مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

دانلود مبانی نظری همیاری های اقتصادی 39 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

مقدمه

مردم‌شناسی، معنی اصطلاح اتنولوژی است و از سال 1787 «شوان ^[1]» سویسی آن را به کار برده‌است. این رشته، اکنون برای مطالعه جوامع ابتدایی و انسان فسیل در کنار انسان‌شناسی جسمانی به کار می‌رود. مردم‌شناسی زندگی اجتماعی و حیات فکری و فرهنگ انسان را با توجه به سیر تاریخی و مناسبات طبیعی و اجتماعی بررسی می‌کند و ویژگی‌های جسمانی و زندگی فکری و فرهنگی انسان‌های نخستین و جوامع ابتدایی را می‌کاود. می‌توان گفت این علم آیینه تمام نمای جامعه معاصر است یعنی می‌تواند علل به وجود آمدن سازمان‌ها و بنیان‌های کهن فرهنگی جامعه بشری را که برخی در جوامع معاصر رایج و برخی دیگر متروک شده‌اند کشف نماید.مردم شناسی رابطه مستقیم با انسان، شناخت خصوصیات و روحیات وی دارد.یکی از خصوصیات انسان ها، داشتن روحیه تعاون و همیاری است که دراین فصل به بررسی آن پرداخته می شود.

درآمدی بر همياري

تعاون و همكاري و همياري ريشه در زندگي اجتماعي انسانها دارد. در جوامع اوليه دوام و ادامه حيات بدون كمك و ياري متقابل مشكل بوده و غلبه بر دشواريها امكان پذير نبوده است(کریمی،درمنی،حمیدرضا،1389،11)

هیچ انسانی بدون معاضدت دیگران نمی تواند برای مدتی به زندگی خود ادامه دهد، به بیان دیگر، نیاز به امنیت برای غلبه بر« ترس ها و اضطراب های اجتماعی » از ضروریات حفظ تعادل در زندگی انسان است که از طریق زندگی اجتماعی و همیاری برقرار می گردد.

همیاری و همکاری یک کنش متقابل پیوند دهنده است و مولفه هایی نظیر عاطفه، دوستی و عشق را که نشانگر رابطه انسانی میان گروههای اجتماعی برقرار می نماید. تداوم این رابطة انسانی رسم و آییین همیاری را پدید می آورد. همیاری روشی برای ترقی زندگی اجتماعی است که اعضاء به منظور حل مسائل ویژه ای که با آن روبه رو شده اند گرد هم آمده و به فعالیت می پردازند.

امام محمد غزالی (450-555) نیز منشأ تعاون و همیاری را ضرورتهای زندگی آدمی دانسته است. او نیز خانواده را شروع این راه می داند و می نویسد:

«آدمی چنان آفریده شده است که تنها نزید بلکه مضطر است به فراهم آمدن با غیری از جنس خود و آن برای دوسبب است: یکی از آن که به نسل حاجت است برای بقای جنس آدمی، و آن جز به اجتماع مرد و زن و عشرت ایشان نباشد و دوم یاری دادن در مهیا کردن اسباب طعام و لباس و در پروردن فرزند و غیر آن، و او محتاج باشد. به آلت ها و برای آلت، آهنگر درودگر باید طعام به آس کنند و پزنده محتاج باشد و همچنین تنها لباس را چگونه حاصل کند؟ و او محتاج باشد به کشتن پنبه و آلات بافتن و دوختن و کارهای بسیار. پس برای آن «تنها زیستن آدمی» ممتنع شد و حاجت افتاد به اجتماعات».

اصولا همياري امر تازه اي نيست و زاييده عصر و زمان خاصي نمي باشد،‌ منتها در هر دوره اي به نحوي خاص و منطبق با مقتضيات آن دوره آشكار گرديده است.(همان 11).

به طور کلی، می توان گفت همیاری و تعاون پدیده جدیدی نبوده و دارای سابقة بسیار طولانی است و در دوره های مختلف زندگی انسانی همیشه به عنوان راه و وسیله مناسبی برای رفع مشکلات و حل مسائل که او در مقابل خود داشته است، مورد استفادة او قرار گرفته و در آینده نیز از آن سود خواهد برد.

پدیده همیاری امری است که در هر جامعه انسانی می توان آن را دید از جوامع ابتدایی گرفته تا جوامع امروزی و پیشرفته، در اصل در هر جایی انسانی زندگی می کند همیاری و همکاری نیز مشاهده می شود. برای مثال می توان به واره پرداخت. و حتی دکتر مرتضی فرهادی برای نخستین بار به واره در برخی روستاهای کمره برخورد، تصور می کرد که با رسمی کاملاَ محلی برخورده کرده است. ولی بعداً هنگامیکه واره را در روستاهای اراک، الیگودرز، گلپایگان و خوانسار نیز یافت اندیشید که با رسمی ناحیه ای روبروست؛ اما به تدریج دانست که واره در شهرستانها و استانهای دیگر با تفاوت های جزئی در نام و شیوه اندازه گیری و غیره وجود دارد، بالاخره دریافت که واره در افغانستان در تاجیکستان و جمهوری آذربایجان نیز وجود داشته است.اکنون اگر کسی این داستان را پی بگیرد، ممکن است در گذشته یاحتی امروز در جاهای دیگر جهان خود یا بقایای آن را باز یابد .

با توجه به این مثال به همگانی و همه جایی بودن پدیده همیاری نیز می توان پی برد و اینکه این پدیده مختص به شهری و روستایی خاص نمی باشد. بلکه رسم واره که یک نوع همیاری است را می توان در ایران و افغانستان و جاهای دیگر دید. و همینطور این امکان وجود دارد که در ایران زودتر از افغانستان و در افغانستان زودتر از تاجیکستان به وجود آمده باشد و این امر بستگی دارد که چه زمانی در آن مکان نیاز به این رسم شده است.

همياري، روشي است در زندگي اجتماعي انسانها و به كارهاي اقتصادي محدود نمي شود. مفهوم همياري جدا از مفهوم زندگي اجتماعي به نظر نمي رسد و مي توان آن را نوعي بلوغ اجتماعي دانست. به بيان ساده تر مفهوم همياري كه مقتضاي زندگي اجتماعي است، نشانه اي از عزم انسانها و اراده جمعي آنها در برخورد با مسائل و چالش هاي زندگي اجتماعي است.

همياري يعني كار دسته جمعي كه از مراحل آغاز زندگي انسانهاي اوليه شروع مي شود و به بالاترين درجه از رفتارهاي اجتماعي (از خود گذشتگي)‌مي رسد، به طوري كه مي توان همكاري و همياري را مركز و منشا اصلي رفتار بشري دانست.

واژه همياري كه معادل انگليسي آن كوآپريشن ^[2]و معادل عربي آن تعاون است.

در زبان فارسي مترادف هايي دارد نظير تعاون،‌ مشاركت ياوري،‌ ياري،‌ ياري گري،‌دگرياري، همكاري،‌ خودياري و .... (همان ،15)

تعريف همياري

درک واقعی مفهوم هر پدیده ای بدون بررسی پویایی آن غالباً ناقص و گمراه کننده است. بیشتر پدیده ها و مفاهیم از آن هنگام که به وجود می آیند در حال تحول هستند و واژها و کلماتی که برای نامیدن آنها به کار می روند نیز متفاوت است. تعاون يا همياري نیز چنین است(شهريور، علي حسين 1380، 4).

واژه همياري در مفاهیم مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله اینکه تعاون يا همياري به معنای همکاری، یکدیگر را مدد رساندن و تشریک مساعی در جهت ارضای نیازی مشترک به کار برده شده است که در این معنی بیشتر مفهوم «همکاری» یعنی با هم کار کردن را به ذهن متبادر می کند. تعاون يا همياري به معنای یاری رساندن و کمک کردن به دیگری نیز مورد استفاده واقع شده است(همان، 4).

در لغت نامه دهخدا هم پشت شدن، یکدیگر را یاری کردن، یاری کردن بعضی قوم بعضی دیگر را ، با هم مدد کاری یکدیگر را کردن معادل واژه تعاون آمده است. در فرهنگ معين تعاون به معني يكديگر را ياري كردن، به هم ياري كردن مي باشد.

کاپرشن کلمه ای است مرکب از دو بخش co که در زبان لاتین به معنای «بیشتر» و «با هم» به کار می رود و دیگری operation که از ریشه operei لاتینی مشتق شده و به معنی عمل کردن و کار کردن است.

در فرهنگ «وبستر»^[3] معنای کاپرشن کار کردن با هم برای یک مقصود و تجمع برای انجام دادن یک امر مشترک و عمل و همکاری اقتصادی قید شده است.

کاپراتیو^[4] معادل واژه تعاونی در فارسی است. گرچه معنای لغوی آن مشابه واژه تعاونی است ولی از لحاظ وسعت عمل و نحوه کار و کیفیت با واژه تعاون متفاوت است. مقصود از کاپراتیو شرکتها و یا سازمانهایی هستند که بر اساس اصول تعاون فعالیت می کنند و کاپراتیو عمل همکاری و شرکت در انجام یک کار مشترک است(همان، 5).

منظور ما از اصطلاح همياري در ساده ترين شكل خود كمك معوض (جبراني) است. كمك داراي عوضي كه در عين متقابل بودن، با همزمان و تأخيري نيز هست. يعني اعضاء به صورت نوبتي، از نيرو و يا امكانات گروه سود مي جويد. طبيعت همياري به شكلي است كه غالبا بين همترازان و كساني كه داراي شرايط و امكانات تقريبا يكساني هستند، اتفاق مي افتد (فرهادي،‌ مرتضي،‌ 1388،‌ 505).

آگ برن و نيم كف^[5] در كتاب زمينه جامعه شناسي مي نويسد:«همياري، يكي بودن مساعي دو يا چند شخص است براي حصول هدفي معين».

به طور كلي پديده همياري يك كنش متقابل اجتماعي است كه بين دو يا چند نفر انجام مي پذيرد، افراد داراي هدف يا هدفهاي معيني هستند و نيت افراد در تحقق هدف مشترك مي تواند واحد يا متفاوت باشد.

انواع همیاری

همیاری همگرا و واگرا

همگرا و واگرا بودن در همياري بدين معناسب كه معمولاً گروه در پي كسب قدرت و نيروي بيشتري است ،‌اما عملاً گاهي گروها براي افزايش بازده ،‌از جمله افزايش بازده اقتصادي كار ،‌به كم كردن نيرو و به عبارت بهتر ، به آزادكردن نيروي اضافي گروه دست مي‌زنند .

در گروه‌يا سازمان‌هاي هميار ، همگرا ، گروه به دنبال يك كاسه كردن امكانات و تواناييهاي عاطفي و رواني خود است .

براي مثال ، در گذشته گروه همياز زنان منشاء كار برنج در شمال ، بيش از همه به يك كاسه كردن نيروي كار پرداخت و در گروه‌هاي هميار در نيروي كار و ابزار( فيش ) داشت. (فرهادی، مرتضی، 1323، ص 30)

دروازه نيز اعضاء بيشتر به يك كاسه كردن توليدات شيري خود توجه دارند ، اما در كنار آن هم به انواع ديگر ياريگري و هم به انواع ديگر مبادله روي مي‌آورند . دروازه‌هاي جديد ( برخي صندوق هاي قرض الحسنه ) نيز پول‌هاي خرد اعضا يك كاسه مي‌شد در برابر گروه‌هاي محيط همگرا ( تجميعي) ، گرو‌هاي معيار ، ديگري وجود دارد كه عكس واره عمل مي كنند ، مانند واژه نان ، نان قرضي و كار نوبتي شب پايي فرارغ و پروار كشي (واژه گوشت) و غيره براي مثال ، در واژه نان ،‌هر روز يك يا دو خانواده براي تمام خانواده‌هاي محله و يا روستا نان مي‌پختند و ديگر اعضا با فراغ بال به كارهاي ديگر مي‌پرداختند همچنين است در كارهاي نوبتي ديگر كه ، آنها را گروه‌هاي هميار توزيعي
( واگرا) نام نهاده‌ايم .

در همياري همگرا ، چند نفر همزمان به يك نفر از اعضاي گروه به كمك مي‌رساند و در همياري واگرا ، يك نفر در يك محدودة زماني به چند نفر از اعضا كمك مي‌كند. (همان ، ص 32)

گونه آمیزی یاریگریها

همنانکه تمام پیامها در الفبای کامپیوتر و الفبای مرس تنها با ترکیب دو علامت ساخته می شود ویا از ترکیب چند رنگ اصلی در نقاشی ،رنگهای فراوانی به دست می آید.از ترکیب سه نوع اصلی یاریگری (خود یاری،همیاری ،دگر یاری)شکلهای تازه ای از یاریگری به وجود می آیند.

گرچه در هر نوع گروه یاریگر ،افزون بر محور اصلی،محور های نا پایدار و فرعی دیگری نیز در کارند،اما در اینجا ما به ترکیبهایی نظر داریم که در آن دو یا تعداد بیشتری از یاریگریها به شکل بارزی خود را نشان داده و تا اندازه ای از نظر میزان و دوام با هم هم وزن بوده اند.

هر یک از این اشکال ترکیبی نوین بی شک در شرایط خاص و برای پاسخگویی به برخی نیازهای گروه حاصل شده است،که ما در اینجا به ذکر چند ترکیب بسنده می کنیم.(فرهادی، مرتضی، 1373، ص 71).

[1] - Chavanne

[2] - cooperition

[3] - Webster

[4] - Cooperative

[5] - Ogburn and nimkoff

فهرست مطالب :

مقدمه 18
درآمدی بر همياري 19
تعريف همياري 21
انواع همیاری 23
گونه آمیزی یاریگریها 24
خود- همیاری 24
خود-دگریاری 27
پیشینه تعاون و همیاری 28
پیشینه همیاری در ایران 29
همياري در ادبيات فارسي و ضرب المثلها 30
نگرش ادیان به همیاری 32
نگرش دین اسلام به قرض الحسنه 34
مفهوم قرض 34
همدلی 38
همدردی در قرآن 40
همدردی در سیره امامان 41
شیوه های همیاری در کشورهای دیگر 42
چین باستان 43
یونان باستان 44
همياري 45
انجمنهای نژادی 47
اسامي گوناگون همياري 49
همياري در گروه هاي انساني 50
همياري در جوامع سنتي 53
آيين هاي همياري 58
کارکردهای همیاری 64
کارکرد اجتماعی 65
کارکرد اقتصادی 66
کارکرد فرهنگی 66
کارکرد روانی 66
چهارچوب نظری 66
مکتب کنش متقابل نمادین 67
نظر دوركيم در مورد همياري 68
شیوه های دیگر از همیاری 69
منابع