مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

پیشینه و مبانی نظری تحقیق ضریب پایداری اقلام تعهدی و جریان نقدی در 91 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

۲-۱ ) مقدمه

كيفيت گزارشگري مالي از جمله موضوعاتي است كه در سالهاي اخير بخش وسيعي از پژوهش ها در مديريت مالي و حسابداري را به خود اختصاص داده است. در اين پژوهش ها اثرات كيفيت گزارشگري مالي با استفاده از معيارهاي متفاوت و نيز بر ابعاد مختلف شركت مانند هزينه سرمايه، هزينه بدهي، كارايي سرمايه گذاري، بازده سهام، ارزش بازار سهام و ... مورد بررسي قرار گرفته است. اين اثرات عمدتا بر مبناي تئوري عدم تقارن اطلاعاتي و رابطه نمايندگي تجزيه و تحليل شده اند. يكي از مسائلي كه هميشه مورد توجه تدوين كنندگان استانداردها، تهيه كنندگان گزارشات مالي و استفاده كنندگان از اين گزارشات مي باشد، وجود محتواي اطلاعاتي ارقام گزارش شده مي باشد.در اين ميان برخي از ارقام حسابداري از جانب سرمايه گذاران بيشتر مورد توجه مي باشند. از جمله آنها سود حسابداري و توان پیش بینی کنندگی آن كه جهت ارزيابي جريانات نقدي و بازده سرمايه گذاري مورداستفاده قرار ميگيرد، مي باشند (اسماعیلی،۱۳۸۵). این پژوهش ها از آنجا دارای اهمیت هستند که حسابداری تعهدی متضمن قضاوتهای شخصی متعدد است. در تعیین سود، مشکلات مفهومی و اجرایی متعددی در ارتباط با اقلام قابل انتقال به دوره های آتی، تسهیم و تخصیص ها و ارزیابی ها وجود دارد. منتقدان این اتهام را بر سیستم حسابداری وارد می آورند که بجای محتوای اقتصادی رویدادها، محتوای حسابداری آنها را ثبت می نماید. برخی از رویدادهای اقتصادی اصلاً در سیستم حسابداری شناسایی نمی شوند. در حالی که رویدادهای دیگری که در اهمیت اقتصادی آنها جای تردید وجود دارد با تمام جزئیات مربوط ثبت می شوند (نوروش،۱۳۸۲).

پژوهشگر فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش را در قالب گفتارهای زیر تدوین نموده است.

• گفتار نخست: اقلام تعهدی سود حسابداری
• گفتار دوم: ضریب پایداری اقلام تعهدی سود حسابداری
• گفتار سوم: ضریب پایداری جریان نقدی
• گفتار چهارم: مفاهیم سود و پیش بینی سود آتی
• گفتار پنجم: سرمایه گذاران و واکنش آنها
• گفتار ششم: پیشینه پژوهش

۲-۲) مبانی نظری:

2-2-1)گفتار نخست: اقلام تعهدی سود حسابداری

۲-۲-1-1) حسابداری تعهدی

حسابداری تعهدی^[1] (به عبارتی حسابداری ماندگار)نگاهی کلی به درآمد ها و ثبت آنها داشته و به هزینه ها که درصدی از آنها به عنوان دارایی های قابل ثبت است توجه دارد همچنین در نظام تعهدی ،قیمت تمام شده نیز مورد توجه خاص قرار می گیرد. در این نظام مالی ، درآمدها در حساب سال مالی که تحقق یافته اند ، منظور می شوند هر چند که ممکن است وجوه نقد حاصل از آنها (ارائه خدمات و یا فروش )در سال های مالی قبل یا بعد دریافت شود.به عبارتی هزینه ها در حساب همان دوره مالی که تعهد ایجاد شده است منظور می شود . صرف نظر از آنکه وجه تعهدها و کارهای مزبور چه زمان پرداخت و یا دریافت شده باشد. در این نظام قیمت تمام شده از ارکان کار است همچنین ارائه اطلاعات کامل و جامع از عملکرد مالی سازمان به مدیران به راحتی صورت می گیرد. این ویژگی ها باعث شده است کاربرد این نظام در موسسات انتفاعی از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد. با توجه به تعاریف مختصر و کوتاهی که از این نظام مالی ارائه شد می توان استنباط کرد که حسابداری تعهدی ثبت اموال و دارایی ها را نیز به صورت کامل انجام داده وبه کلیه اتفاقات و امور جاری سازمان توجه دارد . زمانی که ثبت درآمدها ، هزینه ها، دارایی ها و اموال ، هرکدام به جای خود انجام می شود ، ارائه عملکرد سازمان به راحتی امکان پذیر خواهد بود .در این شرایط با توجه به بهتر شدن اعمال مدیریت برمنابع مالی و اموال همچنین امکان شفاف سازی مالی در سازمان و ارائه گزارش به مردم ، می توان تعامل بهتری میان سازمان و مردم برقرار کرد .در نتیجه ثبت های حسابداری تعهدی ،در صورت های مالی شرکت ها ،اقلامی تحت عنوان "اقلام تعهدی " بوجود می آید که اساس سیستم حسابداری تعهدی می باشد و در واقع مزیت این سیستم نسبت به حسابداری نقدی می باشدکه آن را در کلیه سازمان های انتفاعی قابل استفاده کرده است (کوهن^[2]، 2010).

۲-۲-1-2)
مفهوم اقلام تعهدی

جونز(1991) تفاوت سود و وجوه نقد حاصل از عملیات را به عنوان اقلام تعهدی تعریف می کند و آن را به دو قسمت تقسیم می کند. که در تمامی پژوهش های مرتبط با اقلام تعهدی ،این تقسیم بندی مورد قبول محققین می باشد. الف)اقلام تعهدی غیر اختیاری ب)اقلام تعهدی اختیاری . در حالی که اقلام تعهدی غیر اختیاری به واسطه مقررات ،سازمان ها و دیگر عوامل خارجی محدود هستند، اقلام تعهدی اختیاری قابل اعمال نظر توسط مدیریت می باشند.در حقیقت تمامی اقلام تعهدی که برای یک شرکت درمقابل طرف حسابهای تجاری آن به کار می رود ،اقلام تعهدی غیر اختیاری است مثل حسابها و اسناد دریافتنی ،حسابها و اسناد پرداختنی ،پیش دریافت ها،پیش پرداخت ها، و قسمتی از درآمدها و هزینه ها(البته افزایش یا کاهش در درآمدهاو هزینه ها،نتیجه ثبت در دارایی ها و بدهی ها می باشد)،واقلام تعهدی که مرتبط با رویدادهای داخل شرکت می باشدو به عوامل خارج ازآن ارتباطی ندارد،اقلام تعهدی اختیاری می باشد مثل هزینه استهلاک دارایی های مشهود و نامشهود ،سود و زیان حاصل از کنارگذاری دارایی ها ،سود و زیان حاصل از توقف یک بخش از واحد تجاری ،سود و زیان حاصل از معاوضه داراییها ،سود و زیان حاصل از سرمایه گذاری ها،آثار انباشته ناشی از تغییردر روش های پذیرفته شده حسابداری و تمامی اقلام تعهدی که در طبقه بندی اقلام تعهدی غیر اختیاری قرار نمی گیرد(دسای و همکاران^[3]، 2009).

۲-۲-1-3) اهمیت اقلام تعهدی سود حسابداری

همیشه این احتمال وجود دارد که اطلاعاتی که یک شرکت ارائه می کند درست نباشد،بنابراین در کنار مخاطرات متعددی که در ارتباط با شرکت می تواند وجود داشته باشد.یکی از آنها هم ریسک اطلاعات^[4] می باشد.یعنی همواره ممکن است اطلاعاتی که شرکت می خواهد در صورت های مالی آن را نشان دهد چیزی دور از واقعیت ،یا فریب آمیز باشد.براین اساس سودی که در صورت سود و زیان ارائه می شود ،نمی تواند بیانگر این موضوع باشد که واحد تجاری توان مستمر برای بدست آوردن مبلغ سود را خواهد داشت یا چه مقدار از این سود می تواند به عنوان وجه نقد میان سهامداران تقسیم شود چون تمامی سهامداران مایلند که سالانه تقریبا َمبلغ ثابتی از سود سهام به آنها پرداخت شود.ثبات در تقسیم سود مبین پایین بودن ریسک شرکت است .حتی اگر در سالی ،شرکت به جای سود دچار زیان شود ،باید برای جلوگیری از ایجاد نگرش منفی در سرمایه گذاران فعلی و آتی ،پرداخت سود سهام خود را ادامه دهد. با این کار ، سهامداران بیشتر تمایل خواهند داشت که این زیان را موقتی تفسیر کنند (سادات برقعی،۱۳۸۹). بررسی مبانی نظری و هدف های گزارشگری مالی مبین این موضوع است که یکی از اهداف گزارشگری مالی کمک به سرمایه گذاران و اعتباردهندگان برای پیش بینی جریان های نقدی آتی است. صورت های مالی ،محصول اصلی گزارشگری مالی و ابزار اصلی انتقال اطلاعات حسابداری به افراد خارج از سازمان قلمداد می شوند.این که صورت های مالی تا چه میزان توانسته است به این مهم دست یابد،سوالی است که مورد توجه صاحبنظران و پژوهشگران بوده و هست .همچنین در خصوص اینکه چه نوع اطلاعاتی برای پیش بینی جریان های نقدی مفید است ،اختلاف نظر وجود دارد.بررسی ادبیات موضوع نشان می دهد که برخی از صاحبنظران و مراجع تدوین کننده مبانی نظری و اهداف گزارشگری مالی براین باورند که با استفاده از سود حسابداری و اجزای آن ، می توان جریان های نقدی را پیش بینی نمود .به عنوان مثال هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی آمریکا بر این باور است که «معمولاَ ارائه اطلاعات درباره سود واجزای آن نسبت به جریان های نقدی برای پیش بینی جریانهای نقدی آتی قابلیت پیش بینی بیشتری دارند» (هاشمی ،۱۳۸۹).

۲-۲-1-4) اقلام تعهدی سود حسابداری و نقش این اقلام در گزارشگری مالی

تحليل گران مالي، مديران و سرمايه گذاران توجه خاصي به سود گزارش شده دارند. پيش بيني هاي سود به سرعت بين استفاده كنندگان منتشر مي شود و هر گونه بازنگري در آن از نزديك دنبال مي شود. چون بخشي از پاداش مديران بر مبناي رقم سود تعيين مي شود، لذا آنها سعي مي كنند رشد سود را حفظ كنند. خبر عدم موفقيت شركتي در رسيدن به سود مورد انتظار به سرعت باعث كاهش قيمت سهام مي شود. شركت هايي كه به انتظارات سود خود دست مي يابند از طرف سرمايه گذاران مورد استقبال قرار مي گيرند. توجه بيش از حد به رقم سود خالص باعث شده استفاده كنندگان از اين نكته غافل باشند كه رقم نهايي سود، حاصل يك فرايند طولاني حسابداري است كه در هر مرحله از آن امكان اعمال نظر توسط مديران وجود دارد. از طرف ديگر استانداردهاي حسابداري نيز در برخي موارد راه گريزي را در زمان بندي و اندازه گيري درآمدها و هزينه ها فراهم كرده است. توجه بيش از حد سرمايه گذاران به سود خالص به مديريت اين انگيزه را داده است تا به منظور حفظ رشد پايدار سود، در بكارگيري استانداردهاي حسابداري به صورت سلطه جويانه^[5] اي عمل كند(بال و روبین^[6]، 2009).

در اين ميان برخي تلاش ها جهت گريز از توجه صرف به رقم سود خالص، نظر استفاده كنندگان را به اقلام تشكيل دهنده سود معطوف كرده است. بنابراين علاوه بر سود خالص، اقلام تعهدي سود نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. بنابراين تعديل سود خالص جهت انعكاس كيفيت اقلام تعهدي اهميت پيدا مي كند(منبع پیشین). اقلام تعهدي بيانگر تفاوت بين سود حسابداري و وجوه نقد مربوط به آن است كه شامل تغييرات در موجودي كالا، حساب هاي دريافتني و حساب هاي پرداختني است. در صورتي كه اقلام تعهدي مثبت بزرگ باشد، بيانگر اين نكته است كه سود حسابداري از جريان نقدي عملياتي بيشتر است. البته بايد توجه داشت كه اين تفاوت بدليل بكارگيري اصول حسابداري مرتبط با زمان و نحوه شناخت درآمدها و هزينه ها (اصل شناخت درآمد^[7] و اصل تطابق^[8]) است. تعبير عمومي از اقلام تعهدي اين است كه اقلام تعهدي زايده اعمال نظر^[9] مديريت در ثبت و شناسايي رويدادهاي مالي است. اصول پذيرفته شده حسابداري در مورد زمان شناسايي و مبلغ درآمدها و هزينه ها به مديران شركت ها آزادي عملي نسبي داده است. وقتي كه مديران سود حسابداري را به مبلغي بيش از وجوه نقد حاصل شناسايي مي كنند، اقلام تعهدي ايجاد مي شوند. مثلا اگر مديريت درآمد فروش را زودتر شناسايي كند، حساب هاي دريافتني به عنوان يكي از اقلام تعهدي افزايش خواهد يافت. يا در صورتي كه مديريت بدهي ناشي از هزينه هاي تضمين كالا را كمتر شناسايي كند، بدهي هاي جاري به عنوان يكي از اقلام تعهدي به مبلغي كمتر گزارش خواهد شد و چون سرمايه گذاران به رقم سود توجه مي كنند با وجود موارد فوق گمراه خواهند شد(دمرجان و همکاران^[10]، 2010).

سرمايه گذاران با توجه به سود گزارش شده سعي دارند سودهاي آتي و جريان هاي نقدي آتي را برآورد كنند. از اين رو سود خالص بايد توان كمك به سرمايه گذاران را در اين راستا داشته باشد. علت نياز به توجه به كيفيت اقلام تعهدي به عنوان يكي از ويژگي هاي كيفي سود در اين است كه اجزاي تشكيل دهنده اقلام تعهدي داراي بار اطلاعاتي هستند. براي مثال تغيرات مثبت (افزايش) در موجودي كالا احتمالا بيانگر وجود مشكل در فروش يا توليد بيش از اندازه است. به طور مشابه افزايش حساب هاي پرداختني بيانگر وجود مشكل در پرداخت وجوه به تامين كنندگان كالا و خدمات است كه ممكن است در اثر ناكافي بودن درآمد فروش يا مشكلات اعتباري ايجاد شود. بنابراين اجزاي اقلام تعهدي مي تواند به عنوان شاخص تعيين بهبود يا زوال عملكرد شركت باشد.توجه به كيفيت اقلام تعهدي حتي در شناسايي دستكاري سود توسط مديريت نيز سودمند خواهد بود. براي مثال توجه به تغييرات حساب هاي دريافتني باعث آشكار شدن نكات مهمي در مورد تعجيل يا تاخير در شناسايي درآمد فروش به عنوان يكي از ابزارهاي دستكاري سود توسط مديريت خواهد شد(دمرجان و همکاران^[11]، 2010).

افزايش سود كه همراه با اقلام تعهدي بالا باشد، بيانگر كيفيت پايين سود است و منجر به بازده آتي پايين خواهد شد. بنابراين كيفيت اقلام تعهدي سود بر بازده سهام شركت ها تاثير دارد. با توجه به اينكه سرمايه گذاران به دنبال كسب بازده هستند آنها بايد در برآورد بازده مورد انتظار خود به كيفيت اقلام تعهدي تعديل كنند. از ديدگاه شركت سرمايه پذير نيز كيفيت اقلام تعهدي با هزينه سرمايه سهام عادي مرتبط است. شركت هايي كه به دنبال كاهش هزينه سرمايه خود هستند، بايد سعي كنند كيفيت اقلام تعهدي خود را در سطح مطلوبي نگه دارند. مديران چنين شركت هايي بايد از دستكاري سود و كم نمايي و بيش نمايي اقلام تعهدي اجتناب كنند (بال و روبین، 2009).

۲-۲-1-5) کیفیت اقلام تعهدی

با توجه به اجزای تشکیل دهنده سود و بحث های مطروحه در بالا،بایستی کیفیت اقلام تعهدی موجود در داخل سود، موجود توجه قرار گیرد."کیفیت اقلام تعهدی "در پژوهش های قبلی تعریف متعددی دارد که در این پژوهش سعی می شود عمده ترین تعاریف و روش های ارزیابی آن طبقه بندی و سپس از بین روش های متفاوت سنجش آن، بهترین و پرکاربردترین مدل انتخاب شود.

فرانسیس ودیگران^[12] (2004)درمطالعات خود تحت عنوان اثرات قیمت گذاری کیفیت اقلام تعهدی،پایداری اقلام تعهدی ، و قابلیت پیش بینی آن ها را دلیل کیفیت این اقلام می دانند.پایداری اقلام تعهدی به معنی استمرار و تکرار آن ها در سود سال های بعد می باشد و در جایی دیگر ازهمین پژوهش مربوط بودن ارزش اقلام تعهدی و به موقع بودن این اقلام را عوامل موثر بر کیفیت اقلام تعهدی عنوان می کنند.

پیرس ولندسمن^[13] (2003)ارتباط بین مربوط بودن سود و میانگین موزون هزینه سرمایه را دلیل کیفیت اقلام تعهدی می دانند. ولی دراکثرپژوهش ها برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی از مدل تعدیل شده جونز استفاده می شودکه در این مدل کیفیت اقلام تعهدی از افزایش وکاهش اقلام تعهدی غیرعادی تاثیر می پذیرد ، در واقع نوسانات اقلام تعهدی غیر عادی یک پروکسی به جای کیفیت اقلام تعهدی می باشد.

اقلام تعهدی به دو دسته تقسیم می شوند،آن دسته از اقلام تعهدی را که در مدل تجاری شرکت ها³و محیط عملیاتی^[14] آن هابوجود می آید و مدیریت واحد تجاری در پیدایش آنها دخالتی نداشته است و در حین انجام فعالیت های تجاری شرکت ایجاد شده باشند ،را اقلام تعهدی غیر اختیاری می نامیم .دسته ای دیگر از اقلام تعهدی به خاطر انتخاب روشهای حسابداری ،تخصیص های اختیاری ،تصمیمات مدیریتی و قضاوتها و برآوردها بوجود می آیند. به عبارت دیگر از هر شرکت به شرکت دیگر مقدار ونوع این اقلام می تواند متفاوت باشد چون تحت تاثیر رویه و خط مشی انتخابی شرکت قرار داردوهرچقدر مدیر یک شرکت آزادی عمل بیشتری برای بوجود آوردن آنها داشته باشد.احتمال بیشتر داردکه از این اقلام برای تاثیرگذاری روی سود استفاده کندکه این عمل به پدیده مدیریت سود^[15] معروف است (عارف منش،۱۳۹۰).

۲-۲-1-6) اقلام تعهدی سود حسابداری و نقش آنها در بازده موردانتظار سهامداران

بازده مورد انتظار متاثر از دو عامل است: يكي ميزان اطلاعات محرمانه (با بيشتر شدن اطلاعات محرمانه، بازده مورد توقع افزايش مي يابد) و ديگري دقت و صحت اطلاعات عمومي و محرمانه(با بيشتر شدن دقت و صحت اطلاعات، بازده مورد توقع كاهش مي يابد). از طرف ديگر، ارزش اوراق بهادار براي سرمايه گذاران بر مبناي ارزيابي آنان از جريان هاي نقدي آتي است. بنابراين، بهترين معياري كه ريسك اطلاعاتي در جريان هاي نقدي را تحت پوشش قرار دهد، معيارهاي مربوط به اجزاي تعهدي سود است، زيرا: اولا، بخش عمده اي ازاطلاعات درمورد جريان هاي نقدي،توسط سود تامين مي شود؛مثلاًجريان هاي نقدي برابراست با سود منهاي اقلام تعهدي. به طور كلي، جزء تعهدي سود نسبت به جزءنقدي آن باعدم اطمينان بيشتري تعيين مي شود، زيرا اقلام تعهدي با توجه به قضاوت ها، برآوردها وتخصيص ها (از جريان هاي نقدي ايجاد شده در ديگر دوره ها) به وجود مي آيند، در حالي كه جزء نقدي سود عيني تر است. دوما، با توجه به نتايج مطالعات قبلي روي ويژگي هاي كيفي سود، كيفيت اقلام تعهدي نسبت به ديگر ويژگي هاي كيفي سود براي تعيين ريسك اطلاعاتي مربوط به جريان هاي نقدي مناسبتر است(فرانسیس و همکاران^[16]، 2005).

تحليلگران مالي، مديران و سرمايه گذاران توجه خاصي به سود گزارش شده دارند. پيش بيني هاي سودبه سرعت بين استفاده كنندگان منتشر مي شود و هرگونه بازنگري در آن از نزديك دنبال مي شود. چون ابقاي مديران در سازمان و در مواردي بخشي از پاداش آنها بر مبناي رقم سود تعيين مي شود، لذا آنان سعي مي كنند سطح سود مطلوب را حفظ كنند. خبر عدم موفقيت شركت در رسيدن به سود مورد انتظار، به سرعت باعث كاهش قيمت سهام مي شود. شركت هايي كه به انتظارات خود دست مي يابند، از طرف سرمايه گذاران استقبال مي شوند(رودنشین، ۱۳۸۹).

توجه بيش از حد به رقم سود خالص، باعث شده است كه استفاده كنندگان گاهي كمتر به اين نكته توجه كنند كه رقم نهايي سود حاصل يك فرايند طولاني حسابداري است كه در هر مرحله از آن امكان اعمال نظر توسط مديران وجود دارد. از طرف ديگر، استانداردهاي حسابداري نيز در برخي موارد به مديران امكان مي دهد براي زمان بندي واندازه گيري درآمدها و هزينه ها قضاوت شخصي داشته باشند.

توجه بيش از حد سرمايه گذاران به سود خالص، به مديريت اين انگيزه را داده است تا به منظور حفظ رشد پايدار سود، در به كارگيري استانداردهاي حسابداري به صورت متهورانه اي عمل كنند(فرانسیس و همکاران، 2005).

در اين ميان، برخي تلاش ها براي گريز از توجه صرف به رقم سود خالص، نظر استفاده كنندگان را به اقلام تشكيل دهنده سود معطوف كرده است. از اين رو، علاوه بر سود خالص، يكي از مهم ترين ويژگي هاي آن ؛ يعني اقلام تعهدي سود نيز بايد مورد توجه قرار گيرد.ازاين رو، تعديل سود خالص براي انعكاس كيفيت اقلام تعهدي اهميت پيدا مي كند(مک نیکول^[17]، 2009). تلاش مديران براي استفاده از اقلام تعهدي براي بهبود سود، عدم تقارن اطلاعاتي را كه موجب ايجاد ريسك اطلاعاتي شده، كاهش مي دهد. بنابراين، صرف ريسك تقاضا شده به وسيله سرمايه گذاران كاهش مي يابد. تجربيات قبلي نشان داده است، در نمونه هاي بزرگي از شركت ها كه طي دوره هاي طولاني بررسي شده اند، اختيارات مديريت منجر به كسب سودهاي فرصت طلبانه مي شود. براي مثال، رفتارهايي كه انتظار مي رود عدم اطمينان اطلاعات را افزايش دهند، به افزايش صرف ريسك تقاضا شده به وسيله سرمايه گذاران منجر مي شوند. طبق اين استدلال، انتظار مي رود تأثيرات تصميم گيري هاي مديريت در شرايط مقتضي از طرفي منجر به بهبود كلي عملكرد شده (كه به نوبه خود، افزايش هزينه سرمايه ناشي از فاكتور ذاتي اقلام تعهدي را جبران مي كند) و از طرف ديگر ( به دليل امكان عدم موفقيت مديريت در عملكرد) موجب ايجاد فضاي عدم اطمينان براي سهامداران شده ، موجب افزايش هزينه سرمايه گردد. بر اين اساس، كيفيت اقلام تعهدي اختياري، تركيبي از افزايش وكاهش ريسك اطلاعاتي را به همراه خواهد داشت. با اين حال، انتظار می رود كه به طور كلي تأثير آن روي بازده موردانتظار کمتراز تأثير جزء غيراختياري اقلام تعهدي باشد (فرانسیس و همکاران، 2005).

۲-2-3) گفتار دوم: ضریب پایداری اقلام تعهدی

۲-2-3-1) رابطه بين اقلام تعهدي و بازده سهام

در پژوهش های حسابداري به ارتباط بين كيفيت سود حسابداري و بازده سهام توجه زيادي شده است، چراكه سرمايه گذاران در پيش بيني مبلغ، زمان و عدم اطمينان وجوه نقد دريافتي از محل سود تقسيمي یا بهره و وجوه حاصل از فروش يا بازخريد قبل از سررسيد اوراق بهادار بايد تصميم بگيرند و كيفيت سود براي آنها مهم است. درواقع، سود دوره جاري و سودهاي گذشته مي توانند شاخصي براي پيش بيني سود دوره هاي آتي باشند و ثبات و دوام اين سودها منجر به افزايش كيفيت سود خواهد شد. دراكثر پژوهش های حسابداري سود به دو بخش تعهدي و نقدي تفكيك شده است و اثر هر كدام از اين اجزا، در اندازه گيري عملكرد واحد تجاري، بازده سهام، ارزش شركت و ساير موارد، مورد آزمون قرارگرفته است. با وجود اهميت پيش بيني سود و بازده سهام براي سرمايه گذاران، مشاهده مي گردد كه سرمايه گذاران در پيش بيني هاي خود دچار اشتباه شده و در نتيجه قيمت گذاري اشتباه سهام، بازده هاي غيرعادي ايجاد شده كه به كاهش كارايي بازار منجر شده است. طبق فرضيه بازار كارا كه در مطالعات بازار سرمايه توسط فاما(1972) معرفي شد، زماني كه قيمت ها منعكس كننده تمام اطلاعات دردسترس باشد، سرمايه گذاران قادر به كسب بازده هاي غيرعادي نخواهند بود(وو جین و همکاران، 2009).

۲-2-3-2) ضریب پایداری اقلام تعهدی سودحسابداری و پیامدهای آن

در بسياري از مطالعات اخير، بررسي مي شود كه آيا كارايي در بازارهاي مختلف وجود دارد يا خير؟ در واقع، در بسياري از اين پژوهش ها ، حضور سرمايه گذاراني كه سبب بر هم خوردن كارايي بازار مي شوند، موردبحث بوده است. اسلون(1996)، مونتاير(2002)، پنكاس(2005) و لافوند(2005) همگي اتفاق نظردارند كه سرمايه گذاران زماني كه به گزارش هاي مالي واكنش نشان مي دهند، نبايدصرفاً به نتيجه نهايي (سود خالص) توجه كنند. پژوهش های آنها نشان مي دهد كه اجزاي متفاوت سودهاي گزارش شده، ثبات و پايداري متفاوتي دارندو معيارهاي متفاوتي از قابليت پيش بيني ارائه مي كنند. بنابراين، يك سرمايه گذار معقول نه تنها بايد به سود خالص توجه كند، بلكه بايد بررسي نمايد چه ميزان از سود در خلق ارزش جريان نقدي پايدار است (ژانگ، 2007).

اسلون(1996) استدلال مي كند كه سرمايه گذاران زماني كه انتظاراتشان را ازسود شركتها شكل مي دهند، تمايل دارند تا پايداري اقلام تعهدي را بيش از واقع و پايداري جريان هاي نقدي را كمتر از واقع ارزيابي كنند و در اين صورت، رابطة منفي بين اقلام تعهدي و بازده آتي سهام ايجاد مي شود. اسلون اين رابطة منفي را اقلام تعهدي خلاف قاعده ناميده است و وجود سرمايه گذاران بي تجربه را علت ايجاد اقلام تعهدي خلاف قاعده مي داند (ژانگ، 2007).

مفاهيم اقلام تعهدي خلاف قاعده، چالشي اساسي براي بازارهاي سهام كه كارايي نيمه قوي دارند، محسوب ميشود. اسلون(1996) اثبات كرد كه بازار سهام امريكا در بيش از واقع وزن دادن به جزء تعهدي سود و كمتر از واقع وزن دادن به جزء نقدي سود و به عبارتي، در قيمت گذاري اشتباه نقش داشته است. اين رفتار نشان ميدهد كه بازار، سهام شركت ها را اشتباه قيمت گذاري خواهد كرد. زيرا تفسير اشتباه از پايداري جريان نقدي و اقلام تعهدي در پيش بيني سود عملياتي، توسط اعضاي بازار براي شركتهايي با بالاترين(پايين ترين) اقلام تعهدي، سود يك سال پيش روي بالاتر(پايين تر) را پيش بيني مي كنند و از آنجايي كه بين سود و بازده رابطه مثبتي وجود دارد، بنابراين، بازده آتي و به دنبال آن قيمت سهام نيز تحت تأثير تفسير اشتباه سرمايه گذاران از پايداري اجزاي سود قرار مي گيرد ودر نتيجه، اقلام تعهدي خلاف قاعده و قيمت گذاري اشتباه باعث مي شود كه معيارهاي اقلام تعهدي، بازده هاي غيرعادي آتي را پيش بيني كنند(هیربار و کولینز^[18]، 2010).

۲-2-3-3) رابطه ی پایداری اقلام تعهدي و سودهاي آتي

ميزان مربوط بودن سودهاي جاري براي پيش بيني سودهاي آتي، به پايداري سودها بستگي دارد. چنانچه

سرمايه گذاران موفق به تشخيص اجزاء پايدار سود شوند، احتمالاً سودهاي آتي را به خوبي پيش بيني خواهند كرد و چون سود گزارش شده مهمترين منبع اطلاعاتي پرداخت سود آتي شركت محسوب مي شود، بنابراين، با در اختيار داشتن اين پيش بيني ها ممكن است ميزان سود نقدي آتي خود را بهتر برآورد

نمايند. از آنجا كه اقلام تعهدي به گونه اي تعديلات جريان نقدي را نشان مي دهد و مجموع آن در طول

عمر يك شركت صفر است، اقلام تعهدي بالا در يك دوره سبب مي شود كه اين اقلام در دوره هاي آتي معكوس شوند و با توجه به اينكه سود حسابداري متشكل از دو جزء نقدي و تعهدي است، متعاقباً بامعكوس شدن اقلام تعهدي سودهاي آتي نيز كاهش خواهد يافت (ژانگ، 2007).

از طرفي در صورت وجود مديريت سود نيز، مديران ممكن است از اقلام تعهدي به شكل فرصت طلبانه اي براي متورم نمودن سودهاي آتي استفاده كنند. ناديده گرفتن دستكاري سود از سوي سرمايه گذاران ممكن است آنها را با خطاي برآورد خوش بينانه مواجه سازد كه مي تواند باعث واكنش بيش از حد سرمايه گذاران شود. اين ناآگاهي سبب ميشود كه افراد واكنش اشتباهي به اخبار مرتبط سود از خود نشان دهند.از اين رو، در بحث پايداري اقلام تعهدي مي توان گفت، بين اقلام تعهدي و رشد سودهاي آتي رابطه منفي وجود دارد و هرگاه اقلام تعهدي پايداري كمتري نسبت به جريان نقدي داشته باشند، اين رابطه تشديد مي شود.

۲-2-3-4) مزایای اطلاعاتی سود حسابداری تعهدی

اگرچه هدف جديد گزارشگري مالي ارائه اطلاعات در مورد جريانهاي نقدي آتي است كه در ارزيابي قيمت و تعيين ارزش ذاتي سهام مورد استفاده قرار مي گيرد، ولي اين بدان مفهوم نمي باشد كه روش حسابداري نقدي بهتر از روش تعهدي، اين هدف را برآورده مي سازد. سایت استانداردهای حسابداری در اين باره چنين مي گويد:

اطلاعات در باره سود شركت براساس حسابداري تعهدي، معمولا" توانايي فعلي و مداوم شركت را در كسب جريانهاي نقدي، نسبت به اطلاعاتي كه به جنبه هاي مالي دريافت و پرداخت محدود مي شود، بهتر مشخص مي نمايد. به عبارت ديگر، تاكيد اصلي گزارشگري مالي، ارائه اطلاعات درباره سود و اجزاي آن است. هيات استانداردهاي حسابداري مالي ماهيت و علت استفاده از حسابداري تعهدي را اينگونه بيان مي كند: حسابداري تعهدي از اقلام تعهدي، انتقالي و رويه هاي تخصيص استفاده مي كند و هدفش اين است كه درآمدها، هزينه ها، سودها و زيانها را به يك دوره خاص مربوط كند تا بتواند انعكاس صحيحي از عملكرد موسسه در آن دوره داشته باشد، به جاي آنكه صرفا" يكسري دريافت ها و پرداخت هاي نقدي را ليست نمايد. بنابر اين شناسايي درآمدها، هزينه ها، سودها و زيان ها و افزايش و كاهش در دارايي ها و بدهي ها (شامل تطابق درآمدها و هزينه ها، تخصيص و استهلاك) از لازمه هاي وجودي استفاده از حسابداري تعهدي براي اندازه گيري عملكرد واحد تجاري هستند.حسابداري تعهدي تلاش مي كند كه تاثيرات مالي معاملات، وقايع و شرايطي را كه داراي پيامدهاي نقدي هستند در دوره هايي ثبت كند كه آن معاملات، وقايع و شرايط رخ داده اند، نه در دوره هايي كه وجه نقد مربوط به آنها توسط موسسه دريافت يا پرداخت شده است.براساس دلايلي نظير موارد فوق دي چاو و اسكينر^[19](2004) نتيجه گيري مي نمايند كه هدف اصلي حسابداري تعهدي كمك به سرمايه گذاران در جهت ارزيابي عملكرد اقتصادي واحد تجاري در طول يك دوره خاص با استفاده از يكسري اصول حسابداري پايه مانند شناسايي درآمد و تطابق هزينه است. مداركي وجود دارد كه به عنوان نتيجه فرايند تعهدي، سودها اطلاعات بهتري در مورد عملكرد اقتصادي موسسه نسبت به جريانهاي نقدي ارائه مي كنند(جنکینز و همکاران^[20]،2008).

بنابردلايل فوق الذكر، حسابداري تعهدي به عنوان مفيدترين وسيله براي ارائه وضعيت مالي و نتايج عمليات واحد تجاري شناخته شده و مورد استفاده قرار مي گيرد. بين سود خالص تعهدي و جريان هاي نقدي عملياتي به دليل تاثير عوامل زيراختلاف وجود دارد:

۱) عامل اول مربوط به هزينه هاي غير نقدي (مانند هزينه استهلاك) است كه سود خالص را كاهش مي دهد ولي موجب كاهش وجه نقد شركت نمي شود،

۲) عامل دوم مربوط به تفاوت زماني تحقق درآمد و دريافت وجه آن و نيز تحمل هزينه و پرداخت وجه آن مي باشد.

۳) سومين عامل عبارت است از سود و زيان غير عملياتي ناشي از فروش دارايي هاي ثابت، اوراق بهادار و ساير سرمايه گذاري ها كه در صورت سود و زيان لحاظ مي گردد و موجب تغيير سود خالص مي گردد ولي در بخش فعاليت هاي عملياتي صورت جريان هاي نقدي تاثيري نمي گذارد.

لذا يكي از روشهاي مورد استفاده به منظور تعيين كيفيت سود از طريق بررسي رابطه بين اقلام تعهدي و اجزاي نقدي سود مي باشد. تمام مفاهيم ارائه شده در اين بخش بر اساس اين ديدگاه است كه اقلام تعهدي كيفيت سود را كاهش مي دهند. در ارتباط با اين روش اندازه گيري كيفيت سود، احمد و همكاران معتقدند كه در پژوهش های فعلي يك خلاء احساس مي شود چرا كه هيچ پژوهشگری توجيه روشني در اين مورد كه چرا اقلام تعهدي بيشتر نشانگر مديريت سود بيشتر و كيفيت سود پايين تر است، ارائه نكرده است. به عبارت ديگر اعتبار سازه مورد استفاده براي اندازه گيري كيفيت سود مورد ترديد است. براي روشن تر شدن اين مطلب به اين مورد توجه نماييد كه روشهاي اندازه گيري كيفيت سود كه بر روي اقلام تعهدي متمركز مي گردند با روشهايي كه كيفيت سود را براساس مفهوم ثبات، اندازه گيري مي نمايند، منطبق نيستند(جنکینز و همکاران^[21]،2008).

۲-2-3-5) اقلام تعهدی سودحسابداری ونقش آنهادرنابه هنجاری واکنش بازارسرمایه

امروزه اطلاعات وسيله و ابزار مهمي در تصميم گيري هاي اقتصادي به شمار مي آيد و بدون شك، كيفيت تصميمات نيز بستگي به صحت، دقت و به هنگام بودن اطلاعاتي دارد كه در زمان تصميم گيري در اختيار افراد قرار مي گيرد. در بازار سرمايه، اين اطلاعات مي تواند به صورت نشانه ها، علايم، اخبار و پيش بيني هاي مختلف از داخل يا خارج شركت انعكاس يابد و در دسترس سهامداران قرار گيرد و باعث ايجاد واكنش ها و در نتيجه، تغييراتي در قيمت هاي سهام گردد (فرانسیس و اسمیت^[22]، 2008).

واكنش معامله گران بازار سهام به آگهي ها و اخبار متفاوت است و در برخي موارد، واكنش افراد عقلايي نبوده ، باعث ناهنجاري هايي از جمله افزايش بيش از حد يا كمتر از حد قيمت ها مي گردد. واكنش بيش از اندازه يا كمتر از اندازه، زماني رخ مي دهد كه افراد با توجه به اطلاعات جديد، قيمت ها را بيشتريا كمتر از ميزان واقعي آن ارزيابي مي كنند.گرچه بازار پس از گذشت زمان به اشتباه خود پي مي بردو به حالت تعادل بر مي گردد، با وجود اين، اين رفتار نوعي رفتار غيرعقلايي در بازار به حساب مي آيد كه مي تواند پاسخ منطقي نسبت به عدم اطمينان سرمايه گذاران باشد. انتظارات افراد تابع پيش بيني هاي آنهاست كه گاهي از ناكارآمدي هايي برخوردار است. شناخت منبع اين ناكارآمدي ها، مي تواند كاربردهاي مهمي در زمينه عقلانيت سرمايه گذاران و كارايي بازار داشته باشد. يكي از اطلاعات مهمي كه در دسترس سرمايه گذاران است و آنها نسبت به تغييرات آن واكنش نشان مي دهند سودهاي گزارش شده از سوي شركت هاست. سرمايه گذاران از طريق سودهاي گزارش شده و بررسي اجزاي سود ؛ يعني اقلام تعهدي و جريان نقدي عملياتي، بازده هاي آتي سهام شركت ها را پيش بيني مي كنند. در اين پيش بيني، سرمايه گذاران بي تجربه اي هستند كه عوامل تأثيرگذار در پيش بيني صحيح بازده آتي از جمله نقش پايداري اقلام تعهدي را مد نظر قرار نداده ، يا برآورد اشتباهي از آن دارند كه واكنش نادرست آنها را به دنبال دارد (نیکبخت و مرادی، ۱۳۸۴).

۲-2-4) گفتار سوم: ضریب پایداری جریان های نقدی

۲-2-4-1) وجه نقد و چارچوب نظری

هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی نسبت به ضرورت تهیه و افشای اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد دارای موضع گیری صریح و روشن می باشد. این موضع با تعریف نیازهای استفاده کنندگان بالقوه از اطلاعات مالی آغاز می گردد. فرض شده است که تصور سرمایه گذاران ، وام دهندگان و کارکنان از بنگاه ، منبعی از وجه نقد است که منجر به تقسیم سود ، پرداخت بهره ، افزایش در ارزش بازار اوراق سرمایه ، باز پرداخت وامها ، پرداخت بهای کالا و خدمات و یا حقوق ودستمزد میگردد. از آنجایی که اهداف سه گانه گزارشگری مالی عبارت اند از : ۱) گزارشات مالی باید به نحوی تهیه شود که نیاز اطلاعاتی سرمایه گذاران فعلی و بالقوه ، بستانکاران و سایر تصمیم گیرندگان سرمایه گذاری را فراهم کند. ۲) اطلاعاتی که درباره منابع وتغییرات درمنابع موسسه راگزارش نماید. ۳)اطلاعات مفیدی درباره جریان های نقدی آتی گزارش نماید. به همین لحاظ، هدف اصلی گزارشگری مالی که منعکس کننده علایق مشترک همه استفاده کنندگان بالقوه صورت های مالی است.بر روی توانایی بنگاه در تامین جریان های نقدی مطلوب متمرکز گردیده است.

بیانیه شماره (۱) مفاهیم حسابداری مالی در این زمینه گفته است :

گزارشگری مالی باید اطلاعاتی در مورد چگونگی تحصیل یا پرداخت وجه نقد ، استقراض بازپرداخت آن ، معاملات مربوط به حقوق صاحبان سرمایه شامل تقسیم سود نقدی و سایر موارد توزیع منافع بنگاه بین صاحبان آن و سایر مواردی که ممکن است بر نقدینگی و قدرت پرداخت دیون آن تاثیر می گذارد، فراهم نماید. اطلاعات مربوط به جریان های نقدی یا سایر جریان های وجوه می تواند در آشنایی با عملیات بنگاه ،ارزیابی فعالیت های تامین مالی ، ارزیابی نقدینگی ، قابلیت پرداخت دیون و تفسیر اطلاعات تهیه شده مفید و سودمند باشد. این بیانیه نشان دهنده این مطلب بود که هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی توجه خود را به گزارشگری جریان های نقدی و در نهایت انتشار بیانیه شماره ۹۵ معطوف نموده است .این حرکت هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی ناشی از برخی باورها و اعتقادات اعضای آن به شرح زیر بود: ارزیابی بازار از موقعیت قابل پیش بینی یک بنگاه در تحصیل جریان های نقدی مطلوب بر قیمت های بازار اوراق بهادار آن تاثیر می گذارد، اگر چه ارزش بازار این اوراق تحت تاثیر عوامل گوناگونی چون شرایط عمومی اقتصادی ، نرخهای بهره ، روانشناسی بازار و غیره نیز قرار دارد که مربوط به یک بنگاه به خصوص نمی باشد (احمدی ،۱۳۸۹).

هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی در بیانیه مفاهیم حسابداری بیان نموده که صورت گردش وجوه نقد می بایستی دارای نقاط مثبتی باشد که به استفاده کنندگان در بر طرف نمودن نیازهایشان کمک نماید در این رابطه آمده است. اطلاعات سودمندی رادر مورد فعالیت های بنگاه درتحصیل وجه نقداز طریق عملیات جاری به منظور بازپرداخت بدهی ها ، تقسیم سود یا سرمایه گذاری مجدد به منظور حفظ یا توسعه ظرفیت عملیاتی ، در موردفعالیت های تامین مالی چه از طریق استقراض و چه از طریق صاحبان سرمایه و همچنین در مورد فعالیت های سرمایه گذاری یا پرداخت های نقدی ارائه می کند. استفاده های مهم از اطلاعات مربوط به دریافت ها و پرداخت های نقدی جاری به منظور کمک کردن به دست یابی به عواملی همچون نقدینگی بنگاه ، انعطاف پذیری مالی ، سود آوری و ریسک می باشد (احمدی ،۱۳۸۹).

۲-2-4-2) حرکت به سوی جریان های نقدی

بر همین اساس، هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی دربررسی های اولیه خوددر سال 1980 ، صورت گردش وجوه نقد را به عنوان اطلاعاتی مطلوب که می بایست به همراه سایر صورت های مالی ارائه شود ، معرفی نمود. دلایل پشتوانه این نظریه توسط هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی به شرح زیر بیان شده است:

۱) باز خورد جریان های نقدی واقعی را فراهم سازد .

۲) کمک به تعیین رابطه بین سود حسابداری و جریان های نقدی

۳) اطلاعاتی در مورد کیفیت و چگونگی سود فراهم آورد .

۴) قابلیت مقایسه اطلاعات مندرج در گزارشگری مالی را ارتقاء دهد .

۵) کمک به ارزیابی انعطاف پذیری و وضعیت نقدینگی

۶) کمک به پیش بینی جریان های نقدی آتی .

کلیه دلایل فوق ، هر یک به نوعی به محدودیت های حسابداری تعهدی ارتباط می یابد .علی رغم وجود این محدودیت ها نمی توان گفت که اطلاعات حسابداری دارای بازده اطلاعاتی نمی باشد بلکه اطلاعات صورت جریان های نقدی در کنارسایر صورت های مالی گزارش شده اطلاعات بیشتری را به منظور تکمیل اطلاعات قبلی فراهم می نماید .درصورت اینکه جریان های نقدی، جریان های وجوه یا سود حسابداری کدامیک در مورد پیش بینی جریان های نقدی آتی بهتراند نمی توان نظر قطعی داد.فلسفه افشاء بر این اساس استوار است که اطلاعات مفید بالقوه به هزینه مربوط به تهیه و افشاء آن اطلاعات مورد بررسی قرارگیرد ، و در صورتی که منافع ناشی از ارائه آنها به مراتب بیش از هزینه تهیه و گزارش آنها باشد، افشاء شوند .بر این اساس صورت گردش وجوه نقد به عنوان یکی از مبانی اطلاعاتی سودمند مطرح است که هزینه تهیه و ارائه آن نیز بسیار اندک است ، زیرا اطلاعات مندرج در این صورت مالی چیزی بیش از تلخیص وطبقه بندی مجدداطلاعات حسابداری مربوط به یک دوره مالی به شکل دیگر نیست (زاهدی،۱۳۸۸).

بدیهی است که جریان های نقدی در ارزیابی جریان های نقدی گذشته ضروری می باشد همچنین این موضوع می تواند ابزاری برای پیش بینی جریان های نقدی آتی باشد.این مسئله از این بعد حائز اهمیت است که جریان های نقدی مورد انظار سرمایه گذاران و بستانکاران مستقیماَ به جریان های نقدی واحد تجاری مربوط می شود.(نکته اول) همانطور که جریان های نقدی در فهم جریان های نقدی واقعی که از عملیات جاری بدست آمده نیز ضرورت دارد (نکته دوم) به عبارت دیگر، رابطه بین سود حسابداری و جریان های نقدی می باشد.(نکته سوم) مربوط به اجزای نقدی سود حسابداری می باشد. بالاترین و بیشترین همبستگی میان سود حسابداری و جریان های نقدی بهترین کیفیت سودآوری است مفهوم کیفیت سودآوری انعکاس این واقیعت است که سود حسابداری درآمد و هزینه های تعهدی را نیز شامل می شود.به عبارت دیگرکیفیت سود اصطلاحی است که بوسیله تحلیل گران مالی درتوصیف و تشریح این رابطه به کار برده می شود. همبستگی و رابطه بالا میان سود حسابداری و جریان های نقدی به مفهوم بهتر بودن کیفیت سود می باشد.

۲-2-4-3) اهمیت جریان های نقدی

استفاده کنندگان صورت های مالی نیازمند اطلاعات درخصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند این نیاز صرف نظر از ماهیت فعالیت های واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری وجود دارد ، چرا که علی رغم تفاوت این واحد ها از لحاظ فعالیت های اصلی درآمد زا، نیازها به وجه نقد عمدتاَ از دلایل مشابهی ناشی می شود به عبارت دیگر واحد های تجاری جهت هدایت عملیات ، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماَ به وجه نقد نیازدارند. جریان های در یک واحد تجاری از اساسی ترین رویدادهایی است که اندازه گیری های حسابداری بر اساس آنها انجام می پذیرد و چنین تصور می شود که بستانکاران و سرمایه گذاران نیز تصمیماتشان را بر همین اساس اتخاذ می نمایند. وجوه نقداز این نظر دارای اهمیت است که نشان دهنده قدرت خرید عمومی است ودر مبادلات اقتصادی به سهولت می تواند به سازمان ها ویا اشخاص مختلف جهت رفع نیازهای خاصشان و در تحصیل کالا و خدمات انتقال یابد. اگرچه صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را درباره جریان های وجه نقد واحد تجاری طی دوره مالی مورد گزارش ارائه می کند .لیکن اطلاعات مزبور جهت ارزیابی جریان های نقدی آتی وجه نقد کفایت نمی کند. برخی جریان های نقدی وجه نقد ناشی از معاملاتی است که در دوره های مالی قبل رخ داده و بعضاَ انتظار می رود منجر به جریان های وجه نقد دیگری در یکی از دوره های آتی گردد بدین لحاظ برای ارزیابی جریان های وجه نقد آتی ، صورت جریان وجه نقد معمولاَ باید توام با صورت های عملکرد مالی و ترازنامه و به طور کلی اقلام تعهدی به کار گرفته شده در صورت های مالی مورد استفاده قرار گیرد (هاشمی،۱۳۸۹).

اقلام تعهدی (اقلام پرداخت نشده) معرف مبالغ تخصیص داده شده به دوره تجاری از بابت دریافت ها و پرداخت های آتی مورد انتظار برای خدمات است و اقلام انتقالی به دوره های آتی مبین مبالغ تخصیص داده شده به دوره های جاری و آتی از بابت دریافتی ها و پرداختی های گذشته برای کالاها و خدمات می باشد. اقلام سود و ترازنامه که بر مبنای حسابداری تعهدی اندازه گیری شده است مبنای مفیدی از سنجش کارایی موسسه و اطلاعاتی مرتبط با پیش بینی فعالیت آتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام فراهم می نماید. اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی) مربوط به جریان وجوه نقد می تواند در قضاوت نسبت به مبلغ ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های وجوه نقد آتی به استفاده کنندگان صورت های مالی کمک کند اطلاعات مزبور بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است. علاوه براین تحلیل گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی مدل هایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان های وجه نقد می تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت های واحد تجاری و دریافت ها و پرداخت های آن را نشان دهد. اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی ) گردش وجوه نقد همانند جریانات وجوه نقد بودجه شده اطلاعات مرتبطی را به تنهایی و یابه عنوان مکمل گزارشات مرسوم مالی برای سرمایه گذاران ، اعتباردهندگان و بستانکاران به منظور ارزیابی شرکت و پیش بینی سود های پرداختی مورد انتظار فراهم می نمایند (هاشمی،۱۳۸۹).

۲-2-4-4) جریان های نقدحاصل ازعملیات واهميت آن در واحدهاي انتفاعي

مبلغ‌ جريان هاي‌ نقدي‌ ناشي از فعاليت هاي‌ عملياتي‌، يكي‌ از شاخص هاي‌ اصلي‌ ارزيابي‌ اين‌ موضوع‌ است‌ كه‌ عمليات‌ واحدتجاري‌ تا چه‌ ميزان‌ به‌ جريان هاي‌ وجه نقد كافي‌ جهت‌ بازپرداخت‌ وام ها، نگهداشت‌ توان‌ عملياتي‌ واحد تجاري‌ و پرداخت‌ سود سهام‌ منجر شده‌ وانجام‌ سرمايه‌گذاري هاي‌ جديد را بدون‌ تمسك‌ به‌ منابع‌ مالي‌ خارج‌ از واحد