مقاله و تحقیق دانشجویی

تحقیق بررسي رابطه بین مهارتهاي زندگي با هوش هيجاني دانش آموزان دختر مقطع متوسطه

دارای 94 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

فهرست مطالب و بخشی از متن :

فصل اول (كليات تحقيق)

مقدمه .............................................................................................................................2

بیان مسئله........................................................................................................................4

اهمیت و ضرورت پژوهش..............................................................................................5

اهداف پژوهش............................................................................................................. 7

فرضیه های پژوهش.......................................................................................................8

متغیرها .........................................................................................................................8

تعاریف عملیاتی............................................................................................................9

فصل دوم(ادبيات وپيشينه تحقيق)

مهارت چيست ؟ ............................................................................................12

تعریف مهارتهای زندگی...........................................................................................13

اهمیت مهارتهای زندگی............................................................................................14

خود آگاهی.............................................................................................................15

موارد كاربرد مهارت هاي زندگي..........................................................................18

همدلي چيست........................................................................................................20

اجزاي همدلي........................................................................................................20

هدف از ايجاد همدلي .............................................................................22

مهارتهاي مقابله اي.....................................................................................25

هوش هیجانی یا عاطفی چیست.............................................................................27

تاریخچه هوش هیجانی...............................................................................................28

اهمیت هوش هیجانی.................................................................................................37

هوش هیجانی وموفقیت شغلی ...................................................................................43

پیشینه تحقیق..............................................................................................................47

فصل سوم (روش تحقيق)

مقدمه........................................................................................................................53

روش تحقیق..............................................................................................................53

جامعه آماری.............................................................................................................53

نمونه آماری...............................................................................................................54

روش نمونه گیری......................................................................................................54

ابزار جمع آوری اطلاعات..........................................................................................55

شیوه اجرای پژوهش..................................................................................................57

روش تجزیه و تحلیل داده ها......................................................................................57

فصل چهارم(تجزيه وتحليل داد ه ها)

تجزیه و تحلیل داده ها..................................................................................................59

جدول شماره 1-4 وضعيت پاسخگويان بر حسب جنسيت..............................................61

نمودار شماره 1-4 وضعيت پاسخگويان بر حسب جنسيت..............................................61

جدول شماره 2-4 همبستگی پیرسون جهت رابطه آموزش مهارتهای زندگی و ارتقائ سطح هوش هیجانی دانش آموزان.....62

جدول شماره 3-4 همبستگی پیرسون جهت رابطه آموزش مهارتهای زندگی و ارتقائ سطح خود آگاهی دانش آموزان.......62

جدول شماره 4-4 :همبستگی پیرسون جهت رابطه آموزش مهارتهای زندگی و ارتقائ سطح خود مدیریتی دانش آموزان....63

جدول شماره 5-4 :همبستگی پیرسون جهت رابطه آموزش مهارتهای زندگی و ارتقائ سطح آگاهی اجتماعی دانش آموزان63

جدول شماره 6-4 :همبستگی پیرسون جهت رابطه آموزش مهارتهای زندگی و ارتقائ سطح مدیریت رابطه دانش آموزان...64

جدول شماره 7-4 :جدول مربوط به t مستقل بین میزان هوش هیجانی دانش آموزان دختر و پسر.........................................64

فصل پنجم(نتيجه گيري)

مقدمه................................................................................................................................66

بحث و نتیجه گیری...........................................................................................................66

پیشنهادات... .....................................................................................................................68

محدودیت ها....................................................................................................................70

منابع ومآخذ ....................................................................................................................71

ضمائم.............................................................................................................................76

چكيده:

پژوهش حاضر به بررسي رابطه بین مهارتهاي زندگي با هوش هيجاني دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان سر پل ذهاب در سال تحصیلی92/91 مي پردازد چرا كه هوش هيجاني داراي مؤلفه هايي است كه بسيار نزديك به مؤلفه هاي مهارت هاي زندگي مي باشند. جامعه مورد بررسي در اين تحقيق ، همان طوري كه به آن اشاره شد ، دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اند دليل انتخاب چنين جامعه اي از سوي پژوهشگر بدين علت است كه از آن جايي كه استرس ها و هيجانات زيادي در اين حیطه وجود دارد، خود دانش آموزان نيز از اين آسيب ها به خصوص آسيب هاي رواني در امان نيستند. بر همين اساس ارتقاء بخشيدن سلامت روان چنين افرادي ، اهميت ويژه اي دارد و بايد آن ها را به انواع مهارت هاي رواني ـ اجتماعي تجهيز نمود تا بتوانند در موقعيت هاي بحراني هيجانات منفي خود را كنترل كنند و به صورت هاي كارآمد با مسايل برخورد كنند ، نه به صورت هيجان مدار . اين پژوهش شامل پنج فرضيه و روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد در این پژوهش برای جمع آوری از پرسش نامه استفاده شد در این تحقیق جامعه آماری، کلیه مدیران و دبیران زن و مرد مدارس مقطع متوسطه شهرستان سرپل ذهاب که در سال تحصیلی 92/91 را تشکیل می دهد که تعدا آنها800نفربودند.

فصل اول

کلیات

مقــدمه

آنچه كه امروزه به « مهارت هاي زندگي مشهور است حاصل كار پژوهشگران عصر حاضر نيست بلكه بسياري از اين مهارت ها در لابلاي تعاليم الهي و به خصوص در قرآن كريم و احاديث معصومين (‌عليهم والسلام ) بيان شده است . تلاش براي « برقراري ارتباط مفيد و مؤثر با ديگران » ، «‌خودشناسي »‌و «‌توجه به ارزش ها » ،‌كه از فصول اصلي مهارت هاي زندگي است ، به كرات در آيات قرآن ، نهج البلاغه و صحيفه سجاديه و احاديث منقول از ساير معصومين (ع) مورد تأكيد قرار گرفته است . عبارت مشهور « من عرف نفسه ، فقد عرف ربه »‌ از امام علي (ع) سر لوحه ي بهرمندي از يك زندگي مطلوب و مؤثر است و مهارت هاي زندگي بدون «‌خود شناسي بي معناست »‌ هرگاه مجموعه مهارت هاي زندگي را در نظر بگيريم و همه ي آنها را در يك نگره ي كلي مورد ملاحظه قرار دهيم ، خواهيم ديد كه تقريبا هيچ موردي از آنها در تعاليم قرآن كريم و بزرگان دين ناگفته نمانده است . روانشناسان نيز اين مهارت را در عمل و بر اساس برنامه ريزي هاي پژوهشي مد نظر قرار داده و براي اثبات آن تعاليم الهي ، شواهد عيني ارائه كرده اند (زندي ،‌1385)‌.

مهارت هاي زندگي عبارتند از مجموعه اي از توانايي ها كه زمينه سازگاري و رفتاري مثبت و مفيدرا فراهم مي آورند .اين توانايي ها ، فرد را قادر مي سازند مسئوليت هاي نقش اجتماعي خود را بپذيرد و بدون لطمه زدن به خود و ديگران ،‌با خواست ها ، انتظارات و مشكلات روزانه ، به ويژه در روابط بين فردي ، به شكل مؤثري روبرو شود . مهمترين مهارت هاي زندگي عبارتند از 1) تصميم گيري 2) حل مسأله 3) تفكر خلاق 4) تفكر انتقادي 5) روابط مؤثر اجتماعي 6) خود شناسي 7) همدلي 8)‌كنار آمدن با فشارهاي رواني (لاكاني و همكاران ، 1382).

هوش هيجاني [1]نيز يكي از مؤلفه هاي اصلي در موفقيت افراد در مشاغل و زندگي شان مي باشد . از سالها پيش روان شناسان متوجه شده اند كه براي دستيابي به موفقيت تنها داشتن ظرفيت بالاي هوش عقلاني ( IQ ) كفايت نمي كند . مطالعات نشان مي دهد كه تعداد زيادي از افراد داراي هوش عقلاني و شناختي بالا نتوانسته اند در زمينه هاي شغلي ، زناشويي ، ايجاد رابطه با ديگران و حتي زمينه هاي تحصيلي موفق باشند . به همين خاطر نظر دانشمنداني از جمله پيتر سالووي[2] و جان ماير[3] بر توانمندي ديگري جلب شد كه بيشتر از جنس هيجانات بودند تا شناختها . اين نوع توانمندي ها كه هوش هيجاني ناميده مي شوند به توانمندي هاي آموخته شده اي اشاره دارند كه به افراد كمك مي كنند احساسات و هيجانات خود را كنترل كنند تا به نفع آنها كار كند نه بر عليه آنها (برادبري، به نقل از گنجي ،1386) .

هوش هيجاني را نمي توان در مدارس يا دانشكده آموخت بلكه از طريق فرايند يادگيري اجتماعي آموخته مي شود . تحقيقات نشان مي دهد موفقيتهاي زندگي حرفه اي 20 درصد به بهره هوشي ( IQ ) و 80 درصد به هوش هيجاني ( EQ ) بستگي دارد . با نگاهي به كلمات انگيزه ، شور و اشتياق و لغات مشابه ميتوان متوجه شد كه از مولفه هاي شناختي و عقلاني و بهتر بگوييم IQ حرف نمي زنيم بلكه از ظرفيت ديگري به نام EQ يا آنچه امروزه هوش هيجاني ناميده مي شود بحث مي كنيم . دانيل گلمن[4] ( 1998)‌ بيان مي كند كه هوش هيجاني شامل توانايي هايي مانند اينكه شخص بتواند انگيزه اش را حفظ كند و در مقابل مشكلات استقامت كند ودر شرايط بحراني و تكانش ها خود را كنترل نمايد ، و خوشي اش را حفظ كند ، كاميابي را به تأخير بيندازد ، با ديگران همدلي كند و اميدوار باشد . وي مؤلفه هاي هوش هيجاني را به شرح زير بيان مي كند :‌

1) خود آگاهي 2) خود گرداني 3) انگيزش 4)‌ مهارت هاي راهنمايي .

از طرف ديگر تراويس برادبري[5] اين مؤلفه ها را به اين صورت بيان مي كند :

1) خود آگاهي 2) خود مديريتي 3 ) آگاهي اجتماعي 4) مديريت رابطه كه از اين چهار مؤلفه دو مؤلفه ي اولي مربوط به خود فرد مي باشد ،اما دو مؤلفه بعدي مربوط به ارتباط او با ديگران مي باشد( گنجي ،‌1386) .

بيان مسأله

هرفردي در زندگي با موقعيتهايي روبرو مي شودكه اگر به درستي عمل نكند. سلامت رواني خود وديگران را به خطر مي اندازد. اين موقعيتها مختلف هستند مثلا چگونه با دوستان و اطرافيان ارتباط برقرار كند ،چگونه مسئوليت هاي جديد را بپذيرد،چگونه تصميم بگيرد،چگونه مشكلات را حل كند ،چگونه با ترس ،اضطراب،ناكامي،افسردگي و فشارهاي رواني مقابله كند. آموزش مهارت ها ي زندگي مي تواند كمك كننده باشند اين مهارت هابه افراد كمك مي كنند با موقعيت هاي زندگي ،بخصوص موقعيت هاي پر خطر به طور صحيح برخوردار نمايد . وقتي افراد اين مهارت را كسب مي كنند مي توانند در ايجاد ارتباط با ديگران سازگارانه عمل نمايند و بدون توسل به اعمالي كه به خود و يا ديگران صدمه مي زند ،مشكلات را حل نمايد . اضطراب ،افسردگي ، تنهايي ،كم رويي و شكست ،اختلافات زناشويي ،بيماري ،درد ، ضربه هاي روحي و ...انسان قرن حاظر اين واژه ها را به خوبي مي شناسد. او نيز مي داندكه اگر مهارت هاي مقابله با اين چالش ها را بياموزد وآن ها را در زندگي به كار گيرد آلام او التيام يافته ،نشاط ،شادابي و سلامت رواني خويش را باز مي يابد و به سوي تعادل و سازگاري اجتماعي پيش خواهد رفت (كريس.ال.كلينكه[6]،به نقل از محمد خاني،1389).

قدرت سازگاري افراد در جامعه ي انساني برابر نيست . در يك محيط مشابه اجتماعي ،برخي ها ، توان مقابله با مشكلات و انتظارات را در اندك زماني از دست مي دهند و خيلي زود در دام انزوا و افسردگي يا عملكرد نا مناسب (رفتار ضد اجتماعي ،تخريبي و ...) گرفتار مي شوند . در مقابل عده اي با انديشه و تحليل موقعيت ،به رفتاري سازگارانه و همراه با تحمل روي مي آورند . آنان همواره به راه هاي مؤثر و مفيد مي انديشند و به درستي مي دانند كه راهي براي حل مسئله وجود دارد .

ظرفيت روان شناختي يك فرد عبارت است از «توانايي شخص در مواجه با انتظارات و دشواري هاي زندگي روز مره» . بالا بردن ظرفيت روان شناختي ، اين امكان را به شخص مي دهد كه زندگي خود را در سطح مطلوب رواني نگه دارد و اين توانايي را به صورت رفتارسازگارانه و عمل موثر و مثبت متبلور سازد (دفتر برنامه ريزي امور فرهنگي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش.1384).

از طرف ديگر هوش هيجاني يكي از مؤلفه هاي اصلي در موفقيت افراد در مشاغل و زندگيشان مي باشد . هر روز در كنارمان نمونه هايي از تأثير هوش هيجاني را در محيط كار ، خانه ، مدرسه و محله خود را مي توان ديد. ما مردم با هوش و تحصيل كرده اي را مي بينيم كه موفق نيستند در حالي كه عده ي كمي بدون خصوصيات بارزي بسيار موفق هستند و بايد پرسيد چرا ؟ پاسخ اين سؤال به مفهومي به نام هوش هيجاني بر مي گردد. هوش هيجاني خصوصيتي است قابل ارتقاء ويادگيري است و با يادگيري عوامل تأثير گذار در اين صفت مي توان آن را تقويت كرد (برادبري.به نقل از گنجي، 1386).

هوش هيجاني يك خصوصيت ايستا نيست و مي توان آن را ارتقاء بخشيد .عوامل زيادي بر هوش هيجاني تأثير گذار هستند شايد يكي از اين عوامل تأثير گذار همان مهارت هاي زندگي باشند.

این پژوهش بامطرح ساختن یک پرسش تحقیقاتی تحت عنوان آیا بین آموزش مهارتهاي زندگي با هوش هيجاني دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان سر پل ذهاب رابطه ای وجود دارد به تحقیق و بررسی می پردازد.

ضرورت و اهميت تحقيق

مهارتهاي زندگي شامل مجموعه اي از توانايي‌ها هستند كه قدرت سازگاري و رفتار مثبت و كارآمد را افزايش مي‌دهند . در نتيجه شخص قادر مي‌شود بدون اين كه به خود يا ديگران صدمه بزند ، مسئوليت‌هاي مربوط به نقش اجتماعي خود را بپذيرد و با چالش‌ها و مشكلات روزانه زندگي به شكل مؤثر روبه‌رو شود . محققان تأثير مثبت مهارتهاي زندگي را در كاهش سوء مصرف مواد ، استفاده از ظرفيت ها و توانمندي هاي هوشي وشناختي ، پيشگيري از رفتارهاي خشونت‌آميز ، افزايش خود اتكايي و اعتماد بنفس و ... مورد تأييد قرار داده‌اند. به ويژه در كاهش سوء مصرف مواد بر نقش كليدي مهارتهاي زندگي تأكيد مي شود . هم چنين آموزش اين مهارتها به عنوان يك روش عام پيشگيري از آسيب هاي فردي و اجتماعي مورد تأكيد بوده‌است. (كامكار،1382).

Emotional Intelligence -1

Peter Salvey-1

John Mayer-2

Daniel Goleman-3

Travis Bradbry-1

Chris. L. Klinke-1