مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات:

ادبیات نظری تحقیق آناتومی سیستم تناسلی زنان، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، در 41 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

آناتومی سیستم تناسلی

این دستگاه از دو تخمدان ، دو لوله رحمی ، واژن تشکیل شده است . تولید تخمک ، ترشح هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون ، لقاح و انتقال سلول تخم به رحم ، نگهداری و تغذیه جنین و زایمان از وظایف این دستگاه است (1).

2-2-1-1. اندام های جنسی زن

اندام های اصلی دستگاه تناسلی زن عبارتند از : تخمدان ها^[1] ، لوله های فالوپ^[2] (لوله های رحمی ) ، رحم^[3] و واژن^[4] هستند (43) .

2-2-1-2. تخمدان ها

تخمدان ها غددی زوج و بادامی شکل هستند که در حفره لگن ودر طرفین رحم قرار دارند . این غده جزء غدد بدن (اگزوکرین و اندوکرین ) محسوب می شوند . رشد بلوغ و آزاد شدن تخمک فعالیت اگزوکرینی آن و ترشح استروژن و پروژسترون فعالیت اندوکرینی آن است (17) . سطح تخمدان به وسیله اپی تلیوم مکعبی ساده ای پوشیده است که اپی تلیوم ژرمینال نامیده می شود . در زیر این اپی تلیوم بافت همبند متراکمی به نام تونیکا البوژینه ( سفید پرده ) تخمدان را می پوشاند. در مقطع تخمدان دو ناحیه قشری و مرکزی دیده می شود که مرز واضحی بین آن ها وجود ندارد (17) .

ناحیه قشری بسته به سن و مراحل سیکل تخمدانی حاوی فولیکول ها ، جسم زرد ، فولیکول های در حال تحلیل و جسم سفید است . هر فولیکول تخمدانی توده ای کروی شکل از یک یا چند لایه سلول اپی تلیالی به نام سلول های فولیکولی است که یک اووسیت را احاطه کرده است . در هر سیکل چندین فولیکول شروع به رشد کرده، ولی فقط یکی از آن ها طی تخمک گذاری پاره شده و اووسیت ثانویه از ان ازاد می شود . هم چنین در نیمه اول سیکل تخمدانی ، فولیکول ها استروژن ترشح می کنند . جسم زرد ، از باقی مانده دیواره فولیکول تخمک گذاری کرده ، به وجود می آید و در نیمه دوم سیکل تخمدانی پروژسترون و استروژن ترشح می کند . فولیکول هایی که در هر سیکل رشد کرده و تخمک گذاری نمی کنند ، تحلیل می روند . بعد از نیمه دوم سیکل در صورت عدم بارداری جسم زرد نیز تحلیل رفته تبدیل به جسم سفید می شود (1).

ناحیه مرکزی یا مدولای تخمدان ، حاوی بافت همبند ، عروق خونی و اعصاب است . داربست یا استرومای تخمدان در قشر ، از بافت همبند با فیبروبلاست های دوکی شکل ویژه تشکیل شده است که به تحریکات هورمونی واکنش نشان می دهند (1) .

2-2-1-3. لوله های رحم

لوله رحمی یا لوله فالوپ بخشی از دستگاه تناسلی زنانه است ، این عضو دو لوله ساده که در دو طرف انتهای فوقانی رحم قرار دارند . انتهای این لوله از طرف تخمدان باز است . لوله رحمی 12سانتی متر طول و 1سانتی متر قطر دارد (18). این لوله دارای چهار بخش ، قیف ، آمپول ، تنگه و بخش داخلی جداری است . قیف دارای زوائد انگشت مانند به نام فیمبریا است ، آمپول دوسوم خارجی لوله است که جداری نازک و گشاد دارد و درآن لقاح انجام می شود ، تنگه یک سوم داخلی لوله را تشکیل می دهد و جداری ضخیم دارد وبخش داخل جداری در دیواره رحم قرار دارد (17) . دیواره لوله رحم از سه لایه تشکیل شده است : لایه مخاطی از یک اپی تلیوم استوانه ای ساده با بافت همبند سست آستر مخاط تشکیل می شود . این اپی تلیوم دارای دو نوع سلول مژک دار و ترشحی است . لایه ماهیچه ای از فیبرهای ماهیچه صاف تشکیل شده که در دو لایه حلقوی داخلی وطولی خارجی قرار گرفته اند که در بخش قیف نازک تر و در بخش داخل جدار ضخیم تر است . لایه سروزی همان لایه احشایی صفاق است (1).

2-2-1-4. رحم

رحم اندامی است در بدن جنس ماده پستانداران که جنین در آن نگهداری می شود . رحم مانند گلابی وارونه در محوطه لگن ودر خط وسط بین مثانه و رکتوم قرار دارد . رحم دارای یک تنه ویک گردن است و واژن در سمت داخل بدن به رحم متصل می شود . رحم دیواره های ضخیم عضلانی دارد . در حقیقت این عضلات ، قوی ترین عضلات بدن یک زن هستند ، انقباض همین عضلات است که در هنگام زایمان بسیار شدید می شود و باعث خروج نوزاد و نیز درد زایمان می گردد (18) .

رحم تنها حدود 5/7 سانتی متر طول و5 سانتی متر عرض دارد وضخامت ان 3-2 سانتی متر وحدود 35 گرم وزن می باشد (17) .

2-2-1-4-1. ساختمان و فضای رحم

رحم متشکل از 3 لایه جداگانه از داخل به خارج به شرح زیر است :

1. آندومتر یا لایه مخاطی که سطح داخلی رحم را می پوشاند . این بافت حساس به تغییرات هورمونی است و پس از بلوغ تا پیش از یائسگی در هر دوره قاعدگی ، ریزش می کندو خونریزی ماهیانه را شکل می دهد .پس از پایان خونریزی ، این بافت مجدداٌ تشکیل می شود ، تغییرات بافتی آندومتر ، فضای رحم برای پذیرش جنین ( در صورت حاملگی ) آماده می کند .
2. میومتر یا لایه عضلانی بسیار ضخیم که خود از 3 لایه تشکیل شده است .
3. سروز یا لایه بافت همبند که قسمت های مختلف رحم را بر می گیرد (17) .

2-2-1-4-2. تقسیم بندی فضای رحمی

1. فوندوس^[5] قسمتی از رحم که بالاتر از محل ورود لوله های رحمی قرار می گیرد .
2. جسم رحم^[6]این فضا بین فوندوس و اسیموس قرار می گیرد .
3. گردن رحم ^[7] فضایی دوکی شکل می باشد (18).

2-2-1-5. دستگاه هورمونی زن

دستگاه هورمونی زن ، شامل سه سلسه مراتب هورمونی به شرح زیر است :

1. یک هورمون آزاد کننده هیپوتالاموسی به نام گنادوتروپین
2. هورمون های جنسی هیپوفیز قدامی ، یعنی هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون زرد ساز (LH) ، که هر دو در پاسخ به هورمون آزاد کننده گنادوتروپین هیپو تالاموسی ترشح می شوند .
3. هورمون های تخمدانی استروژن و پروژسترون ، که از تخمدان ها در پاسخ به دو هورمون جنسی زنانه مربوط به هیپوفیز قدامی ترشح می شوند (43).

2-2-2. سیکل قاعدگی

2-2-2-1. سیکل قاعدگی از دیدگاه بالینی

قاعدگی خونریزی دوره ای رحم است که اکثر زنان در سنین باروری آن را تجربه می کنند . قاعدگی طبیعی نمایان گر ریزش دوره ای اندومتر مترحشه رحم به علت کاهش تولید استرادیول و پروژسترون ناشی از اضمحلال جسم زرد می باشد (17،39). طول مدت سیکل قاعدگی ، معمولاٌ در هر ماه به میزان یک تا دو روز متغیر بوده وتنها 50 درصد زنان سیکلی در محدوده 26 تا 30 روز دارند که در تعریف به اصطلاع تیپیک 28 روز می باشد .

2-2-2-2. چرخه قاعدگی

یکی از ویژگی های مشخص زنان بالغ ، تغییرات دوره ای در دستگاه تولید مثل است که به چرخه قاعدگی یا عادت ماهانه گفته می شود . چرخه قاعدگی به هماهنگی لازم بین هیپوتالاموس، هیپوفیز ، فولیکول های تخمدانی و آندومتر بستگی دارد (51).

در بدن یک زن بالغ در طول 28 روز یک چرخه کامل و منظم روی می دهد که همراه با ایجاد تغییرات فیزیکی در ساختمان دیواره رحم و فولیکول های تخمدانی و نیز در هورمون های مربوط به آن است . چنانچه میانه چرخه را صفر بگیریم ، آنگاه چرخه را می توان به سه مرحله عمده یعنی فولیکولی به مدت 12 تا 13 روز ، که طی آن فولیکول های تخمدانی رشد می کنند ، مرحله تخمک گذاری که درست در میانه چرخه قرار دارد و یک تا دو روز طول می کشد و بالاخره مرحله لوتئال که در طی آن جسم زرد تولید شده و مدت 15 روز به طول می انجامد (27،47،40).

محور های اساسی درگیر در چرخه قاعدگی عصبی ، هیپوتالاموسی ، هیپوفیزی و تخمدانی هستند . ارتباطات هورمونی پیچیده ای بین تخمدان و هیپوفیز و هیپوتالاموس وجود دارد.

پنج هورمون اولیه مسئول ، جهت بقای سیکل باروری طبیعی عبارتند از :Gn-RH ^[8]،FSH ^[9]، LH ^[10]و استروژن و پروژسترون (27،40) .

دوره ای را که طی آن فولیکول ها رشد کرده و یکی از آن ها به حد تخمک گذاری می رسد ، در رابطه با کار تخمدان ها ، مرحله فولیکولی ودر ارتباط با تغییرات لایه آندومتریوم رحم ، مرحله تکثیری نام گذاری کرده اند . طول زمانی این مرحله تقریباٌ 14 روز است ، اما این زمان می تواند بسیار متغیر باشد . از پایان خون روی ماهانه تا انجام تخمک گذاری لایه آندومتریوم رشد می کند و بر شماره و اندازه یاخته های ان افزوده می شود . نیمه دوم دوره قاعدگی را که از وقوع تخمک گذاری تا شروع خون روی دوره بعد طول می کشد در رابطه با تخمدان مرحله لوتئال (زردینه ای ) و در رابطه بارحم مرحله ترشحی می نامند (30) . Gn-RH در هیپوتالاموس تولید و به هیپوفیز قدامی منتقل می شود و در جهت ساخت و ترشح FSH و LH از هیپوفیز ضروری می باشد . FSH و LH بر روی تخمدان عمل کرده ، مسئول تولید استروژن و پروژسترون و با اعمال مکانیسم بازخورد مثبت و منفی بر روی هیپوفیز ، به بقای سیکل و در نتیجه تخمک گذاری کمک می کند . قطع هر نقطه از این توالی منجر به اختلال قاعدگی می گردد (26،34).

[1] - ovaries

[2] - fall opian tubes

[3] -uterus

[4] - vagina

[5] -fundus

[6] - body uterus

[7] - Cervix uterus

[8] - gonado tropin – releasing hormone (GN –RH)

[9] - follicle – stimulating hormone (FSH)

[10] - Luteinizing hormone

و....