي فرآوري، پخش، مصرف و مديريت را تعيين مي‌كند. از ديد كسلز شيوه‌هاي توسعه براساس منطق دروني خود رشد مي كند. كسلز معتقد است جامعه اطلاعاتي انحصاراً بر مبناي پيوستگي و استمرار نوآوري تكنولوژيك بنا شده است. مفهوم سازي هاي عصر جديد، به صورت شگفت آوري در كارهاي بل و كسلز يكسان است. كسلز «انقلاب اطلاعاتي تكنولوژيك» را به عنوان «ستون فقرات ساير تحولات ساختاري مي‌داند» و به اين ترتيب به ترسيم «جامعه اطلاعاتي» مي‌پردازد كه به عنوان قالب نهادهاي اجتماعي جايگزين يك جامعه صنعتي مي‌شود.

هسته مبحث كسلز اين است كه توسعه شبكه‌هاي تكنولوژي اطلاعاتي در سراسر جهان اهميت جريان هاي اطلاعاتي را براي سازماندهي اجتماعي و اقتصادي افزايش و در عين حال اهميت نقاط خاص جغرافيايي را كاهش داده است. در نتيجه در اقتصاد اطلاعاتي نگراني عمده سازمان ها مديريت و چگونگي پاسخگويي به جريان هاي اطلاعات است.

شبكه‌ها بايد داراي مركز عصبي باشند، مكان هايي كه در آنها صرفاً اطلاعات جريان نمي‌يابد بلكه گردآوري، پردازش و براساس آن اقدام مي‌شود. كسلز اين نقاط رهبر را شهر اطلاعاتي ناميده است. كسلز شهر اطلاعاتي را يك شهر جهاني، دو قطبي مي‌داند كه در آن ما داراي گروهي از افراد طبقه پايين شديداً محروم و گروه ديگر، نخبه در حرفه‌هاي اقتصاد اطلاعاتي و مرفه هستيم.

از نظرفرهنگي شهر پست مدرن گردابي از تغييرات در انديشه‌ها، مدها و ... است. لذت جويي و مصرف در رأس امور شهر پست مدرن است. (وبستر، 1383، ص450-408)

به طور خلاصه مي‌توان گفت كه كسلز معتقد است كه در اثر سه فرايند: 1- انقلاب اطلاعات 2- تجديد ساختار سرمايه داري و نوآوري تكنولوژيك 3- جنبش‌هاي فرهنگي نظير فمينيسم و طرفداري از محيط زيست، جامعه‌اي پديد آمده است كه وي آن را جامعه شبكه‌اي مي نامند. اين جامعه سرمايه‌داري را متكي به دانش و اطلاعات ساخته و آن را جهاني كرده است.

ويژگي هاي اصلي اين جامعه عبارتند از:

1. اقتصاد اطلاعاتي، اقتصاد جديد، اطلاعاتي است از آن رو كه بهره وري و توان رقابتي واحدها يا كارگزاران اين اقتصاد اساساً به ظرفيت توليد، پردازش و كاربرد موثر اطلاعات مبتني بر دانش بستگي دارد، مهمترين ويژگي اين اقتصاد چند فرهنگي بودن آن است.
2. اقتصاد جهاني، اقتصاد جديد، جهاني است از آن رو كه فعاليت هاي اصلي توليد، مصرف و پخش در مقياس جهاني سازماندهي شده است. آزاد سازي و خصوصي سازي اگر چه راهبرد توسعه گرايانه دولت‌ها هستند اما تاثيرشان بر رشد اقتصاد به محتواي واقعي اين اقدامات و ارتباط‌شان با راهبردهاي دخالت مثبت مانند سياست هاي تكنولوژيك و آموزشي براي ارتقاي استعداد كشور از لحاظ عوامل توليد اطلاعات بستگي دارد.
3. دو قطبي بودن، در جامعه شبكه‌اي قطب هاي تازه اي ميان آنان كه به اطلاعات دسترسي دارند و كساني كه در چنين موقعيتي نيستند پديد آمده است.
4. تحول بنيادين در ماهيت ارتباطات اجتماعي، در جامعه شبكه‌اي شيوه‌هاي مختلف ارتباطات (مكتوب، شفاهي، ديداري و شنيداري) با هم به صورت يكپارچه تعامل مي‌كنند. در اين جا ديگر مخاطبان منفعل نيستند، بلكه فاعلي هستند كه ارتباط متقابل برقرار مي‌كنند.
5. فرهنگ مجازي، جامعه شبكه‌اي، فرهنگ واقعيت مجازي را نهادي كرده است كه در آن جريان هاي نمادين اطلاعاتي به تعامل هاي موقتي مي پردازند. يعني آنكه در جامعه شبكه‌اي در ابر متني غول آسا گذشته، حال و آينده به صورت بين الاذهاني جلوه مي‌كند و زمينه تعامل را فراهم مي آورد. و بدين صورت محيط فرهنگي نمادين (مجازي واقعي) شكل گرفته است.
6. شهرهاي سنتي قبلي جاي خود را به شهر شبكه‌اي و الكترونيك مي‌دهد. شهر اطلاعاتي نه يك شكل بلكه يك فرايند است. فرايندي كه سلطه ساختاري فضاي جريان ها (جريان هاي سرمايه، جريان هاي اطلاعات، جريان هاي ارتباط متقابل، جريان هاي تصاوير، صدا و...) ويژگي آن است. اين شهرها موتور واقعي توسعه به شمار مي روند.
7. تغيير در نحوه كار و فعاليت: انتقال آني داده ها و سرمايه ها و از ميان برداشته شده فاصله‌ها، مفهوم زمان و مكان را به شدت تغيير داده و همراه با آن نظم قديم به هم خورده است. طبعاً تمشيت امور جامعه شبكه‌اي مستلزم مدل هاي تازه‌اي از دموكراسي و مشاركت است. با وجود جهاني شدن، شبكه‌هاي محلي و بومي اهميت يافته، زيرا معنا نسبت به كاركرد برجسته تر شده و هويت بيش از گذشته به ميان آمده است. در اين ميان اميد است كه هويت اگر بتواند خود را از چنگال بنيادگرايي برهاند قدرتي رهايي بخش داشته باشد و كنش اجتماعي، معني داري را در جهت تحول بدون گرفتاري در گرداب آرمانشهر سامان دهد. لذا ماهيت جهان جديد، عمدتاً فرهنگي است و فرهنگ وران در آن از نقش و كنش بيشتري برخوردارند. (كسلز، 1380)

فناوری اطلاعات و ارتباطات

فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه هزاره سوم مطرح شده است. در این عرصه شهر نیز به واسطه تحول مفهوم فضای شهری و ظهور زیرساخت نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات متحول می شود. نگرش به فناوری اطلاعات به عنوان ابزار رشد و توسعه کشور ها، جای خود را به فناوری اطلاعات به عنوان محور توسعه انسانی داده است (کرامت الله زیاری، ص 1).

در واقع فناوری اطلاعات و ارتباطات فناوری غالب عصر حاضر به شمار می آید که ضمن تاثیر گذاری بر زندگی جوامع انسانی شهرها را نیز با تحولاتی روبرو ساخته است. توسعه شبکه های مخابراتی، سیستم های رادیویی اطلاعاتی، صوتی و تصویری سیار، شبکه های کابلی و سیستم های ماهواره ای، اینترنت و شبکه داده ها، سیستم های اطلاعات جعرافیایی^[5] و سیستم تعیین موقعیت جهانی^[6]، مفاهیم فضایی، فعالیتی و مدیریتی در شهرها را دگرگون کرده و تاثیر گذاری خود را بر تمام امور شهری همچنان انجام می دهد(Neil, 2008, p21).

امروزه نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساخت های ارتباطی دارای اهمیت فوق العاده ای هستند. علت این امر از بین رفتن محدودیت های زمانی و مکانی و فرصت های اقتصادی و اجتماعی است که از این طریق در اختیار جوامع قرار می گیرد. به عنوان مثال از نظر اتحادیه اروپا^[7]، اهمیت نقش فناروی اطلاعات و ارتباطات به علت توانایی بالا در ایجاد امور زیر است:

• امکان دسترسی وسیع تر به اطلاعات برای کلیه افراد
• ارائه سرویس های ارتباطی به جمعیت تحت پوشش خدمات (Mitchell, 2003, p35).

جامعه اطلاعاتی به رغم تمامی توضیحات ارائه شده نهایتا ما را به تصویری مه آلود در مورد آینده رها می کند. این در حالی است که ما را به وضوح در انتظار آینده ای قرار می دهد که جامعه انسانی در آن به دو نیمه تقسیم می شود:

نیمه اول که عمده توجهات خود را معطوف به حضور خویش می کند، شامل آنانی است که به فناوری اطلاعات دسترسی دارند؛ نیمه دوم طبیعتا شامل کسانی است که از این امکان محرومند (Hutton, 2003, p47).

فناوری اطلاعات در حال تعریف رده بندی اجتماعی جدیدی در سطح جامعه انسانی است، به نحوی که طبقه برگزیده این رده بندی جدید، اداره کننده گان اقتصاد جهانی خواهند بود. این گروه نخبه فراملیتی شامل اقلیتی است که در جایگاهی قرار دارند که می توانند در مورد چگونگی وابستگی خود به مکان از طریق کنترل ارتباطات مجازی و حقیقی تصمیم بگیرند (so carp congress 2003, p39).

[1]

[2] .GIS

[3] .GPS

[4]

[5] .GIS

[6] .GPS

[7] .EU