مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :
تحقیق اتحاد و اختلاف افقها در ثبوت رؤيت هلال در 110 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :
سير طبيعى ماه و پيدايش شكلهاى گوناگون در جرم آن, سبب تقسيم زمان به برهه هاى كوچك و بزرگ مى گردد: ماه و سال. ماه, در حقيقت تقويمى است در صفحه طبيعت. خطوط برجسته اين تقويم طبيعى, چنان خوانا و گوياست كه هر كسى مى تواند آن را بنگرد و اعمال و افعال خويش را مطابق آن تنظيم نمايد.
(و قدرّه منازل لتعلموا عدد السنين والحساب …1).
بسيارى از تكاليف فردى و اجتماعى, چه واجب و چه مستحب, بستگى به رؤيت هلال ماه و ثبوت آغاز و پايان آن دارد: روزه ماه مبارك رمضان, عيد فطر, وقوف به عرفات در روز نهم ذى حجه, وقوف در مشعر, در شب دهم ذى حجه, بيتوته در سرزمين منى2, در شبهاى يازدهم و دوازدهم ذى حجه, اعمال روز عيد قربان و …
(قل هى مواقيت للناس والحج …3).
علاوه بر اين, ماههاى قمرى, نقش بنيادى در تنظيم و تعيين امورى چون: مدت4 حمل, مدت شيردهى كودكان5, زمان يائسگى6 , عده زنان در طلاق7 و وفات8, اجراى حدود الهى9, آغاز بلوغ شرعى, زمان تعلق زكات10 و …11 دارند.
همين نقش كار ساز و اساسى ماه در امور معاش و معاد12 و دين و دنياى مردم, سبب گرديده مسأله رؤيت هلال, در حوزه تفكر اسلامى جايگاه ويژه اى بيابد. فقها, مسائل و فروعى را بر آن مترتب ساخته اند, راههايى را فرا روى مردم قرار داده اند و در كتابهاى صوم و حج و يا در رساله هاى مستقل, به كند و كاو در اين باره پرداخته اند.
بسيارى از اعمال و سنت هاى اسلامى, از جمله فريضه عظيم حج و روزه ماه رمضان, افزون بر جنبه عبادى, جنبه هاى سياسى و اجتماعى نيز دارند. امت اسلامى, با برگزارى اين عبادات, شكوه و اقتدار اسلام و نيز وحدت و همدلى و همگامى ميليونها انسان مسلمان خاضع در برابر اراده خداوند را به نمايش مى گذارند.
مليتهاى مختلف, با ويژگيهاى فرهنگى و قومى و نژادى و زبانى گونه گون, در زمان و مكان واحدى گرد مى آيند و عظمت و شكوه اسلام را به بهترين و زيباترين وجه مى نمايانند. ولى متأسفانه, گه گاهى, به خاطر ناهماهنگى در ثبوت رؤيت هلال, بر اين مراسم ارزشمند و والا, خدشه وارد مى آيد و آثار و پيامدهاى نامطلوبى در بين ملل اسلامى, به بار مى آورد و نوعى سر در گمى و بلاتكليفى براى مسلمانان, به وجود مى آورد. مثلاً, در سال 1358 هـ . ق/1939 م. عيد قربان در مصر, دوشنبه, در حجاز سه شنبه و در بمبئى, چهارشنبه (با فاصله سه روز اختلاف) برگزار شد.
در سال 1391 هـ . ق/1971 م. يكى از مراجع بزرگ تقليد, روز جمعه را عيد اعلام كرد و در همان سال, از سوى مراجع ديگر, روز شنبه, عيد فطر اعلام شد13.
همين گوناگونى رؤيتها و اعلامها, گه گاهى, در مراسم حج و عيد قربان رخ مى دهد و مشكلات جبران ناپذيرى براى حج گزاران به وجود مى آورد14.
اكنون بايد به بررسى پرداخت و منشأ اين ناهماهنگى را جُست. گوناگونى افقهاى شهرهاى اسلامى موجب اين ناهماهنگيها شده اند, يا فاصله طولانى شهرهاى مسلمان نشين از يكديگر؟
اصلاً, معيار در اختلاف افق چيست؟
مرز و حد كشورها, افقها را تقسيم و از يكديگر ممتاز مى سازد, يا نزديكى و دورى شهرهاى اسلامى؟ مثلاً: اگر در يكى از شهرهاى اسلامى, هلال ماه در رؤيت شد, آيا مردم ديگر شهرها و كشورهاى اسلامى, بويژه آنهايى, كه در فاصله چند صد كيلومترى آن قرار دارند, حدود يك ساعت اختلاف افق در طلوع و غروب خورشيد, مى توانند به ثبوت هلال ماه آن جا, استناد جويند و هماهنگ با مردمان آن كشور به وظايف عبادى خويش قيام نمايند؟ يا اين كه مردم هر منطقه و يا كشورى وظايف خاص خويش را دارند و ثبوت رويت در شهر و منطقه اى براى غير اهالى آنها حجيت ندارد. (لكل بلد رؤيتهم15) پاسخ به اين پرسشها, بررسيهاى عميقى را مى طلبد كه اميد مى رود پژوهشگران و فقيهان به اين مهم بپردازند. اينك ما, به مقدار توان خويش, در ادله و مبانى فقهى رؤيت هلال به كند و كاو مى پردازيم.
و...
فهرست مطالب:
اتحاد و اختلاف افقها در ثبوت رؤيت هلال 1
پيشينه بحث 3
نظريه مشهور 4
نظر فقهاى عامه 18
خلاصه ديدگاهها 20
معيار در نزديكى و دورى شهرها 22
اختلاف در طلوع و غروب خورشيد 23
امكان رؤيت, با نبود مانع 26
اختلاف اقاليم و تفاوت مناظر 28
منزله و مرحله 29
دلايل قائلان به عدم تعميم 30
1. ظاهر آيه شريفه: 31
(فمن شهد منكم الشهر فليصمه117) 31
2. روايات: 33
الف . روايات رؤيت هلال. 33
(صم للرؤيه و أفطر للرؤية121) 33
(صوموا للرؤية وأفطروا للرؤية122) 33
(اذا رأيتم الهلال فصوموا, و اذا رأيتموه فافطروا123) 33
(ليس على اهل القبله الا الرؤية و ليس على المسلمين الا الرؤية124) 34
ب . روايات شهادت به رؤيت 35
(و اذا كانت فى السماء علة قبلت شهادة رجلين, يدخلان و يخرجان من مصر130) 35
3. قياس رؤيت هلال به طلوع و غروب خورشيد. 37
(و لم فعلت ذلك, بئس ما صنعت, انّما تصليها اذا لم ترها خلف جبل, غابت اَوغارت, مالم يتجللّها سحاب او ظلمة تظلها, و انّما عليك مشرقك و مغربك و ليس على الناس ان يبحثوا…138) 39
پاسخ: 41
4. عقل. 42
پاسخ: 43
5. سيره مسلمانان: 44
پاسخ: 44
6. اجماع 45
پاسخ: 45
7. شهرت: 46
پاسخ: 46
8. روايت كُرَيب: 47
پاسخ: 48
نتيجه دلايل قائلان به عدم تعميم 51
ادله قائلان به تعميم ثبوت هلال 52
وضعيت تكوينى ماه 53
اختلاف حركت ماه با خورشيد 55
(… انما عليك مشرقك و مغربك …177) 56
وحدت خسوف (ماه گرفتگى) 59
1. از ظاهر كتاب 62
پاسخ: 63
2. اطلاق روايات 64
(صم لرؤية الهلال, وأفطر لرؤيته …203) 64
(لا تصم, الا آن تراه, فان شهد اهل بلد آخر فاقضه209) 66
(لا تقضه الاّ ان يثبت شاهدان عدلان من جميع اهل الصلاة متى كان رأس الشهر, و قال: لا تصم ذلك اليوم الذى يقضى الاّ أن يقضى أهل الأمصار فان فعلوا فصمه210) 67
3. روايات خاصّه. 69
4. رؤيت طريق است نه موضوع 72
(كلوا و اشربوا حتى يتبيّن لكم الخيط الأبيض من الخيط الأسود226) 73
مؤيدات نظريه تعميم 77
1. وحدت ليلة القدر 77
2. وحدت عيد فطر و قربان 78
(واسئلك بحق هذا اليوم الذى جعلته للمسلمين عيداً …238) 78
3. دعاى سمات 79
( … و جعلت رؤيتها لجميع الناس مرءاً واحداً241) 80
4. سيره پيامبر (ص) 81
5. علم 81
6. مذاق شرع 82
(صم حين يصوم الناس, وأفطر حين يفطر الناس فانّ اللّه عزّوجل جعل الأهلة مواقيت258) 84
7. عدم معيار براى دورى ونزديكى 84
8. حرمت روزه در روز عيد فطر و قربان 85
9. پيامدها 85
نتيجه: 87
کاوشى نو در فقه اسلامى - شماره 2 ص 229 107