مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

مبانی نظری فشار روانی والدگری در 43 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

فهرست مطالب:

فشار روانی والدگری
مقدمه
تعریف فشار روانی
تعریف فشار روانی والدگری
عوامل فشارزای والدینی
پیامدهای فشار روانی
الف) پیامدهای جسمانی:
ب) پیامدهای هیجانی و رفتاری:
ج) پیامدهای شناختی:
والدین و خانواده دارای کودک با نیازهای ویژه
نیازهای ویژه
نیازهای افراد با نیازهای ویژه
مشکلات والدین
احساسات والدین درباره کودک با نیازهای ویژه
نقش والدین در بهبود کودک
مادران و فشار روانی
منابع

بخشی از متن:

فشار روانی والدگری
مقدمه
در تمام جوامع والدین در مسیر پرورش کودکان خود با یک سری مسائل و فشارها مانند مسائل و مشکلات مالی، تربیتی، رفتاری، تحصیلی و... مواجه هستند که در تجربه ی فشار روانی یا پریشانی آنها دخیل است. اما پیش از تعریف فشار روانی والدگری باید به تعریف فشار روانی بپردازیم:
تعریف فشار روانی
واژه ی فشار روانی آنطور که در محاوره به کار می رود، به یک احساس ذهنی از دستپاچگی توسط نیازهای مختلف اشاره دارد. اگر چه این نیازها همیشه همپوشانی زمانی ندارند، از یک لحظه به بعد ذهن ما آن را اینگونه احساس می کند. کاربرد مستقیم تمرین ذهن آگاهی به عنوان وسیله ای برای مدیریت استرس در این ویژگی نهفته است (آگی، دانوف-برگ و گرنت ، 2009).اگرچه از این اصطلاح در زندگی روزمره زیاد استفاده می شود اما هنوز تعریف دقیقی از آن ارائه نشده است (برانون و فیست ، 2000). منظور عده ای از فشار روانی، کیفیت محرک بیرونی است و منظور عده ای، پاسخ به محرک. عده ای نیز فشار روانی را محصول تعامل محرک و پاسخ می دانند. امروزه اکثر روانشناسان سلامتی پیرو رویکرد سوم هستند و معتقدند که فشار روانیفرایندی است شامل: یک رویداد محیطی (عامل فشارزا)، ارزیابی فرد (دشوار یا تهدید آمیز بودن)، پاسخ های ارگانیسم (فیزیولوژیک، هیجانی، شناختی و رفتاری) و ارزیابی های مجدد در پی بروز پاسخها و تغییر در عامل فشارزا (رایس، 1998؛ به نقل از فیرس و ترال ، 2002؛ ترجمه ی فیروزبخت، 1385). همچنین به عقیده یلازاروس و فولکمن (1984) فشار روانیرابطه ی خاصی است بین شخص و محیط که به وسیله ی شخص به صورت تحمیلی یا بیشتر از منابع خود ارزیابی می شود و بهزیستی وی را به مخاطره می اندازد. به عقیده ی آنها افراد فشار روانی را به شکل های مختلفی ادراک می کنند بنابراین ممکن است به شکل های متفاوتی نیز به آن پاسخ دهند. کوهن، کامارک و مرمستین (1983)؛ کل (1999) نیز معتقدندفشار روانی به میزانی اشاره دارد که افراد زندگی شان را غیرقابل پیش بینی، غیرقابل کنترل و درهم شکننده می دانند (باکر-فالوم، پتک-پکام، کینگ، روفا و هاگن ، 2012).کیتنر و همکاران(1995) و اسکاراملا، سور-پرستون، کالاهان، و میرابیل (2008) در بررسی های خود چنین بیان می کنند: اصطلاح پریشانی اشاره دارد به مشکلات سلامت روانی، مانند اضطراب و افسردگی. والدین ممکن است به دلیل سختی های مالی و رابطه ای و کارکرد ناسالم خانوادهفشار روانی یا پریشانی زیادی را تجربه کنند.
تعریف فشار روانی والدگری
امروزه والدین با انواع فشار روانی در زندگی روزمره مواجه هستند که این فشار روانی بر انجام وظایف والدینی و روابط و تعاملات بین اعضای خانواده بویژه پدر و مادر تأثیر گذار است. فشار روانی و اضطراب خانواده ممکن است تحت تأثیر عوامل بیرونی نظیر مسائل اقتصادی و اجتماعی یا عوامل درونی مانند وجود یک عضو بیمار یا یک کودک با نیازهای ویژه قرار داشته باشد. به طور کلی، والدگری و مسئولیت های توأم با آن، سطوح بالای فشار روانی را ایجاد می کنند.به عقیده ی ریتمن، کاریر و استیکل (2002) فشار روانی والدگری از فشارهای ناشی از ایفای نقش والدینی به وجود می آید. درحالیکه بسیاری از تجربه ها با کودکان کم سن برای والدین منبع لذت و غرور هستند، رفتار کودکان و تکالیف روزانه ی پدری و مادری که می توانند آشفته ساز، ناکام کننده یا آزارنده باشند، والدگری را تجربه ای پرفشار می سازند(کرینک و لو ، 2002).آبیدین (1995) و دیتر- دکارد (1998؛ به نقل از والوتون و همکاران، 2011) فشار روانی والدگری را شامل فشار روانی می دانند که والد ادراک می کند و با فشار در سیستم والد - کودک مرتبط است. اورلی و لاتینگ (2002؛ به نقل از والوتونو همکاران، 2011) نیز فشار روانی والدگری را ارزیابی والد از نقش والدینی خود به عنوان پدر و مادر می داند که ترکیبی از اثر ویژگی های کودک، والد و سیستم خانواده است. تعامل والد - کودک از مؤلفه ها و متغیرهای متعددی تأثیر می پذیرد که یکی از آنها واکنش ها و پاسخ های هیجانی است (برک ،2001، ترجمه ی سید محمدی، 1383). مطالعات نشان می دهند که پرخاشگری از جمله هیجان هایی است که والدین به طور مکرر در ارتباط با فرزندان آن را تجربه می کنند(سدلر و هنسن ، 2001).نوابی نژاد(1375) معتقد است که تعامل والد - کودک از مهمترین و بنیادی ترین عواملمؤثر در پرورش شخصیت سالم کودکان و نوجوانان محسوب می شود.
عوامل فشارزای والدینی
بلسکی (1993) بیان می کند که پژوهشگران عوامل فشارزای والدینی را به دو قلمرو گسترده، الف) عوامل درون خانوادگی و ب) عوامل برون خانوادگی طبقه بندی می کنند. الف) عوامل درون خانوادگی؛ شامل خصوصیات کودک، ویژگی های والدین و مشخصه های نظام خانوادگی می باشد.ب) عوامل برون خانوادگی؛ وقایع فشارزای زندگی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، شبکه حمایت اجتماعی و عوامل اقتصادی را در بر می گیرد (فرزادفر، 1385). همچنینلازاروس (2001؛ به نقل از ابراهیمی تازه کند، 1389) فشار روانی والدگری را ناشی از ارزیابی شناختی منفی والدین از توانمندی های خود به عنوان والد می داند. به عقیده ی وی در صورتی که والدین موقعیت و شرایط والدگری را منفی ارزیابی کنند، دچار فشار روانی می شوند.
پیامدهای فشار روانی
پیامدهای فشار روانی به طور کلی به سه دسته؛ الف) پیامدهای جسمانی، ب)پیامدهای هیجانی و رفتاری و ج)پیامدهای شناختی تقسیم می شوند.
الف) پیامدهای جسمانی: پیامدهای جسمانی فشار روانی بسیار گسترده بوده و در افراد مختلف به صورت های گوناگون بروز می نمایند. فشار روانی باعث فزون کاری دستگاه عصبی سمپاتیک می شود. زمانی که فعالیت سمپاتیک ادامه می یابد، هورمون های فزون کار اختلال جسمانی ایجاد می کنند. هنگامی که فرد در یک موقعیت فشارزا قرار می گیرد، قلب تندتر می زند و مردمک چشم منبسط می شود و بدن به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا می کند. فشار روانی می تواند یکی از خطرناک ترین عوامل زمینه ساز برای بروز بیماری ها باشد. از آنجایی که فشار روانی سیستم دفاعی بدن را ضعیف می کند انسان مستعد ابتلا به انواع بیماری ها می شود (از سرماخوردگی گرفته تا سرطان). در بیماری های ریوی مانند آسم، فشار روانی می تواند منجر به تشدید بیماری گردد. بسیاری از سردردها بخصوص سردردهای میگرنی با فشار روانی مرتبط هستند. در هنگام فشار روانی واکنش عضلات بدن به صورت انقباض در برابر فشارهای وارد آمده، است و از این روست که دردهای کششی در ناحیه ی سر و گردن بیشتر به دنبال فشار روانی بروز می کند. فشار روانی موجب کاهش بزاق دهان، افزایش تعرق، ناراحتی های معده و انواع آلرژی می گردد (لو و لو ،نامشخص؛ ترجمه ی قریب،1380).
ب) پیامدهای هیجانی و رفتاری: اختلال های جسمانی و تغییرات انتقال یافته از فشار روانی نشان دهنده کامل فشار روانی نمی باشد، بلکه فشار روانی می تواند پیامدهای هیجانی و رفتاری را نیز به دنبال داشته باشد. برهم و کاسین (1993) برخی از پیامدهای فشار روانی در افراد را از این قرار می دانند: عصبی بودن، اضطراب، خلق و خوی افسرده، از این شاخه به آن شاخه پریدن، تحریک پذیری، ملول و بی روحیه بودن، افراط و تفریط، واکنش های تند و نابجا، انزوا و کناره گیری از فعالیت های اجتماعی، خشونت در محل کار و خانه، مشاجره و جر و بحث، برافروختگی و از کوره در رفتن.
ج) پیامدهای شناختی: دویل (2003) چنین بیان می کند که پاسخ های شناختی نیز تحت تأثیر فشار روانی قرار می گیرد که اغلب می تواند الگوی تفکر شخص را آشفته گرداند و در فرایند تفکر اختلال ایجاد کند که نمود آن در فرایندهای دریافت اطلاعات، حل مسئله، تصمیم گیری، خلاقیت و بازیابی اطلاعات آشکار می شود.
والدین و خانواده دارای کودک با نیازهای ویژه
خانواده ی فردی با نیازهای ویژه، تحت تأثیر فشارهای مختلفی قرار دارند که شامل تغییر در ساختار خانواده و نقش ها، عدم توانایی کنترل روی جریانات عادی زندگی، عدم اطلاع در مورد مراقبت ها، جدایی از افراد مورد علاقه، عصبانیت و احساس گناه و بی پناهی، نگرانی در مورد ثبات اقتصادی آینده می گردد (دیسون، 1995). از دیداسپانگنبرگ و لاکهن (2006) پیامد وجود یک کودک با نیازهای ویژه صرف مستقیم منابع مالی و عاطفی خانواده در جهت این کودک استکه اغلب نه فقط باعث کاهش فعالیت های طبیعی خانواده، بلکه موجب کاهش توجه به شخصیت سایر کودکان می شود و ممکن است آنها بویژه هنگامی که پدر و مادر، این کودک را به آنها ترجیح می دهند، احساس ناراحتی و حسادت کنند. علاوه بر این والدین کودک بیمار از داشتن چنین کودکی خجالت زده هستند، از دوستان و افراد خانواده خود جدا شده، به تدریج احساس خشم و عدم کفایت می کنند که باعث کناره گیری بیشتر آنها از اجتماع می شود.مشکل ناتوانی یادگیری نیز یکی از نگران کننده ترین مسائل والدینی است که چنین کودکی دارند. این خانواده ها به دلیل داشتن چنین فرزندانی با مسائل و مشکلات متعددی روبرو هستند از جمله هزینه های پزشکی، آموزشی، تربیتی، تشدید اختلافات زناشویی، ترس از بچه دار شدن مجدد، احساس گناه و انزواطلبی. در واقع والدین این کودکان مسائل و مشکلات معلم های آنها را تجربه میکنند اما در قالبی وسیعتر و با شدت بیشتر چرا که معلم فقط چند ساعت از روز را در موقعیتی محدود و تحت کنترل با کودک سپری می کند اما والدین در تمام ساعات روز، روزهای هفته و بدون هیچ تعطیلی، در هر موقعیتی و با هر نوع تقاضایی در کنار کودک هستند. به رغم این فشارها، والدین در صورتی که افرادی آگاه باشند و همواره در پی کسب اطلاعات در زمینه ی ناتوانی یادگیری کودک خود باشند، می توانند نقش تعیین کننده ای در کمک به کودک دچار ناتوانی یادگیری ایفا کنند. این والدین باید اعتماد به نفس و جسارت پیدا کنند و برای کودک خود در خانه، مدرسه و اجتماع به دنبال برنامه های مناسب باشند. آنها باید در اداره کردن رفتار کودکشان، ضمن همدلی با احساسات، شکست ها، ترس ها و رنج های او، ثابت قدم باشند.تحقیقات گزارش کرده اند که بسیاری از خانواده هایی که فرزندان معلول دارند معمولاً محدود می شوند و برای این خانواده ها محدودیت ها در زمینه ی فعالیت های اوقات فراغت، شرکت در ورزش ها و ورزشگاه ها، دیدار از دوستان، بهره گیری از تسهیلات اجتماعی، استفاده از وسایل نقلیه ی عمومی، وجود دارد و این خانواده ها هزینه های بیشتری را برای مراقبت های پزشکی، پوشاک، حمل و نقل و غیره متحمل می شوند (هورن بای ، 1997). علاوه بر اینبه عقیده ی فاربر (1975) وجود کودکان استثنایی در خانواده غالباً باعث اختلال یا به تعویق افتادن رشد خانواده می شود. از این رو افراد این خانواده ها برای حل مشکلات و رهایی از بار سنگین عاطفی و احساسی مسائل خود به مشاوره و کمک تخصصی نیاز دارند.والدین این کودکان نیاز به اطلاعاتی درباره ی ناتوانی فرزند خود دارند. والدینی که از همان ابتدا اطلاعات درست به دست می آورند، تلاش می کنند در مراحل مختلف رشد کودک، آگاهی های بیشتری کسب کنند. همچنین متخصصان باید دارای آمادگی کامل و آگاهی کافی برای توضیح معلولیت و پیش بینی تأثیر آن روی کودک باشند تا بتوانند خانواده را از نظر کاهش سردرگمی یاری دهند ( ادیب سرشکی، 1380).

نیازهای ویژه
اصطلاح کودکان با نیازهای ویژه به کودکانی اطلاق می¬شود که به برنامه¬های آموزشی خاصی نیاز دارند و این آموزش، نیازهای یادگیری منحصر به فرد آنها را فراهم می¬کند. عقب¬ماندگی ذهنی، مشکلات ویژه یادگیری، نارسایی¬های زبان و گفتار، آسیب¬های شنوایی، آسیب¬های بینایی، نارسایی-های حرکتی شامل ناهنجاری¬های مربوط به اسکلت و عضلات، تأخیرهای تحولی، اتیسم (در خودماندگی) و چند¬معلولیتی می تواند کودکان را به کودکان با نیاز ویژه تبدیل کند (هیکمن ، 2000).
به دلیل تنوع مشکلات افراد با نیازهای ویژه نمی توان یک طبقه بندی جامع که اکثر محققان روی آن توافق داشته باشند، ارائه داد. با این وجود در این قسمت تلاش شده است که به مهمترین مشکلات و توصیف مختصر آنها پرداخته شود:
کم توان ذهنی: کم توانان ذهنی افرادی هستند که در مراحل پایین رشد هوشی متوقف می-شوند.
نابینا: به کسی گفته می¬شود که تیز بینی او در چشم بهتر، حتی با استفاده از وسایل کمکی مثلاَ عینک بیست دویستم و یا کمتر است.
ناشنوا: نقص شنوایی یک اصطلاح ژنریک است که نمایانگر آن تعدادی از ناتوانی¬های شنوایی است که ممکن است درجات شدت و ضعف آن بین خفیف تا عمیق متغیر باشد (نریمانی و همکاران، 1386).