مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

مبانی نظری تحقیق کارکرد خانواده در 51 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

تعاریف و مفاهیم کارکرد خانواده

نماي تاريخي لغت خانواده بسيار قديمي است. خانواده از لغت فاميليا^[1] مشتق شده است) 100تا 300 بعد از ميلاد)كه به همه افراد يك خانواده اعم از خويشاوندان، غيرخويشاوندان، مستخدمان، برده­ها و كارگران نسبت داده مي­شود. سپس در نتيجه رشد طبقه متوسط يا سرمايه­داري خانواده محدودتر به وجود آمد (1215 تا1600بعد از ميلاد (اعضاي خانواده ملزم مي­شدند كه در منافع اقتصادي، اجتماعي و عاطفي خانواده سهيم باشند. در اوايل قرن بيستم، خانواده به عنوان يك واحد اقتصادي وابسته به يكديگر كه همه افراد در آن شركت داشتند، تعريف شد (جبك^[2] 1997؛ شيباني، 1383).

کارکردخانواده از نظر رویکرد ساختاری، نظریه­ای کاربردی است بنیانگذار اصلی این نهضت سالوادورمینوچین است. یکی از فرضیه­های مهم آن این است که هر خانواده یک ساختار دارد این ساختار زمانی که خانواده در شرایط واقعی قرار داشته باشد شناخته می­شود. ساختار عبارت است: از مجموعه­ی رفتار و نقش­هایی که اعضای خانواده از طریق آن به هم مرتبط­اند. در رویکرد ساختاری، خانواده به عنوان یک کل مطرح می­شود و تعاملات بین زیر مجموعه­ها مورد توجه قرار می­گیرد (مینوچین،1381).

نوابي­نژاد خانواده را گروهي كوچك از افراد مي­داند كه از طريق پيوند زناشويي يا خوني با يكديگر در ارتباط متقابل هستند و در كنار يكديگر در واحد خاص زندگي مي­كنند و داراي تجارب و فرهنگ مشتركي هستند. همچنين خانواده داراي اميال و اهداف مشابه بودند و مهر و علاقه آنان را به يكديگر پيوند داده است. آکرمن^[3] خانواده را كانون كمك تسكين و شفابخشي مي­داند. خانواده كانوني است كه بايد فشارهاي رواني وارد شده بر اعضاي خود را تخفيف دهد و راه رشد و شكوفايي آنها را هموار سازد ( نقل از ثنایی، 1387).

جوامع انسانی، خانواده به گروهی از افراد گفته می‌شود که با یکدیگر از طریق هم‌خونی، تمایل سببی، و یا مکان زندگی مشترک وابستگی دارند. خانواده در بیشتر جوامع، نهاد اصلی جامعه‌پذیری کودکان است. انسان­شناسان به طور کلی نهاد خانواده را این طور طبقه­بندی می‌کنند: مادرتباری (مادر و فرزندان او)، زناشویی (زن و شوهر)، و فرزندان. که خانواده هسته‌ای نیز خوانده می‌شود، و خانواده گسترده هم‌خونی که در آن پدر و مادر و فرزندان با دیگران مثلاً خویشاوندان در مکان مشترکی زندگی می‌کنند. همچنین در برخی جوامع مفاهیم دیگری از خانواده وجود دارد که روابط سنتی خانواده را کنار گذاشته‌اند. خانواده به عنوان یک واحد اجتماعیِ جامعه پذیری، در جامعه‌شناسی خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد ( اعزازی، 1385). کارکرد خانواده معمولاً در خانواده­هایی که شیوه فرزند پروری اقتدار منطقی را در پرورش فرزندان به کار می­گیرند نیرومند­تر است. خانواده­هایی که در شیوه فرزند­پروری خود از اصل همکاری و دموکراسی در روابط پیروی می­کنند، توانایی بیشتر برای انطباق با تغییرات دارند و شرایط مناسبی برای رشد کودکان فراهم می­کنند. در خانواده با الگوی سالم، اعضای خانواده مورد حمایت همدیگر هستند. انتظارات مربوط به نقش­های افراد روشن و دارای انعطاف است. مقررات خانواده واضح و انعطاف پذیر و نه بی مرز است (برک،1393).

راهبردهای خانواده

خانواده­ها معمولاً از الگوهای تعاملی ثابت، مشترک، هدفمند و مکرری را به نمایش می­گذارند که به آن راهبردهای خانواده می­گویند.(کانتور و لر[4]،1975). این راهبردها معمولاً مطرح نمی­شوند به گونه­­ای که هر یک از اعضا احساس می­کنند باید نقشی را بازی کند که قبلاً به خوبی جا افتاده است. انواع این راهبردها عبارتند از :1-آنهایی که به قصد تداوم خانواده سعی می­کنند رابطه بین اعضا را حفظ کنند.2-آنهایی که به طور موقت فشار روانی راتشدید می­کند تا به هدف مورد نظر برسند.3-خانواده­هایی که می­کوشند با شرایط بیرونی کنار بیایند و در برابر نیازهای دائم التغییر اعضا پاسخگو باشند (گلدنبرگ[5]،2013).

رويكردها و ديدگاه­هاي تبيين خانواده

در بررسي نظريات ارائه شده براي تبيين آسيب­شناسي در چار چوب خانواده رويكردهاي بوئني و ساختاري، طرح سه محوري و ديدگاه راهبردي مي­توان توجه كرد .

رویکرد چند نسلی

اين رويكرد كه نشأت گرفته از نظريات بوئن است، به آسيب­هاي خانوادگي در چند نسل مي­پردازد. در رويكرد بوئني بيماري­هاي عاطفي زماني ايجاد مي­شود كه افراد نمي­توانند خود را به نحوي شايسته از خانواده­هاي اصلي­شان متمايز كنند. متمايز كردن خود عبارت است از توانايي به دست آوردن كنترل عاطفي و در عين حال، ماندن در جو عاطفي شديد خانواده، متمايز كردن خود بيانگر ميزان توانايي فرد براي تفكر واقع بينانه راجع به موضوعات سر شار از عاطفه در خانواده است. نئون[6] معتقد است كه سناريو زير به ايجاد بيماري عاطفي مي­انجامد زن و مردي كه تضادهاي حل­نشده با پدر و مادر خود دارند ازدواج مي­كنند. زن و شوهر سعي دارند هر طور شده مسائل را فیصله بخشند. مي­پذيرند كه با هم مخالفت نكنند و يك صميميت كاذب به وجود آورند. ازدواج از بيرون ظاهراً بي اشكال است. نمايي ظاهري از خوشبخت بودن دارد اما در اعماق آن كشمكش، تنهايي و درد حاكم است .با تولد كودك به عنوان جزء سوم یک سیستم، مثلثي به وجود مي­آيد كودك كانون توجه مي­شود. در سيستم قفل مي­شود و خروج از خانواده را حقيقتاً غير ممكن مي­يابد (پور قاسمی،1389).

بوئن[7] (1978) تمایز یافتگی را براساس نظریه نظام­های خانواده توصیف می­کند که شخص قادر است در روابطش بین کارکرد عقلانی، عاطفی با صمیمیت و خودمختاری تعادل برقرار کند. بر اساس این نظریه حداقل چار عامل، واکنش­پذیری عاطفی، گسلش عاطفی، آمیختگی با دیگران و توانایی بدست آوردن جایگاه من از پیش­بینی­کنندگان سطح تمایز یافتگی یک فرد هستند. خودتمایز یافتگی یا تفکیک خود که مهم­ترین مفهوم نظریه سیستمی بوئن است بعنوان توانایی برقراری تعادل بین خود مختاری هیجانی و عقلانی ،صمیمیت و پیوستگی در روابط توصیف می شود (مته یارد، اندرسون و مارکس [8]،2011).

رويكرد ساختاري

دومين ديدگاه كلي در اصل ساختاري است در اين ديدگاه كل اعضاي خانواده دچار مسئله هستند و رفتار مختل الزاماً واكنش به ارگانيسم خانوادگي تحت فشار نيست. مينو چين و همکاران^[9](1976) كه به واقع پيشرو اين ديدگاه است در تبيين آسيب شناسي كودك به وجود مرزهاي در هم تنيده يا از هم گسسته اشاره دارد در اصل خانواده­هاي نا كارآمد با ايجاد اين­گونه مرزهاي تحول و مستقل شدن اعضاي خود را دچار وقفه مي­سازند.

رويكرد ساختاري به دونوع ساختار بيمارگون خانواده اشاره می­کند :

1.خانواده گسسته

در اين نوع خانواده مرزهاي بسيار انعطاف ناپذيري وجود دارد در خانواده گسسته^[10] بين اعضاي خانواده تماس كم يا هيچ تماسي وجود ندارد در اين نوع خانواده ساختار سالم، نظم يا قدرت تقريباً ديده نمي­شود. پيوند بين اعضاي خانواده ضعيف است يا اصلاً پيوندي وجود ندارد برداشت كلي از اين نوع خانواده­ها نوعي ميدان اتم مانند است، به اين صورت كه اعضاي خانواده لحظه­هاي طولاني بدون ارتباط با يكديگر، در مدارهاي جدا از هم حركت مي­كنند خانواده نا منسجم است.

2. خانواده به هم تنيده

مرزها در اين نوع خانواده مبهم هستند ويژگي برجسته خانواده به هم تنيده^[11] "در هم آميختگي" اعضاي آن است به طوري كه تلاش براي تغيير دادن يكي از اعضاء بلافاصله مقاومت اعضاي ديگر را بر مي­انگيزد.

مينوچين و همكاران (1976 ) ابلاغ مرزي كه والدين را از فرزندانشان جدا مي­سازد به صورت نامناسب مثل زنا با محارم قطع مي­شود. نقش­هاي همسر و والد به اندازه­ي كافي متمايز نشده­اند به طوري كه زير سيستم همسر و زيرسيستم والد هيچ يك قادر به عمل نيستند. مرزهاي فردي محترم شمرده نمي­شوند به طوري كه زير سيستم ­اي فردي نمي­توانند خود مختاري و هويت به نحو شايسته­اي پرورش دهند (پروجاسكا ونوراكس،2012).

1. Familia

2. Gebeke

3. Akerman

1.Kantor And Leher

2.Goldenberg

1.Neon

2.Boen

3.Meteyard,Anderson &Marks

4. Disengaged Family

1. Enmashed Family

2.Tseng &Mc Dermontt

فهرست مطالب :

تعاریف و مفاهیم کارکرد خانواده

راهبردهای خانواده

رويكردها و ديدگاه¬هاي تبيين خانواده

رویکرد چند نسلی

رويكرد ساختاري

1.خانواده گسسته

2. خانواده به هم تنيده

طرح سه محوری

محور 1- بد كار كردي رشدي خانواده

الف) بد كار كردي رشدي

ب)تفاوت¬ها و پيچيدگي رشدي

محور 2- بد كاركردي نظام خانواده

الف ) بد كاركردي نظام همسر

ب) بد كار كردي نظام فرعي والد –كودك

ج) بد كاركردي نظام فرعي خوهران و برادران

محور 3- بد كاركردي گروه خانواده

الف) بد كار كردي¬هاي كنشي –ساختاري

ب) بد كار كردي¬هاي سازگاري اجتماعي

دیدگاه راهبردی

کارکردهای اساسی خانواده

حمایت و مراقبت

جامعه¬‏پذیری

عاطفه و همراهی

مدل فرايند كار كرد خانواده

نقش¬ها

ارتباط

دخالت عاطفی

کنترل

ارزش¬ها و هنجارها

پیشینه پژوهش

پژوهش¬های انجام شده در ایران

پژوهش¬های انجام شده خارج از ایران

فهرست منابع

منابع فارسی

منابع انگلیسی