مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

ادبیات نظری تحقیق رهبری، رهبری تحول گرا، سبک های رهبری در 20 صفحه در قالب ورد قابل ویرایش.

بخشی از متن :

- مقدمه

جریانی گسترده از تغییرات و تحولات از اواخر قرن بیستم آغاز شده است که پایه‌هاي پارادایم‌هاي سنتی و نیوتنی را در همه حوزه‌ها و به ویژه در اقتصاد، مدیریت و کسب وکار به شدت سست کرده است. در پارادایم‌هاي جدید به جاي تأکید بر مدل سنتی فرماندهی و کنترل، بر استفاده از تیم‌هاي کاري مشارکتی، یادگیري مستمر، خودکنترلی، تحول‌آفرینی، یکپارچگی زندگی کاري و معنوي، و غیره تأکید می‌شود. وظیفه اولیه رهبري در دوران جدید، اعتماد سازي و هدایت جریان تغییر و تحول است. رهبران به وسیله بیان واضح چشم انداز و جاري ساختن معنا در سازمان اعمال رهبري می‌کنند. انتشار معنا در سازمان از طریق مدیریت نمادین (استعاره‌ها، داستانها و.... ) و با پیوند میان مجموعه‌اي از باورها و ارزش‌ها صورت می‌پذیرد و سبب می‌شود پیروان به طور فوق العاده‌اي انگیزه و روحیه بیابند و خود به عاملان تغییر در سازمان مبدل شوند. این رهبران که رهبران تحول‌آفرین نامیده می‌شوند از سبک رهبري تعاملی که تنها مبتنی بر انگیزش از طریق پاداش و تنبیه است، فراتر می‌روند و با جلب اعتماد و وفاداري دیگران، ترسیم چشم اندازي مهیج از فرصت‌هاي بالقوه و نیز با الهام بخشیدن به پیروان موجب ایجاد تعهد به تحول و خودکنترلی بالا در آنها می‌شوند. رهبران تحول‌آفرین بدین ترتیب به تک تک کارکنان سازمان کمک می‌کنند که هر یک خود به یک عاملی تحول‌آفرین مبدل گردند و سازمان را به سمت آینده ترسیم شده حرکت دهند.

- سبک‌های رهبری

نحوه استفاده رهبر از قدرت و نفوذ خود را، سبک رهبری می گویند که با عنایت به نوع و ماهیت تئوری‌های ارایه شده سبک‌های متعدد و متفاوتی در رهبری ارائه و به وجود آمده است، مهمترین آنها عبارتند از: سبک مشارکتی، سبک دستوری، سبک تفویض کننده اختیار، سبک حمایتی، سبک وظیفه گرا، سبک توفیق گرا، سبک معنوی، سبک خدمتگزار، سبک تحول‌گرا (ناظریانی، 1389، 21).

- تعریف رهبری تحول گرا

پيشينه تحقيقات رهبري تحول‌آفرين به فعا ليت‌هاي بِرنز (1978) بر می‌گردد. بِرنز^[1] مشخص كرد كه رهبران تحول‌آفرين صاحب بينش هستند و ديگران را براي انجام كارهاي استثنايي به چالش و تلاش وا مي‌دارند (موغلي،1381، 8). از نظر بِرنز، در مقابل رهبري تحول‌آفرين، رهبري تبادلي جاي مي‌گيرد. اين نوع رهبران با تمركز بر فرآيند مبادله دوجانبه، نيازهاي فعلي پيروان خود را مخاطب قرار مي‌دهند (گاردنر و همكاران ^[2]، 2002، 68). بر خلاف رهبري تبادلي، رهبران تحول‌آفرين با ابلاغ چشم‌انداز آينده، چنان بر پيروان خود تأثير مي‌گذارند كه آنها چشم‌انداز را متعلق به خود دانسته و تلاش فوق‌العاده‌اي جهت دستيابي به آن انجام مي‌دهند، اين رهبران قادرند با هماهنگ كردن كاركنان و ايجاد انسجام در كل سيستم، مجموعه سازمان را در جهت چشم‌انداز مورد نظر خود حركت دهند.

پيرو تحقيقات بِرنز، در سال 1985، بَس^[3] مدلي از رهبري ارائه داد كه براي موقعيت‌هاي ثبات و تحول سازماني، به ترتيب رهبري تبادلي و تحول‌آفرين را تجويز مي‌كرد. بَس و آوليو در سال 1996 اين مدل را گسترش دادند و ابعاد رهبري تحول‌آفرين و رهبري تبادلي را مشخص نموده و حتي اين مدل را در غالب پرسشنامه‌اي به صورت «پرسشنامه چند عاملي رهبري^[4]» با نام عملياتي درآورند. در اين مدل ابعاد رهبري تحول‌آفرين شامل:

1) نفوذ آرماني، 2) ترغيب ذهني، 3) انگيزش الهام بخش، و 4) ملاحظات فردي است و ابعاد رهبري تبادلي عبارتند از : 1- پاداش‌هاي مشروط و 2- مديريت بر مبناي استثناء. كه در پژوهش حاضر نيز از اين مدل رهبري استفاده شده است.

- رهبری مراوده‌ای

در مقابل رهبری تحول‌گرا، رهبری مراوده‌ای قرار دارد که شامل مبادله منابع سازمانی و پاداشها اقدام و عملکرد است. برنز پیشنهاد می‌کند که رهبری مراوده‌ای محدود به سلطه است، زیرا منابع کمیاب هستند و قدرت، پراکنده است.

بنابراين اختيار عمل رهبر محدود است. رهبران تبادل گرا، يک مبادله اقتصادي و هزينه-منفعت را با پيروان دنبال مي کنند. در اين مورد، نيازهاي مادي و رواني به جاي عملکرد کاري مورد انتظار، ارضا مي‌شود (Mandel & Phrouani, 2003).

در مقايسه با رهبري تحول گرا، رهبري مراوده‌ای هنگامي اتفاق مي افتد که رهبر، پيرو را با توجه به عملکرد، پاداش داده، يا تنبيه مي کند. رهبران مراوده‌ای را به عنوان رهبراني توصيف مي کنند که بر استانداردهاي کاري، تکليف ها و هدفهاي وظيفه گرا، تمرکز و تأکيد دارند. به علاوه، رهبران مراوده‌ای گرايش دارند كه روي تکميل وظيفه و پيروي (اطاعت) کارکنان تمرکز کنند و اين رهبران براي تأثير بر عملکرد کارکنان کاملا بر پاداشها و تنبيه‌هاي سازماني تمرکز دارند.

جدول 1) مقایسه رهبری تحول گرا و مراوده‌ای

(کوثر نشان و همکاران، 1388)

رهبری تحول کرا

رهبری مراوده‌ای

کاریزما: اراه بینش و حس رسالت، تزریق، غرور و سربلندی، کسب احترام و اعتماد

پاداش مشروط: قرارداد پاداشها با تلاشها، قول پاداشها برای عملکرد خوب

الهام: منتقل کردن انتظارهای بالا، استفاده از نمادها برای تمرکز بر تلاشها، بیان هدفهای مهم در شیوه‌های ساده

مدیریت بر مبنای استثناء (فعال): نگاه کردن و جستجوی انحرافها از قوانین واستانداردها، اتخاذ عمل اصلاحی

تحریک عقلایی: ارتقای هوش، عقلانیت و حل مسئله دقیق

مدیریت بر مبنای استثناء (انفعالی): مداخله به شرطی که استانداردها بر آورده نشوند.

ملاحظات فردی: ارائه توجه فردی، رفتار با کارکنان به شکل انفرادی، مربیگری و توصیه

بی بند و بار (آزاد): واگذاری مسئولیتها، دوری از اتخاذ تصمیمها

- ابعاد رهبری تحول گرا

بس و اوولیو رفتارهای اصلی که رهبری تحول‌گرا را تشکیل می‌دهد به شرح زیر بیان می‌کنند (Sivantan, 2000) :

الف- ملاحظات فردی: توجه به تفاوت‌های فردی پیروان و ارتباط با تک تک آنها و تحریک آنها از طریق واگذاری مسئولیت‌ها است.

ب- انگیزش الهام بخش: برانگیختن و بالا بردن انگیزش در پیروان که با توسل به احساسات آنها صورت می‌پذیرد.

ج- ترغیب هوشمندی: برانگیختن پیروان به وسیله رهبر به منظور کشف راه حل‌های جدید وتفکر مجدد در مورد حل مشکلات سازمانی توسط پیروان.

د- ویژگی آرمانی: این شاخص شامل موارد زیر می‌شود:

• القای افتخار و غرور به اعضاء برای همکاری و مشارکت با دیگران
• صرف نظر کردن از تمایلات فردی به خاطر گروه
• عمل به شیوه‌ای که احترام دیگران را برانگیزاند.
• نشان دادن احساس قدرت و شایستگی
• اطمینان خاطر دادن از برطرف شدن موانع به دیگران

و- رفتارهای آرمانی

این شاخص شامل موارد زیر می‌باشد:

• صحبت کردن در مورد مهمترین ارزش‌ها و اعتقادات
• تصریح در اهمیت داشتن یک احساس قوی نسبت به هدف
• توجه به منابع معنوی و اخلاقی و تصمیمات
• گفتگو درباره اهمیت اعتماد نسبت به یکدیگر

[1]- Burns

[2]- Gardner, et al

[3]- Bass

[4]- Multifactor Leadership Questionnaire (MLQ)