مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

ادبیات نظری تحقیق نقش پليس در حفظ حقوق شهروندي در مرحله پيشگيري از ارتكاب جرم در 67 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

نقش پليس در حفظ حقوق شهروندي در مرحله پيشگيري از ارتكاب جرم

پيشگيري از جرم ، از جمله مباحث مهم علم جرمشناسي است . مفهوم پيشگيري از جرم زير عنوان جرمشناسي پيشگيري مطرح مي شود . اين شاخه از علم جرمشناسي جزء شاخه هاي عملي و اجرايي جرم شناسي است .

با اينكه راهكارهاي پيشگيرانه و تدابير مربوط به آن را از ديرباز مشاهده مي كنيم ، اما مي توان گفت تنها چند دهه است كه پيشگيري از جرم مورد توجه بسياري از كشورهاي مترقي قرار گرفته است . كشورهاي مزبور دريافته اند كه مبارزه اساسي با جرم ، جز از طريق اقدام موثر براي پيشگيري از جرم امكان پذير نيست . بايد در نظر داشت كه پيشگيري از جرم عموما توسط مسئوولان و مراجع دولتي اجرا مي شود ، اما به هر ترتيب اجراي موفق و موثر پيشگيري از جرم ، منوط به مشاركت نهاد ها و مراجع غير دولتي ، به ويژه مشاركت همه جانبه شهروندان است .

از جمله مراجع دولتي مسئول اجراي پيشگيري از جرم ، سازمان پليس است . در اين فصل قصد داريم با تبيين اجمالي مفهوم و انواع پيشگيري از جرم به نقش پليس در حفظ حقوق شهروندي در مرحله پيشگيري از ارتكاب جرم بپردازيم :

مبحث اول : مفهوم و انواع پيشگيري

در اين مبحث سعي بر آن است كه با مورد توجه قرار دادن مفهوم و انواع پيشگيري به بررسي در خصوص اين موضوع بپردازيم:

گفتار اول : مفهوم پيشگيري

واژه پيشگيري در فرهنگ لغات به معناي " جلوگيري كردن ، مانع شدن ، مانع سرايت شدن و پيش بندي كردن آمده است "^[1] .پيشگيري يك مفهوم كلي است و به مجموعه اقدام هايي گفته مي شود كه براي پيشگيري و جلوگيري از فعل و انفعالات زيان آور محتمل بر فرد و گروه بعمل مي آيد مانند پيشگيري از حوادث كار ، پيشگيري از بزهكاري جوانان و پيشگيري از تصادفات در جاده ها و ...

هدف اصلي پيشگيري از جرم كنترل اعمال مجرمانه است و در كنترل اعمال مجرمانه اصلاح و بازداشتن مجرم ، حفاظت و حمايت از بزه ديده و جامعه مد نظر است . به هر حال تعاريف مختلفي توسط دانشمندان در خصوص پيشگيري از جرم ارائه شده است كه به برخي از آنها اشاره مي شود :

دكتر علي حسين نجفي ايرند آبادي در خصوص واژه پيشگيري مي نويسد :

"واژه پيشگيري امروزه در معناي جاري و متداول آن داراي دو بعد است. پيشگيري يا جلوگيري كردن ، هم به معني پيش دستي كردن ، پيشي گرفتن و به جلو چيزي رفتن ؛ و هم به معني آگاه كردن، خبر چيزي را دادن و هشدار دادن است . اما در جرم شناسي پيشگيرانه ، پيشگيري در معني اول آن مورد استفاده واقع مي شود . يعني كاربرد فنون مختلف بمنظور جلوگيري از وقوع بزهكاري، هدف به جلوي جرم رفتن و پيشي گرفتن از بزهكاري است. اما از نظر علمي پيشگيري يك مفهوم منطقي و تجربي است كه هم زمان از تاملات عقلاني و مشاهدات تجربي تلقي مي شود.^[2]

ريموند گسن تحت عنوان از ريشه كلمه تا معناي علمي آن پيشگيري را چنين تعريف مي نمايد:

"از نظر ريشه شناسي كلمه پيشگيري داراي بعدي مضاعف است.پيشگيري كردن در عين حال جلو رفتن و آگهي دادن است. در جرم شناسي پيشگيري به معناي اول كلمه گرفته شده است و آن عبارتست از به جلوي تبهكاري رفتن با استفاده از تكنيك هاي گوناگون مداخله به منظور ممانعت از وقوع بزهكاري است.از نقطه نظر علمي مراد از پيشگيري هر گونه فعاليت سياسيت جنايي است براي تحديد حدود پيش آمدن مجموعه اعمال مجرم ها از راه غير ممكن ساختن، دشوار ساختن و احتمال وقوع آن را پايين آوردن است بدون اينكه به كيفر يا جزاي آن متوسل شوند.^[3]

گفتار دوم:انواع پيشگيري

دانشمندان حوزه هاي علوم اجتماعي و جرم شناسي پيشگيري از جرم را به انواع مختلفي تقسيم كرده اند ولي با وجود اختلاف نظر ها در تقسيم بندي پيشگيري از جرم به پيشگيري كيفري و غير كيفري اتفاق نظر دارند، لذا به بحث پيرامون هر كدام از آنها مي پردازيم.

الف)پيشگيري كيفري

در اين نوع پيشگيري با تكيه بر اثرهاي اعمال كيفر، اجراي سريع و حتمي آن سعي مي نمايند كه بر افكار عمومي جامعه تأثير گذارند تا از ارتكاب جرم ها پيشگيري گردد. اما بايد توجه كرد كه اقدام كيفري اثرهاي كمي بر كاهش نرخ جرم ها داشته است و با آنكه در قوانين بسياري از كشور ها مجازات هاي سنگيني براي جرم ها داشته است وبا آنكه در قوانين بسياري از كشورها مجازات هاي سنگيني براي جرم ها پيش بيني شده است، اما در مهار جرم ها چندان موفق نبوده اند و در نتيجه انتظارات افراد جامعه تحقق نيافته است. پيشگيري كيفري به دو شاخه عام و خاص تقسيم مي گردد.

پيشگيري عام: محور اين نوع پيشگيري، بر نقش بازدارندگي مجازات ها، ايجاد ترس و وحشت و عبرت آموزي كيفري بر عموم مردم استوار است.پيشگيري عام، جرم مدار است و در اين نوع پيشگيري ار طريق وضع قوانين، تعيين كيفر و اجراي آن بر مجرم ها تلاش مي شود تا از ارتكاب اوليه جرم توسط افراد جامعه پيشگيري گردد.

پيشگيري خاص: هدف اصلي اين نوع پيشگيري، اصلاح مجرم ها و جلوگيري از تكرار جرم است و مجموعه اقدام هايي است كه در راستاي بازپروري و اصلاح مجرمين انجام مي گيرد تا از تكرار جرم جلوگيري گردد.اين نوع پيشگيري بر خلاف پيشگيري خاص،مجرم مدار است واز ديدگاه جرم شناسي متأثراست. در پيشگيري خاص سعي مي شودبا فردي كردن قانون،اجراي محكوميت ها، گرفتن آزادي و مراقبت وكمك كردن به زندانيان از تكرار جرم زندانيان مرخص شده پيشگيري نمايند.

ب)پيشگيري غير كيفري

پيشگيري كيفري (رسمي،دولتي)اثرات محدود تري در پيشگيري از جرم ها داشته است.لذاجرم شناسان و صاحب نظران براي پيشگيري از جرم ها فعاليت هاي خود را بر منابع غير رسمي و غيركيفري متمركز نموده اند. در كتاب پيشگيري از جرم در اين خصوص چنين آمده است:

در انتهاي قرن بيستم در آمريكا نتايج اين ديدگاه واكنش سيستم قضايي جهت كنترل جرم آشكارتر شده است كه سختگيري ها و بكارگيري طبقه بندي كيفري شديد جرم ها باعث افزايش زندانيان در زندان وبازداشتگاه ها گرديده است. هم چنانكه هزينه هاي عملكرد سيستم قضايي چند ميليون دلاري افزايش مي يابد و زندان ها تبديل به مكاني براي جمع كردن جوانان رنگين پوست مي شوند. ترديد كمي باقي مانده است كه تفكر فعلي ما براي كنترل جرم هم پرهزينه و هم غير منصفانه است. از اوايل سال 1980دانشمندان و افراد حرفه اي زيادي در اين رابطه بحث كرده اند كه سيستم قضايي به تنهايي نمي تواند مشكلات جرم ومواد مخدر را حل نمايد.لذا به كمك خارج از ديوارهاي اين بروكراسي وبه طرز فكر جديدي در مورد كنترل جرم و پيشگيري از آن نيازمنديم. خوشبختانه بعضي از روشنفكران و مجريان مستعد در حال برنامه ريزي راهكارهاي جديد هستند. ^[4]

براساس چنين عقايدي پيشگيري غير كيفري تحت عنوان پيشگيري هاي جديد پايه ريزي گرديد. البته منظور چنين عقايدي به اين سادگي نبوده است و انديشمندان بزرگ مكتب هايي مثل فايده اجتماعي، عدالت مطلق،كلاسيك، تحققي، دفاع اجتماعي نوين نئوكلاسيك نوين،بزه ديده شناسي و... در شكل گيري اين روند سهم بسزايي داشته اند.

پيشگيري غير كيفري هم به دو شاخه اجتماعي و وضعي تقسيم مي شود.

1-پيشگيري اجتماعي

پيشگيري اجتماعي از بزهكاري شامل مجموعه اقدام هاي پيشگيرنده است كه به دنبال حذف يا خنثي كردن آن دسته از عواملي است كه در تكوين جرم موثر بوده اند ^[5]. در پيشگيري اجتماعي سعي مي شود بر شخصيت افراد جامعه از طريق نهادهاي اجتماعي تأثير گذاشته شود تا افراد جامعه طوري تربيت شوند كه از ارتكاب هر نوع جرمي اجتناب كنند. در اين پيشگيري تمركز بر سالم سازي محيط اجتماعي است.

جرم شناسان اعتقاد دارند كه نارسايي اجتماعي از علل عمده وقوع جرم ها است ولازم است اين نارسايي ها بهبود يابند، لذا روش "پيشگيري اجتماعي" از جرم بيشترين تمركز خود را بر روي برنامه ها و سياست هاي تكاملي دارد و سعي در بهبود وضعيت بهداشت زندگي خانوادگي، آموزش و مسكن،فرصت هاي شغلي و فعاليت هاي محلي مجرمين بالقوه دارد.به علاوه با درك از ارزشمندي كشف زود هنگام و مداخله بيشتر،برنامه هاي پيشگيري ازجرم ها،روي جوانان متمركز شده و افراد محله ها و خانواده هايي را مدنظر قرار مي دهد كه بيشتر در معرض خطر قرار دارند ^[6].بطور كلي مي توان گفت پيشگيري اجتماعي بر تغيير شرايط اجتماعي جرم زا و كاهش انگيزه هاي مجرم ها متمركز است.

2-پيشگيري وضعي

در پيشگيري وضعي با حمايت از آماج هاي جرم، بزه ديدگان بالقوه و اعمال تدابير فني در صدد جلوگيري از بزه ديدگي افراد و آماج ها دربرابر بزهكاران هستند.كه در نهايت و به طور غير مستقيم كاهش بزهكاري نتيجه آن خواهد بود.در صورتي كه پيشگيري اجتماعي بطور مستقيم در مقام جلو گيري از مجرم شدن افراد جامعه است،يعني جلوگيري از تبديل شدن بزهكاران بالقوه به بزهكاران بالفعل. ^[7]

پيشگيري وضعي ريشه در بزه ديده شناسي دارد و دربزه ديده شناسي نقش بزه ديده در وقوع جرم مورد مطالعه قرار مي گيرد. لذا براي جلوگيري از قرباني شدن افراد جامعه از روش هاي پيشگيري وضعي استفاده مي نمايند. مجرم ها با بهره برداري از فرصت ها و شرايطي كه در رفتارهاي قربانيان جرم خلل ايجاد مي كند،بهره برداري كرده و به انديشه ارتكاب جرم مي افتند. لذا مجرم فردي است حسابگر و از طريق شيوه هاي فني تا حدود زيادي مي توان از عمل وي جلوگيري كرد.

1. معين ، محمد ، فرهنگ فارسي ، جلد اول ، چاپ ششم ، تهران : سپهر 1363 ، ص 933 .

1. نجفي ايرند آبادي ، علي حسين، مجله امنيت ، وزارت كشور شماره 19/20 بهمن و اسفند ماه 1379 ، ص 17.

1. گسن ، ريموند ، جرم شناسي كاربردي ، ترجمه مهدي كي نيا ، تهران : مترجم سال 1370 ، ص 133 .

1. دنيس پ ، روزنيام ، پيشگيري از جرم ، ترجمه مصطفي شوشتري ، تهران : مركز فناوري آموزشي ناجا ، 1381، ص 4- 5 .

1- نجفي ابرند آبادي، علي حسين، پيش گيري از بزهكاري و پليس محلي (قسمت دوم) ، نشريه امنيت ، وزارت كشور ، سال چهارم ، شماره نوزدهم و بيستم ، 1379 ص 19 .

2-دنيس پ ، روزنيام ، پيشگيري از جرم ، ترجمه مصطفي شوشتري ، تهران : مركز فناوري آموزشي ناجا ، 1381، ص 200- 199 .

1. نجفي ابرند آبادي ، علي‌حسين، پيش گيري از بزهكاري و پليس محلي (قسمت دوم) ، نشريه امنيت ، وزارت كشور ، سال چهارم ، شماره نوزدهم و بيستم ، 1379 ص 19 .