مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

ادبیات نظری تحقیق برنامة ‌اصلاحات اقتصادي نئوليبراليستي تورگوت اوزال در تركيه

12 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

بخشی از متن :

برنامة ‌اصلاحات اقتصادي نئوليبراليستي تورگوت اوزال در تركيه

پس از شكل گيري جمهوري تركيه در سال 1923 دولت تركيه مي‌كوشيد تا با توسعه كشاورزي از فشار اقتصادي ناشي از جنگ جهاني اول بر خود بكاهد. پس از جنگ جهاني دوم ترك‌ها توجه بيشتري به بخش صنعت نمودند. اما تا آغاز دهة 1980 (همزمان با وقوع انقلاب اسلامي در ايران و سپس شروع جنگ ايران و عراق و ...) توفيقي در اين زمينه نداشتند و اقتصاد تركيه با نوسانات و موانع جدي روبرو بود كه اين امر باعث عدم تحقق برنامه‌هاي اقتصادي ايران كشور مي‌شد. بطور كلي عوامل متعددي را در نابساماني اوضاع اقتصادي تركيه تا قبل از 1980 مي‌توان برشمرد كه مهمترين آنها عبارتند از:

1- افزايش ناگهاني قيمت نفت در سال 1973

2- قطع كمك و سوبسيدهاي دولتي

3- قطع كمك‌هاي آمريكا و تحريم اقتصادي آمريكا و كشورهاي غربي به علت حملة تركيه به قبرس و اشغال بخش شمالي قبرس در سال 1974

4- كاهش شديد ارزش پول تركيه (لير) به دليل سياست‌هاي صندوق بين المللي پول

5- افزايش قيمت كالاهاي توليدي شركتهاي دولتي

6- تشكيل دولت‌هاي ائتلافي ناپايدار و شكننده (1).

تركيه تا دهه 80 ميلادي از لحاظ اقتصادي كشوري فقير بود، ركود اقتصادي، بيكاري، نرخ تورم بالا، وضعيت اقتصادي مردم را آشفته كرده بود، هرج و مرج گسترده و تظاهرات و اعتصابات و آشوب‌هاي اجتماعي اين كشور را فلج كرده و بي ثباتي اقتصادي را موجب شده بود و همين امر باعث وقوع كودتاهاي نظامي پي در پي تركيه مي‌شد. كودتاي 1980 ژنرال كنعان اورن كه براي مهار بحرانهاي اقتصادي و اجتماعي و سياسي تركيه انجام گرفته بود، به دنبال خود رويدادهايي پيش آورد كه باعث دگرگوني و تحول در تركيه گرديد.

تورگوت اوزال در سال 1971 شغلي در بانك جهاني پيدا كرد و در همان زمان توسط يك اقتصاد دان ترك شاغل در بانك جهاني توسط بانك جهاني استخدام شد تورگوت اوزال از تجارب وي در آمريكا بهرة فراوان برد و بعد از بازگشت به تركيه توانست از آنها در تركيه استفاده كند. اوزال به عنوان مدير يك بخش خصوصي اقتصادي با برآوردهاي اقتصادي 1980 مشهور گرديد و طي آن توانست سياست اقتصادي دولت نظامي كنعان اورن را به پيش برد. روي كار آمدن تورگوت اوزال به عنوان مشاور اقتصادي كنعان اورن، به عنوان معمار اقتصادي تركيه، اقتصاد اين كشور را متحول نمود.

اوزال در سال 1983 با حزب تازه تأسيس خود «حزب مام ميهن» توانست برندة انتخابات شده و با سمت نخست وزير دولت را در دست بگيرد، بعد از 1983 كه خود قدرت را در دست گرفت خدمات شايان توجهي به تركيه ارائه كرد (2). روي كار آمدن اوزال با طرح و ايده‌هايي جديد اقتصادي متأثر از برنامه‌هاي بانك جهاني اساس سياستگذاري براي نوسازي و توسعه گرديد و ادامه برنامه‌هاي دولت، رشد جهشي اقتصادي تركيه را در يك فاصلة زماني كوتاه 20 ساله سبب شد. دومين دليل را مي‌توان سياست متخذه از سوي دولت اين كشور دانست كه در طول جنگ ايران و عراق اعلام بي طرفي كرده و توانستند در طول دورة هشت سالة جنگ ايران و عراق سود سرشاري از طريق صادرات انواع كالاهاي مورد نياز ايران و عراق نصيب كشور خود كنند در واقع اوزال طبق برنامه‌هاي بانك جهاني در آمريكاي لاتين براي اعمال سياست‌هاي خود به بازارهاي جديد نياز داشت، در آن زمان كالاهاي تركيه قابل رقابت با كالاهاي كشورهاي اروپايي و كالاهاي كشورهاي جنوب شرقي آسيا نبود، پس ضروري بود تا بازارهاي جديد دست نخورده‌اي را امتحان مي‌كردند، در اين راستا كشورهاي حاشيه خليج فارس و بخصوص ايران كه پس از انقلاب اسلامي با جنگي سخت درگير بود و از طرف ديگر مورد تحريم اقتصادي نيز واقع شده بود، بازارهاي بسيار مناسبي براي تركيه محسوب مي‌شدند. ضمن آنكه سياست اقتصادي اوزال پايه گذاري صنايع جديد در تركيه بود رشد و گسترش اين صنايع مستلزم كشف بازارهاي جديد جهت صدور توليدات خود به اين بازارها بود و جنگ ايران و عراق اين فرصت را در اختيار تركيه قرار داد. معمولاً در بيشتر كشورهاي توسعه نيافته ماهيت نخبگان حاكم متغير نهايي و پارامتر تعيين كنندة اصلاحات اقتصادي مي‌باشد. اقداماتي كه اوزال در دوران نخست وزيري خود از سال 1983 و سپس دوران رياست جمهوري خود طبق برنامه‌هاي بانك جهاني در تركيه انجام داد، زير ساخت‌هاي جامعة تركيه را متحول كرد و تأثيرات عميق و بلند مدتي بر جامعه و سياست تركيه داشت. اين اقدامات در تحليل نهايي، معطوف به تضعيف سلطه دولت بر اقتصاد و به دنبال آن بر جامعه و سياست بود. زيرا سيستم اقتصادي بازار آزاد به عنوان يك زير سيستم نمي‌تواند با نظام سياسي اقتدارگرا و دولت محور و يك جامعة سنتي پدر سالار همزيستي داشته باشد.