مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

مبانی نظری جامعه اطلاعاتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، شهر الکترونیک در 27 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

جامعه اطلاعاتی^[1]

مانوئل كسلز استاد برنامه ريزي دانشگاه بركلي كاليفرنيا کسی است که از معتبرترین نظریه های در زمینه جامعه اطلاعاتی برخوردار است. تاكيد وي بر دو موضوع ويژه است:

• دگرگوني هاي به وقوع پيوسته در ساختارهاي طبقاتي شهرها
• تحولات فرهنگي وابسته به آن كه برخي از افراد براساس آن فرارسيدن شهر پست مدرن را اعلام مي‌كنند.

تز محوري كسلز اين است كه هماهنگي تجديد ساختار سرمايه داري و نوآوري تكنولوژيك عامل عمده تحول جامعه است. كسلز شيوه توليد سرمايه داري را از شيوه اطلاعاتي توسعه متمايز مي‌كند. شيوه اطلاعاتي توسعه يك پارادايم اجتماعي تكنيكي نوين است كه ويژگي اصلي آن عبارت است از پديدار شدن فرايند اطلاعات به عنوان هسته آن كه اثر بخشي و بهره وري تمامي فرايندهاي فرآوري، پخش، مصرف و مديريت را تعيين مي‌كند. از ديد كسلز شيوه‌هاي توسعه براساس منطق دروني خود رشد مي كند. كسلز معتقد است جامعه اطلاعاتي انحصاراً بر مبناي پيوستگي و استمرار نوآوري تكنولوژيك بنا شده است. مفهوم سازي هاي عصر جديد، به صورت شگفت آوري در كارهاي بل و كسلز يكسان است. كسلز «انقلاب اطلاعاتي تكنولوژيك» را به عنوان «ستون فقرات ساير تحولات ساختاري مي‌داند» و به اين ترتيب به ترسيم «جامعه اطلاعاتي» مي‌پردازد كه به عنوان قالب نهادهاي اجتماعي جايگزين يك جامعه صنعتي مي‌شود.

هسته مبحث كسلز اين است كه توسعه شبكه‌هاي تكنولوژي اطلاعاتي در سراسر جهان اهميت جريان هاي اطلاعاتي را براي سازماندهي اجتماعي و اقتصادي افزايش و در عين حال اهميت نقاط خاص جغرافيايي را كاهش داده است. در نتيجه در اقتصاد اطلاعاتي نگراني عمده سازمان ها مديريت و چگونگي پاسخگويي به جريان هاي اطلاعات است.

شبكه‌ها بايد داراي مركز عصبي باشند، مكان هايي كه در آنها صرفاً اطلاعات جريان نمي‌يابد بلكه گردآوري، پردازش و براساس آن اقدام مي‌شود. كسلز اين نقاط رهبر را شهر اطلاعاتي ناميده است. كسلز شهر اطلاعاتي را يك شهر جهاني، دو قطبي مي‌داند كه در آن ما داراي گروهي از افراد طبقه پايين شديداً محروم و گروه ديگر، نخبه در حرفه‌هاي اقتصاد اطلاعاتي و مرفه هستيم.

از نظرفرهنگي شهر پست مدرن گردابي از تغييرات در انديشه‌ها، مدها و ... است. لذت جويي و مصرف در رأس امور شهر پست مدرن است. (وبستر، 1383، ص450-408)

.....................

فناوری اطلاعات و ارتباطات

فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه هزاره سوم مطرح شده است. در این عرصه شهر نیز به واسطه تحول مفهوم فضای شهری و ظهور زیرساخت نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات متحول می شود. نگرش به فناوری اطلاعات به عنوان ابزار رشد و توسعه کشور ها، جای خود را به فناوری اطلاعات به عنوان محور توسعه انسانی داده است (کرامت الله زیاری، ص 1).

در واقع فناوری اطلاعات و ارتباطات فناوری غالب عصر حاضر به شمار می آید که ضمن تاثیر گذاری بر زندگی جوامع انسانی شهرها را نیز با تحولاتی روبرو ساخته است. توسعه شبکه های مخابراتی، سیستم های رادیویی اطلاعاتی، صوتی و تصویری سیار، شبکه های کابلی و سیستم های ماهواره ای، اینترنت و شبکه داده ها، سیستم های اطلاعات جعرافیایی^[2] و سیستم تعیین موقعیت جهانی^[3]، مفاهیم فضایی، فعالیتی و مدیریتی در شهرها را دگرگون کرده و تاثیر گذاری خود را بر تمام امور شهری همچنان انجام می دهد(Neil, 2008, p21).

.......................

فناوری اطلاعات و بعد مکان

فناوری اطلاعات و ارتباطات همواره بر مکان تاثیر گذاشته و نظرات مختلفی پیرامون تاثیر آن ها بر شهر ها و شهرنشینی ارائه شده است. به عنوان نمونه، تلفن همان وسیله ای است که در یک مرحله در رشد مراکز شهر ها تاثیر مستقیم داشت، در مرحله بعد از عوامل مهم مهاجرت های حومه ای شهرها قلمداد شد (سیروس صبری، 1379، ص 15). از دهه 1990 همگام با توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پیچیده شدن روز افزون این فن آوری و کارکرد های آن، نظریه های اندیشمندان و کارشناسان مختلف درباره به حداقل رسیدن نقش عوامل جغرافیایی در گزینش مکان، زندگی شهری و در نتیجه شهرسازی اوج گرفت (رضایی، 1383، ص 92).

...................

تاثیر فناوری اطلاعات بر شهرها

همگام با توسعه فناوری اطلاعاتی و ارتباطی و شکل گیری جوامع اطلاعاتی با سازمان اجتماعی جدید، شهرها نیز به عنوان محل زندگی این جوامع با تغییراتی در مفاهیم، الگوها و معانی مواجه شده اند تا بتوانند فرآیند های اقتصادی و اجتماعی نوین را در کالبدی جدید پاسخگو باشند. شهرهای اطلاعاتی مفاهیم جدیدی را در عرصه های عمومی شهرها، مباحث شهروندی و حقوق شهروندان، الگوهای جدید معماری، بکارگیری نرم افزارها در شهرها و تحولات اقتصادی ناشی از آن ارائه می کنند (Mitchel, 1995, p26). در هنگام بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شهرها، عموما مواردی از قبیل اشتغال از راه دور، دالان های ارتباطی، حمل و نقل هوشمند، رسانه های شهری، محلات دیجیتالی، نقش سیستم های اطلاعات مکانی و یا شهرهای مجازی، هوشمند یا الکترونیک مورد توجه قرار می گیرند (فکوهی، 1386، ص 46). با این وجود این مباحث تنها تاثیر فناوری بر بخشی از موضوعات و مسائل شهری محسوب می شود و پوشش همه جانبه ای در زمینه تاثیر این فناوری بر شهر در اختیار نمی گذارد. بنیادی ترین اثر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (انقلاب دیجیتالی) تغییر در شیوه برقراری ارتباط از طریق ارتباط راه دور بوده است (Mitchell, 2000, p98).

.....................

دولت الکترونیک

هدف اصلی از پیدایش دولت الکترونیک، بستر سازی مناسب جهت دسترسی هرچه بهتر و بیشتر شهروندان به اطلاعات و خدمات دولتی، اصلاح کیفیت خدمات و ارائه فرصت های بیشتر برای مشارکت در فرآیندها و نمادهای مردم سالار است (کیهانی پور و همکاران. ص 1).

................

شهر الکترونیک

در دهه‌هاي اخير تحول عميقي در سازماندهي نيروي كار، مبناي اقتصادي، قواعد سياسي و حتي ماهيت خاص جوامع كشورهاي صنعتي پديد آمده است. اطلاعات در اين جوامع به عنصر حياتي تبديل شده است. اين اتكاء روز افزون بر فعاليت‌هايي كه مستقيماً با توليد، توزيع و كاربرد اطلاعات مرتبط است سبب گرديده است كه بسياري از كشورهاي صنعتي جهان را جامعه اطلاعاتي بخوانند. گذر از جوامع سنتي وصنعتي قديم به جوامع اطلاعاتي مستلزم تغييرات بنيادي چشمگيري در ساختار جوامع است. در جامعه اطلاعاتي شهرها با توجه عمق وظايف و پيچيدگي‌هاي روابط اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي عصر تعاملي حاضر در جامعه اطلاعاتي از اهميتي دوچندان برخوردارند.

در شهرهاي سنتي بخش عمده‌اي از وقت شهروندان صرف انجام فعاليت‌هاي تكراري و غير مفيد مي‌شود. انتظار در صف‌ها، پيمودن مسافت‌هاي طولاني براي خريد كالا و دريافت خدمات، معطل شدن در ترافيك‌هاي سنگين تنها بخشي از اتلاف وقت در شهرهاي سنتي است. در يك شهر الكترونيك تمام فعاليت هاي فوق الذكر از طريق يك وب سايت انجام مي گيرد. از طريق اين وب سايت مي‌توان به تمام نقاط شهر دسترسي داشت و در كمتر از چند دقيقه به هر گونه اطلاعاتي دسترسي پيدا كرد و به آسانترين روش ممكن كارهاي روزمره اداري و بانكي و سايركارها را انجام داد.

تقسيم کار جديد بين المللي و بين المنطقه اي که جامعه اطلاعاتي در سطح جهاني به وجود آورده است، به سه فرايند همزمان منجر مي شود: نخست تحکيم سلسله مراتب شهرهاي بزرگ که از خلال مراکز گروهي اعمال مي شود، اين مراکز از پتانسيل هاي اطلاعاتي خود و فناوري هاي ارتباطي استفاده مي کنند تا نفوذ جهاني خويش را گسترش دهند و تعميق بخشند.

دوم، زوال مناطق صنعتي غالبا کهنه که نتوانستند گذار موفقيت آميزي به اقتصاد اطلاعاتي انجام دهند. در اين اقتصاد جديد، بهره وري و رقابت مناطق و شهرها بستگي به قابليت آنها به پردازش ظرفيت هاي اطلاعاتي، کيفيت زندگي و اتصال به مراکز مهم شهري در سطوح ملي و بين المللي دارد (فکوهي،1386،ص137).

...................

- مزاياي شهر الكترونيك

به طور خلاصه می توان شهر الکترونیک را واجد مزایای زیر دانست:

• فراهم آوردن خدمات اينترنت با كيفيت و سرعت بالا براي شهروندان
• فراهم آوردن محيط آموزشي مادام العمر
• بهبود كيفيت زندگي مردم
• ارائه خدمات يك مرحله‌اي به مردم
• ايجاد فرصت هاي تجاري بيشتر توسط تجارت الكترونيك
• ارتباط بهتر سازمان‌ها و ارگان‌هاي مختلف شهري
• دسترسي 24 ساعته به خدمات شهري
• افزايش مشاركت مردم در اداره شهر
• كاهش ترافيك شهر
• كاهش آلودگي هوا
• صرفه جويي در وقت و انرژي
• كاهش فساد اداري

......................

- شهرداري الکترونيک

شهرداري الکترونيک به زبان ساده درگاهي است که از طريق آن امکان دسترسي به کليه خدمات شهري ممکن است. شهرداري الکترونيکي امکان مديريت مشارکتي، شهروند سالاري و حضور گسترده شهروندان در اداره شهر را فراهم مي نمايد. شهرداري الکترونيک، يک کانال ارتباطي سريع و گسترده را براي تعامل شهروندان و مسئولان شهر را ايجاد مي نمايد. مسئولين شهرداري الکترونيکي در سريع ترين زمان از نظرات شهروندان در مورد مسائل مهم شهري مطلع مي شوند و مي توانند در تصميم گيري هاي شهري نظرات شهروندان دخالت دهند.

در تارنماي شهرهاي الکترونيکي اطلاعات در اختيار شهروندان قرار مي دهد:

......................

ويژگي هاي شهرداري الکترونيک

حذف پرونده هاي کاغذي و تبديل آن به اطلاعات ديجيتالي. حذف بخش هاي مربوط به پاسخگويي تلفني در سازمان. توجه به ارتباطات الکترونيک و لزوم به کارگيري آن در بخش هاي پاسخگويي، ايجاد محلي براي تبادل نظرات شهروندان درباره عملکرد شهردار و سازمان شهرداري. پرداخت عوارض مربوط به نوسازي و... از طريق اينترنت، حذف روند هاي مربوط به پرونده هاي شهرداري و کاهش رفت و آمد فيزيکي به سازمان، اطلاع رساني روزبه روز فعاليت هاي شهرسازي و امور مربوط به شهر.

[1]

[2] .GIS

[3] .GPS