مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

پیشینه و مبانی نظری تحقیق عدالت سازمانی و عملکرد شغلی در قالب Word قابل ویرایش.

فهرست مطالب :

مقدمه......................................................................................................... 11

بخش اول: ادبیات تحقیق................................................................................... 12

گفتار اول: عدالت.......................................................................................... 12

مفهوم لغوي عدالت......................................................................................... 13

اهميت رعايت عدالت...................................................................................... 13

عدالت سازمانی............................................................................................. 14

عدالت و ارتباط آن با سازمان............................................................................. 14

عوامل ایجاد کننده بی عدالتی............................................................................. 15

ابعاد عدالت سازمانی....................................................................................... 16

عدالت توزیعی.............................................................................................. 16

عدالت رویه ای.............................................................................................. 19

عوامل شکل دهنده عدالت رویه ای...................................................................... 19

مدل های عدالت رویه ای ................................................................................. 20

پیامدهای عدالت رویه ای.................................................................................. 20

اصول فرعی ساختاری و میان فردی.................................................................... 21

ویژگی های ساختار عدالت رویه ای..................................................................... 21

تعیین کننده های میان فردی عدالت رویه ای........................................................... 21

عدالت تعاملی (مراوده ای)................................................................................ 22

عدالت اطلاعاتی............................................................................................ 23

تشابه عدالت توزيعي و رويه اي.......................................................................... 23

تفاوت عدالت رويه اي با عدالت مراوده ای............................................................. 23

عوامل موثر بر درک عدالت سازمانی................................................................... 24

موانع تحقق عدالت در سازمان............................................................................ 25

عدالت ومديريت عملكرد................................................................................... 27

گفتار دوم: عملکرد شغلی.................................................................................. 28

عملکرد وظیفه ای.......................................................................................... 28

رفتار شهروندی سازمانی.................................................................................. 29

ابعاد و طبقه بندی رفتار شهروندی....................................................................... 30

سیاستهای تشویق رفتار شهروندی........................................................................ 33

چارچوبهای مرتبط با رفتار شهروندی سازمانی........................................................ 34

رفتار ضد بهره ور.......................................................................................... 35

بخش دوم: پیشینیه ی تحقیق............................................................................... 37

الف) پيشينه تحقيق در داخل کشور....................................................................... 37

ب) پيشينه تحقيق در خارج از کشور.................................................................... 38

بخشی از متن :

مقدمه

سازمان سيستمي اجتماعي است كه حيات و پايداري آن وابسته به وجود پيوندي قوي ميان اجزا و عناصر تشكيل دهنده آن است. ادراك بي عدالتي اثرات مخربي بر روحيه كارجمعي دارد؛ زيرا اهتمام نيروي انساني و انگيزش كاركنان را تحت الشعاع خود قرارمي دهد. بي عدالتي و توزيع غير منصفانه دستاوردها و ستاده هاي سازمان، موجب تضعيف روحيه كاركنان و تنزل روحيه تلاش و فعاليت در آنان ميشود؛ بنابراين رعايت عدالت،رمز بقا و پايداري جريان توسعه و پيشرفت سازمان و كاركنان آن است. بنابراين از جمله وظايف اصلي مديريت، حفظ و توسعه رفتارهاي عادلانه در مديران، و احساس عدالت در كاركنان است. رعايت عدالت بويژه در برخي رفتارهاي مديريت با كاركنان( توزيع پاداش ها، روابط سرپرستي، ارتقاها و انتصاب) براي كاركنان حائز اهميت است. در فراگرد توسعه رفتارهاي عادلانه و مهمتر از آن شكل دادن احساس عدالت در كاركنان، شناخت چگونگي تاثيرگذاري رفتارهاي مبتني بر عدالت بر هر يك از ابعاد تعهد كاركنان حائز اهميت است (سيد جوادين و ديگران ،1387).

بي عدالتي موجب خدشه بر كرامت انساني، خروج سرمايه هاي اجتماعي و كاهش عزم ملي براي فعاليت و تهديد سلامت جامعه مي شودو ادراك عدالت سازماني، يك الزام اساسي براي كاركرد موثر سازمان ها، و رضايت شخصي كاركنان بوده و در شكل دادن نگرش ها و رفتارهاي آنها، نقش بسيار مهمي را ايفا مي كند (اميرخاني و پورعزت،1387، ص20)

در این فصل سعی شده عدالت سازمانی و ابعاد مربوط به آن که متغیر مستقل این تحقیق را تشکیل می دهند و عملکرد شغلی و ابعاد و عناصر آن به عنوان متغیر وابسته مورد بررسی قرار گیرند و در آخر فصل هم به پیشینیه تحقیق پرداخته شده است.

بخش اول: ادبیات تحقیق

گفتار اول: عدالت

در طول تاريخ يكي از آرزوهاي اساسي انسان اجراي عدالت و تحقق آن در جامعه بوده است. در اين خصوص مكتبها وانديشه هاي گوناگون بشري و الهي راه حلهاي متفاوتي را براي تبيين و استقرار آن پيشنهاد كرده اند. (مرامی، 1378، ص 15)

در تعریف عدالت گفته اند عدالت یعنی نهادن هر چیز در جای خود. اولين تعاريف درباره عدالت به سقراط، افلاطون و ارسطو منسوب است. يكي از مهمترين پرسشهاي سقراط در مورد سرشت عدالت بود. بعد از سقراط، شاگردش افلاطون در كتاب جمهوري، مهمترين اثر خود، بحثي را عدالت ناميد كه نخستين و قديمي ترين بحث تفصيلي درباره عدالت در فلسفه سياسي قديم است. افلاطون در كتاب جمهوريت در پي اين پرسش بود كه چرا مرد با فضيلتي مانند سقراط حكيم در جامعه آن روز يونان محكوم به مرگ شد ،انگيزه او تحليل و تبيين عدالت در جامعه آتن بود و اينكه مفهوم عدالت چيست . به نظر افلاطون عدالت وقتي حاصل مي شود كه در دولت هر كسي به كاري كه شايسته آن است بپردازد،به همانگونه انسان عادل نيز انساني است كه اجزاي سه گانه روح او (غضب ،شهوت وعقل)تحت فرمانروايي عقل ،هماهنگ باشند.از نظر ارسطو - شاگرد افلاطون - نيز عدالت داشتن رفتاري برابر با افراد برابر است. ارسطو معتقد بود كه توده هاي مردم به اين دليل انقلاب مي كنند كه با آنان با بي‌عدالتي رفتار مي شود. در تمامي انديشه هاي سياسي اسلام، مبنا و زير بناي تمامي اصول نيز عدالت است. آيات الهي اشاره دارند كه پيامبران را با مشعلهاي هدايت فرستاديم و به آنها كتاب و ميزان داديم تا عدالت را بر پا دارند. (اخوان کاظمی، 1382، ص 51) بعثت پيامبران و تشريع اديان به منظور تحقق قسط و عدل با مفهوم وسيع كلمه در نظام حيات انسان بوده است تا آنجا كه از رسول خدا (ص)نقل شده است: «كشور با كفر مي ماند اما باظلم ماندني نيست». روشن ترین و مهم ترین ویژگی پیامبر بزرگوار اسلام (ص) این است که سراسر زندگی و رفتار آن حضرت براساس عدالت بوده و در هیچ شرایطی از کمک و یاری ستمدیدگان دریغ نفرموده است. همچنین این سفارش ایشان که فرموده اند انسان هرچه برای خود می خواهد برای دیگران نیز بخواهد از جمله نکات برجسته ای است که در زندگی ایشان به خوبی نمود دارد. حضرت علی (ع) از عدالت به عنوان زینت و آرایه فرمانروایی یاد می کند و عدالت را برابر با حیات و زندگی و ستم را موجب مرگ و فنا معرفی می نماید.

ساختار و بنای اصلی مدیریت اسلامی بر همین اصل عدالت استوار شده است. زیرا اگر عدالت نباشد ظلم جایگزین آن می شود و نظام و مدیریتی که بر مبنای ظلم حرکت کند هرگز مورد رضایت حق نیست. (کاظمی، 1382). به اين ترتيب ملاحظه مي شود كه عدالت و استقرار آن به عنوان يك نياز براي جوامع انساني مطرح بوده است. آبراهام مازلو به عنوان برجسته ترين روانشناس در حوزه انگيزش، سلسله مراتبي از نيازهاي انساني را مطرح كرد كه اگر چه عدالت در اين سلسله مراتب جايي ندارد، اما با اين حال مازلو از اهميت آن آگاه بوده و نسبت به پيامدهاي ناشي از بي عدالتي هشدار داده است . مازلو عدالت راتقريبا يك نياز اساسي مطرح كرده و آن رابه همراه انصاف، صداقت ونظم دريك گروه قرارداده است وازآنها به عنوان پيش شرط‌هاي اساسي براي ارضاي نيازها ياد كرده است. اما در حوزه سازمان و مديريت، مطالعات و تحقيقات اوليه در مورد عدالت به اوايل دهه 1960وكارهاي جي استيسي آدامز برمي گردد (ناصري و حسين زاده ،1386، ص18)

مفهوم لغوي عدالت

كلمه معادل عدالت در فرانسه و انگليسي justice و در لاتين justitia است. فرهنگ لغات آكسفورد عدالت را به عنوان حفظ حقوق با اعمال اختيار و قدرت و دفاع از حقوق با تعيين پاداش يا تنبيه توصيف كرده است. اما آنچه در تعاريف اين واژه به مقاصد ما نزديكتر است مفهوم عدالت به معناي برابري و تساوي، دادگري و انصاف، داوري با راستي و درستي و مفاهيم ديگري از اين قبيل است (همان منبع: ص 18).

چهار معني يا كاربرد ديگر براي كلمه عدل عبارت است از :

1)موزون بودن

2)تساوي و نفي هر گونه تبعيض

3)رعايت حقوق افراد و دادن حق به صاحب حق

4)رعايت استحقاقها در افاضه وجود و رحمت به آنچه امكان وجود يا كمال وجود دارد (رضاييان، 1384) .

عدالت مفهومي انتزاعي است كه از آن تعابير گوناگوني مد نظر قرار مي گيرد . هنگامي كه از اين مفهوم در محيط سازماني استفاده مي شود، اصطلاح عدالت سازماني به كار ميرود. (اميرخاني، پورعزت 1387، ص 21)

اهميت رعايت عدالت

بيشتر عمر انسانها در نهادهاي اجتماعي نظير مدرسه و كسب و كار صرف مي شود.به منظور انجام وظيفه اثربخش در نهادهاي اجتماعي تعلق و همكاري در روابط ميان فردي بايد ايجاد شود و هر عضوي از نهاد بايد هزينه معيني را از نظر زمان و تلاش و تحمل فشار سنگين بپردازد.در ازاي آن نهادهاي اجتماعي به افراد مزاياي گوناگوني ارايه مي دهند كه پ‍ژوهشگران به طور كلي آنها را به دو دسته اقتصادي و احساسي/ اجتماعي طبقه بندي مي كنند.مزاياي اقتصادي يا مزاياي ابزاري مزايايي است كه با رفاه مادي و آسايش و سطح زندگي افراد ارتباط دارد.اين گونه مزايا را به سهولت مي توان به صورت پول در آورد و به طور نسبي مشخص كرد. مزاياي احساسي/ اجتماعي به جايگاه فرد و هويت وي در گروه بر مي گردد و گاهي آنرا مزاياي نمادين مي نامند زيرا بيانگر وجهه و اعتبار فرد و ارزش وي در بافت يگ گروه اجتماعي است.چگونگي توزيع اين مزايا اهميت زيادي براي افراد سازمان دارد.پاسخهاي افراد به آنچه به دست مي آورند و در مقابل آنچه ارايه ميدهند موضوع محتوايي پ‍‍ژوهش اجتماعي در زمينه عدالت اجتماعي را شكل مي دهد.اعضاي نهادها روشي را كه مزايا توزيع مي شوند و همچنين ماهيت مزاياي توزيع شده را ارزيابي مي كنند و ادراكاتي را از عادلانه يا ناعادلانه بودن آنها شكل مي دهند.اين ادراكات از انصاف زمينه پيش بيني درباره درآمدهاي احتمالي و نحوه برخوردسازمان با آنها را در آينده را فراهم مي سازد.براي مثال در صورتي كه سازماني پاداشي را نا عادلانه توزيع كند فرد به احتمال توزيع پاداشها را در آينده نيز ناعادلانه پيش بيني خواهد كرد. اين گونه ارزيابيها به افراد امكان مي دهد درباره نحوه تخصيص منابع خود به سازمان با توجه به مزاياي اقتصادي و اجتماعي/احساسي آن تصميم گيري كنند.به طور كلي چنانچه جنبه هاي خوب و بد زندگي اجتماعي به يك روش منصفانه توزيع شود افراد متعهد تر شده تمايل بيشتري به فداكاري براي جمع نشان خواهند داد. در مقابل هنگامي كه رخدادها ناعادلانه ديده شوندافراد به وفاداري و تلاش كمتر تمايل نشان مي دهند و حتي ممكن است به دزدي و تهاجم و شورش دست بزنند (رضاييان، 1384). ادراک بی عدالتی در سازمان منجر به استرس های روانی و بیماری در کارکنان گردیده و باعث غیبت از شغل و بروز حادثه می شود. به همین دلیل است که پیشنهاد می شود عدالت در محیط کار ممکن است یک پیشگویی کننده قوی برای بروز برخی رفتارها باشد (Mary and et all ,2000) .

عدالت سازمانی

عدالت سازماني به طور گسترده اي در رشته هاي مديريت، روانشناسي کاربردي و رفتار سازماني مورد تحقيق و مطالعه قرار گرفته است. تحقيقات نشان داده اند که فرايندهاي عدالت نقش مهمي را در سازمان ايفا مي کنند و چطور برخورد با افراد در سازمانها ممکن است باورها، احساسات، نگرشها و رفتار کارکنان را تحت تاثير قرار دهد.افرادي که احساس بي عدالتي کنند، به احتمال بيشتري سازمان را رها مي كنند يا سطوح پاييني از تعهد سازماني را از خود نشان مي دهند و حتي ممکن است شروع به رفتارهاي ناهنجار مثل انتقامجويي کنند. بنابراين درک اينکه چگونه افراد در مورد عدالت در سازمانشان قضاوت مي کنند و چطور آنها به عدالت يا بي عدالتي درک شده پاسخ مي دهند، از مباحث اساسي خصوصا براي درک رفتار سازماني است. (ناصري و حسين زاده ،1386، ص19)

الكساندر و راندرمن (1997) تاكيد مينمايند كه احساس عدالت در سازمان به صورت مستقيم بر تمايل به جابجايي و ترك خدمت تاثيرگذارخواهد بود. علاوه براين، اين احساس بر رضايت شغلي، تعهد ، اعتماد به مديران، ميزان تعارض سازماني، ميزان تنش/ استرس، و ارزيابي ها از سرپرستان تاثيرگذار بوده است در ادبيات سازمان و مديريت، واژه عدالت سازماني ابتدا توسط گرينبرگ (1987) به كارگرفته شده است (سید جوادین ،1387، ص 58)