مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات:

پیشینه و مبانی نظری خلق و خوی کودکان36صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

بخشی از متن :

. 1- مقدمه

بدون شک يکي از مهمترين و موثر ترين دوران زندگي، دوران کودکي است که در آن شخصيت فرد پايه ريزي شده و شکل مي‌گيرد . امروزه اين حقيقت انکار ناپذير به اثبات رسيده است که کودکان در سنين پايين (طفوليت) فقط به توجه و مراقبت‌هاي جسماني نياز ندارند، بلکه اين توجه بايد همه ي ابعاد وجودي آنها را شامل، رشد اجتماعي، عاطفي، شخصيتي و هوشي را در بر گيرد . اين ابعاد عوامل تعيين کننده و اساسي يک انسان هستند که از دوران کودکي پايه گذاري شده و شکل مي‌گيرند . يکي از اين عوامل که شالوده ي شخصيت فرد را در بزرگسالي شکل مي‌دهد، صفات رواني ايي است که سرشت يا خلق و خو را به وجود مي‌آورد (کارتر[1]،بريج - گوان[2] و ارنستين دي ويس[3]، 2004).

2. 2- تعريف خلق و خو

والديني که براي اولين بار صاحب فرزند مي‌شوند، اغلب تعجب مي‌کنند از اينکه نوزاد آنها شخصيتي ويژه ي خود را دارد . وقتي صاحب فرزند دوم مي‌شوند، باز هم غالباً از مشاهده ي تفاوت‌هاي فرزند اول با فرزند دوم خود تعجب مي‌کنند . در صحت اين قبيل مشاهدات ترديدي نيست . بين نوزادان از همان نخستين هفته‌هاي زندگي، تفاوت‌هايي در سطح فعاليت، واکنش به تغييرات محيط و تحريک پذيري بر مي‌خوريم. نوزادي زياد گريه مي‌کند و ديگري خيلي کم. يکي در برابر هر صدايي واکنش نشان مي‌دهد و ديگري به همه ي صداها، بجز بلند ترين آنها بي اعتناست . اين خصوصيات شخصيتي وابسته به خلق، را خلق و خو [4]ناميده اند (کورنر[5]، 1973 به نقل از هيلگارد[6]،1384).

وندرزندن (ترجمه‌ي گنجي، 1385) خلق و خو را مجموعه تمايلات و ويژگي‌هاي ذاتي که اساس رفتار را تشکيل مي‌دهد، تعريف کرده اند . در واقع خلق و خو به آن ويژگي‌هاي روان شناختي، گفته مي‌شود که از فرايندهاي فيزيولوژيکي ارثي، سرچشمه مي‌گيرند، بنابر اين خلق و خو به تحريک پذيري هر روز مغز، دستگاه عصبي خود مختار، دستگاه درون ريز فرد مربوط مي‌شود (ريو،2000).

محققان اعتقاد دارند که خلق و خو، کيفيتي است که در ميان افراد مختلف متفاوت مي‌باشد و بر اساس گذشت زمان و شرايط تعديل شده و به ثبات مي‌رسد و تحت کنترل ژنتيکي مي‌باشد که از همان اوايل زندگي خود را نشان مي‌دهد (کلارک - استوارت[7]، آلسون[8]، فيتزيک[9]، گلدبرگ[10]، 2000).

در واقع اگر سبک‌هاي هيجاني کودکان در طول زندگي آنها ثابت نبود، به سختي مي‌توانستيم بگوييم که خلق و خو واقعاً وجود دارد . در واقع يافته‌هاي متعدد از ثبات خلق و خو، حمايت مي‌کند . البته در دوران نوباوگي خلق و خو، ثبات بسيار کمي دارد، زيرا بارشد مغز و مراقبت‌هاي دلسوزانه، رفتارهاي اوليه به سرعت تغيير مي‌کند اما وقتي نوباوگان در تنظيم هيجان‌هاي خود پيشرفت مي‌کنند، بسياري از آنها که تند خو و تحريک پذير به نظر مي‌رسيدند، آرام مي‌شوند و در نتيجه پيش بيني بلند مدت سرشت از سال دوم زندگي به بعد امکان پذير مي‌شوند، زماني که شيوه‌هاي پاسخدهي، بهتر تثبيت شده باشند (کاسپي، 1998 ؛ لمري و همکاران، 1999 به نقل از برک، 2001).

2. 3- پيشينه ي نظري

به اعتقاد فرويد، که شالوده ي شخصيت فرد در 5 سالگي ريخته مي‌شود . نيم قرن بعد اريک اريکسون[11] (1963) نظريه ي فرويد را اصلاح کرد. او نيز مانند فرويد نتيجه گرفت که رويدادهاي اوايل کودکي تأثير دايمي بر شخصيت بزرگسال دارند اما اريکسون بر خلاف فرويد معتقد بود که شخصيت در طول عمر به رشد خود ادامه مي‌دهد . اريکسون بر اساس کار‌هاي قبلي فرويد، نظريه رشد شخصيت مرحله اي را به وجود آورد (ويتن[12]، 1950).

نظريه‌ي اريکسون درباره ي رشد و شخصيت کودک نوباوه :

1- اعتماد در برابر بي اعتمادي : اريکسون نظريه ي فرويد را که سال اول را مرحله‌ي دهاني ناميده بود و ارضاي نياز کودک به غذا و تحريک دهاني را حياتي مي‌دانست را پذيرفت، ولي ديدگاه فرويد را گسترش داد و تکميل کرد . اريکسون معتقد بود که پيامد قابل توجه به کميت غذا يا تحريک دهاني بستگي ندارد، بلکه به کيفيت رفتار والدين (مراقبان ) بستگي دارد . اريکسون تصديق کرد که هيچ مادري نمي تواند به طور کامل نيازهاي فرزندش را بر آورده کند . عوامل متعددي بر پاسخدهي مادر تأثير مي‌گذارند . احساس خشنودي، شرايط موجود زندگي و شيوه‌هاي فرزند پروري که از لحاظ فرهنگي ارزشمندند . اما وقتي توازن پرستاري، دلسوزانه و محبت آميز باشد، تعارض رواني سال اول زندگي به صورت مثبت حل مي‌شود . نوباوه خوشبين، انتظار دارد که دنيا خوب و ارضاء کننده باشد، بنابراين با اطمينان کامل به خود جرأت مي‌دهد و آن را کاوش مي‌کند . کودک بدبين نمي تواند روي مهرباني ديگران حساب کند . بنابراين با کناره گيري از افراد و شرايط پيرامونش از خود محافظت مي‌کند (برک، 2001) .

2- خودمختاري در برابر شرم و ترديد : مرحله ي دوم اريکسون، سال دوم و سوم زندگي را در بر مي‌گيرند، زماني که والدين آموزش توالت رفتن را آغاز مي‌کنند و مي‌کوشند کودک را سامان دهند . کودک بايد مقداري مسئوليت را براي تغذيه شدن، لباس پوشيدن و حمام کردن بر عهده بگيرد . اگر همه چيز خوب پيش رود، کودک احساس خود بسندگي خواهد کرد . اما اگر والدين از تلاش‌هاي کودک راضي نباشند و مرتباً بين والد و کودک تعارض وجود داشته باشد، کودک احساس شرم و ترديد نسبت به خود را پرورش خواهد داد (وتين، 1950) .

[1] Carter.

[2] Briggs – Gowan.

[3] Ornstein Davis.

[4] Temperament

[5] karrner

[6] Hilgard , E.R.

[7] Clarke – stewart , K.A

[8] Allhusen , V.D.

[9] Fitzpartrick,M,J.

[10] Gobdberg , W.A.

[11] Erik Erikson

[12] Weiten, w.

فهرست برخی از مطالب:

فصل دوم : پيشينه‌‌ي تحقيق

2. 1- مقدمه ..............................................................................................................

2. 2- تعريف خلق و خوي ........................................................................................

2. 3- پيشينه‌ي نظري ................................................................................................

2. 4- مؤلفه‌هاي خلق و خوي ...................................................................................

2. 5- انواع خلق و خو ...............................................................................................

2. 6- ارزيابي خصوصيات خلقي در کودکان نوپا ....................................................

2. 7- عوامل مؤثر در خلق و خو ..............................................................................

2. 7. 1- عوامل ژنتيکي .............................................................................................

2. 7. 2- عوامل محيطي .............................................................................................

2. 7. 2. 1- خانواده ..................................................................................................

2. 7. 2. 2- مراحل دلبستگي از ديدگاه بولبي ............................................................

2. 7. 2. 3- انواع دلبستگي .......................................................................................

2. 7. 3- شيوه‌هاي فرزند پروري .............................................................................

2. 7. 3. 1- انواع شيوه‌هاي فرزند پروري ................................................................

2. 7. 4- اصول انضباطي ..........................................................................................

2. 8- اختلالات و مشکلات خلقي در کودکان نوپا .....................................................

2. 9- محروميت عاطفي و اثرات نگهداري کودکان در مؤسسات شبانه‌روزي

منابع