مقاله و تحقیق دانشجویی

پیشینه تحقیق و مبانی نظری تبیین بحران های مالی در 62 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

فهرست مطالب و بخشی از متن :

فصل دوم: ادبيات موضوع و پيشينه پژوهش

2-1-مقدمه. 7

2-2-تعريف بحران اقتصادی .. 8

2-3-انواع بحران اقتصادي.. 9

2-3-1- بحران مالي 9

2-3-2- بحران بانكي 9

2-3-3- بحران‌هاي ناشي از حباب‌هاي سفته‌بازي و بحران‌هاي ارزي 10

2-3-4- بحران هاي مالي بين المللي 11

2-3-5- بحران هاي گسترده­تر اقتصادي 11

2-4- زمينه هاي بحران در باراهاي مالي.. 12

عنوان صفحه

2-4-1- رفتار معامله‌گران در بازارهاي مالي و ذهنيت گله‌اي.. 12

2-4-2- ريسك‌هاي اهرمي.. 14

2-4-3- عدم تطابق ريسك دارايي ها و بدهي ها 15

2-4-4- ناتواني در تنظيم بازارهاي مالي.. 16

2-4-5- تقلب و فسادهاي مالي.. 17

2-4-6- اكوپاتي.. 17

2-4-7- بحران‌هاي مسري و ريسك‌هاي سيستمي.. 18

2-5-نظريه هاي بحران مالي.. 19

2-5-1-نظريه کلاسيکي بحران.. 19

2-5-2- نظريه مارکس.... 19

2-5-2-1-مسئله بحران اقتصادي در نظام سرمايه‌داري . 20

2-5-3- نظريه مکتب اطريشي.. 22

2-5-4- نظريه مينسكي.. 26

2-5-5- نظريه بازي هاي هماهنگ 27

2-5-6-مباني نظري بحران مالي.. 28

2-6-تاريخ بحران‌هاي اقتصادي.. 32

2-6-1- ورشكستگي بانك‌هاي اوراند و گرني (1866 ) و بحران بانك بارينگز (1890 ) 35

2-6-2- سقوط وال استريت در سال 1929. 36

2-6-3- سقوط بازار سهام آمريكا در سال 1987. 38

2-6-4-بحران موسسات پس‌انداز و وام آمريكا(S&L ) در سال 1989. 39

2-6-5- سقوط سهام شركت‌هاي اينترنتي dot.com در سال 2000. 40

2-6-7-بحران 2008-2007. 40

2-7- تحولات و بحران ‌‌‌‌هاي مهم اقتصادي در ايران.. 42

عنوان صفحه

2-8-مروري بر مطالعات پيشين.. 52

2-8-1- مطالعات داخلي 53

2-8-2- مطالعات خارجي 54

2-9-خلاصه فصل.. 76

2-1-مقدمه

وقوع انقلاب صنعتي در اواخر قرن هجدهم و اوايل قرن نوزدهم سرآغاز نظام اقتصاد سرمايه داري است. از آن زمان تاكنون اين نظام بحران‌هاي متعدد مالي و اقتصادي را پشت سر گذاشته است. از ديدگاه نظري دلايل زيادي وجود دارد كه بتوان اين فرضيه را تأييد كرد،كه بحران‌هاي مالي و اقتصادي از پديده‌هاي ذاتي در نظام اقتصاد سرمايه‌داري است. از سوي ديگر، وقوع دهها بحران جدي در خلال دو قرن اخير مي‌تواند فرضيه فوق‌الذكر را به لحاظ مشاهدات و سنجش‌هاي آماري تأييد كند. با وجود اين، نمي‌توان نتيجه گرفت كه بحران‌هاي مالي و اقتصادي اساساً نگران كننده نيست و لذا نيازي به بررسي و تجزيه و تحليل و تدوين سياست‌هاي مناسب براي پيشگيري و مديريت بحران ندارد. شايد بتوان اين بحران‌ها را با وقوع زمين لرزه‌ها در نظام طبيعت مقايسه كرد زيرا اولاً لرزش زمين ذات اين نظام طبيعي است و ثانياً به طور مرتب و پيوسته وجود دارد هرچند وقوع بسياري از آنها احساس نمي‌شود اما توسط دستگاههاي زلزله‌نگار قابل ثبت است. با وجود اين برخي زمين‌لرزه‌ها جدي است و برخي ديگر بسيار نگران كننده و تعدادي مصيبت‌بار است. تاريخ بحران­هاي اقتصادي در دنيا نشان­دهنده مخرب بودن بعضي از آنها مي­باشد، كه لازم به طراحي سيستمي هست تا بتواند جلوي آثار مخرب برخي از اين بحران­ها گرفته شود. لذا سيستم هشداردهنده در جهان اولين بار بعد از بحران ارزي کشورهاي اروپايي در سال93-1992 ، بحران کشورهاي آمريکاي لاتين 95-1994 و بطور جدي­تر بعد از بحران کشورهاي شرق آسيا در سال 98-1997 مطرح شد ، که تاکنون علاوه بر صندوق بين­المللي پول که پيشرو اين روش مي باشد ، يک سري مقالات دانشگاهي و تحقيقات بانک هاي مرکزي کشورها در اين زمينه موجود مي باشد. بنابراين در حوزه طراحي سيستم هشدار دهنده ، بيشتر اين تحقيق ها در حوزه بحران هاي ارزي موجود مي باشند و در حوزه بحران مالي پژوهش ها اندک مي باشد ولي سعي شده است که از پژوهش هاي صورت گرفته در حوزه بحران ارزي و بانکي نيز استفاده شود. بنابراين مدل هاي موجود در سيستم هشدار دهنده شامل مدل هاي ساختاري و غيرساختاري مي باشد. مدل هاي ساختاري شامل مدل هاي لاجيت و پروبيت و سيستم منطق فازي و مدل هاي غيرساختاري شامل رويکرد سيگنالي مي باشد.مثلاًدر حوزه لاجيت و پروبيت مطالعاتي از ايچنگرين سال 2000 ، رز ويپلر سال 1996 ، کامينسکاي و رينهارت سال(1998) درباره بحران ارزي و همچنين بوساير و فراتزشر(2002) درباره بحران مالي موجود است.و در حوزه رويکرد سيگنالي که معمولاً براي يک کشور واحدي صورت گرفته است ، اوغلي براي اقتصاد ترکيه سال 2000 ، پارک براي اقتصاد کره جنوبي 2002، تامبونان سال 2002 براي اندونزي مطرح کردند . در ايران نيز نادري در سال 1382 تلاش كرد تا بتواند چنين سيستمي را براي اقتصاد ايران تبيين نمايد. در اين فصل ابتدا به تعريف بحران و انواع بحران­ها، سپس به تئوري­هاي بحران اشاره خواهد شد.بعد از آن به سيستم هشداردهنده، پيشينه آن و روشهاي تحقيق پرداخته خواهد شد.

2-2-تعريف بحران اقتصادي

در صورتیکه هر کدام از متغیرهای اقتصادی در بخش کلان از قبیل مالی، پولی و بانکی، ارزی و ..... بیش از دو برابر انحراف معیار از میانگین خود نوسان نماید ( البته در جهت عکس اثرگذاری مثبت آن متغیر بر اقتصد )، در آن بخش از اقتصاد یک بحران روی داده است. لذا هر چقدر این متغیر های بحرانی و یا ترکیبی از آنها توانایی تاثیرگذاری بالاتری در اقتصاد داشته باشند منجر به بروز بحران های شدیدتری در کل اقتصاد خواهد شد (کامینسکای و سایرین، 1997). کیبریتچی اوغلی به صورت زیر به تشریح جزئیات بحران اقتصادی پرداخته است:

.

2-3-انواع بحران اقتصادي

2-3-1- بحران مالي^[1] :

به دوراني اطلاق مي شود كه به طور گسترده بسياري از مؤسسات مالي يا دارايي به طور ناگهاني قسمت عمده اي از ارزش خود را از دست بدهند.در قرن 19 و اوايل قرن 20 بسياري از بحران هاي مالي با ورشكستگي هاي بانكي همراه شدند، و بسياري از ركودها همراه با اين ورشكستگي ها بود.موقعيت هاي ديگري كه اغلب بحران مالي ناميده مي شود شامل سقوط بازار بورس و تركيدن جباب هاي مالي ، بحران هاي پولي و ارزي و بحران ناتواني در پرداخت بدهي هاي خارجي مي باشد. بحران هاي مالي به طور مستقيم ارزش اسمي دارايي ها را كاهش مي دهند و آنها به طور مستقيم نتيجه اي در تغييرات دارايي هاي حقيقي ندارند بجزء اينكه يك ركود يا كسادي ادامه داشته باشد.(كايندلبرگرو اليبر،2005)

2-3-2- بحران بانكي^[2]:

موقعي كه يك بانك با خروج ناگهاني سپرده هاي خود مواجه مي شود، اين يك هجوم بانكي^[3]ناميده مي شود. زماني كه بانك ها بيشتر نقدينگي خود را به وام مي دهند ، اگر تقاضاي ناگهاني براي همه سپرده ها به وجود آيد، مشكل بزرگي براي سيستم بانكي در جهت برگرداندن سپرده ها ايجاد خواهد شد.بنابراين يك هجوم بانكي منجر به ورشكستگي بانكي مي گردد و باعث مي شود كه سپرده گذاران از پس انداز هاي خود بكاهند به جزء اينكه سپرده ها توسط بانك پوشش بيمه اي داده شده باشند.بنابراين زماني که اين هجوم بانکي از يک بانک به ساير بانک ها سرايت کند بحران سيستماتيک يا وحشت بانکي^[4]ناميده مي شود. در مواقعي که هجوم بانکي گسترده نيست اما بانک ها بيشتر نگران بودجه كافي در دسترس در مواقع هجوم سپرده­گذاران مي باشند و تمايل چنداني به اعطاي اعتبارات ندارند، اين اتفاق اغلب يك سقوط اعتباري^[5]ناميده مي شود. در اين حالت بانك­ها به سرعت به سمت بحران مالي سوق پيدا مي كنند.

نمونه هايي از هجوم بانكي شامل هجوم بانك آمريکا^[6] در ايالات متحده در سال 1931 و بحران وام و پس انداز دهه 1980كه نتيجه آن سقوط اعتباري اي شد كه از آن به عنوان دليل عمده بحران 91-1990 ايالات متحده نام مي­برند.هجوم بانکي به بانک نورتن راك^[7] در سال 2007 در انگليس مي باشد که در جريان شکل­گيري بحران مالي اخير و ورشکستگي بانکي بيراسترنز^[8] درسال 2008 که در فرايند بحران مالي اخير روي داد.(فراتياني،2009)

[1]-financial crisis

[2]-Banking crisis

[3]-bank run

[4]-banking panic

[5]-Credit crunch

[6]- Bank of United States

[7]-Northern Rock

[8]- Bear srerns