مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

ادبیات تحقیق و سوابق پژوهشی تعاریف و مدلهای اکتساب تکنولوژی در 62 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

2-1- مقدمه:

امروزه تکنولوژی و به کارگیری آن به یکی از عوامل رشد و پیشرفت در جوامع بشری (اعرابی ومنتی، 1389) و کلید رقابت در دنياي كار و تجارت و لازمه رشد سازمان‌ها و ملت‌هاست. نوآوری و تغییرات تکنولوژیک در سازمان‌های پیشرو، بسیار سریع اتفاق می‌افتند و باعث تغییر در محیط رقابتی می‌شود(رناسی و همکاران، 1388). ارائه‌ی كالا و خدمات متفاوت به بازار، تحولات تكنولوژي، تغيير در شیوه‌ی برنامه ريزي، اجراء كنترل و ارزيابي تغييرات تكنيكي، هريك فرصتي براي افزايش توانایی‌ها، رقابت پذيري و رشد صنايع محسوب می‌شود. . به اين ترتيب، تكنولوژي به كارگيري و بهره مندي مناسب از آن همواره، بهترين زمینه‌ی ايجاد منافع اجتماعي- اقتصادي به شمار می‌آید. امروزه، ضرورت اين امر با وجود تئوری‌هایی بيش از پيش نمايان است كه امكان رشد و بهبود مستمر را برپايه توسعه‌ی تكنولوژي استوار می‌دانند.

بنابراين استراتژی‌ها، تصميم گیری‌ها و اقدامات يك سازمان يا شركت براي اكتساب، تطابق و توسعه تكنولوژيكي يك سازمان، هسته فرايند توسعه اقتصادي- اجتماعي آن شركت را تشكيل می‌دهد. چنان چه سازماني بتواند اين فرايند را نظاممند هدايت كند، بدون شك، زمینه‌ی موفقيت و توسعه مداوم را براي خود فراهم می‌سازد و می‌تواند در بازار رقابتي و پرتلاطم دنياي امروزي به بقا اميدوار باشد (انصاري و زارع، 1388). بنابراین در این بخش به تعریفی جامع از مفهوم تکنولوژی و مدیرت آن و استراتژی‌های اکتساب تکنولوژی خواهیم پرداخت.

2-2- مفهوم تكنولوژي

واژه تكنولوژي مركب از دو واژه يوناني Techne به معني مهارت و هنر و logy به مفهوم تعقل و تدبير انديشي است كه در ادبيات رشته مديريت تكنولوژي، تعاريف بسيار متنوعي براي آن بيان شده است(خلیل، 1387). طارق خلیل رئیس انجمن بین المللی مدیریت تکنولوژی، در کتاب مدیریت تکنولوژی خود، مفهوم تکنولوژی را چنین بیان می‌کند:" تکنولوژی را می‌توان کلیه دانش‌ها، فرایندها، ابزارها، روش‌ها و سیستم‌های به کار رفته در ساخت محصولات و ارائه خدمات تعریف کرد. در بیانی ساده تر، تکنولوژی روش انجام کار وابزاری است که توسط آن به اهداف خود نایل می‌شویم."

از ديدگاه عامه مردم، اغلب تكنولوژي در معنا و مفهوم سخت افزاري خود (يعني ماشين آلات، رايانه و حتي وسايل بسيار پيشرفته ارتباطي و الكترونيكي) به كار می‌رود. حال آن كه مفهوم تكنولوژي بسيار فراتر از ماشين آلات و ابزار صرف است. در واقع در كنار مشخصات سخت افزاري، تكنولوژي داراي اجزاي نرم افزاري و مهارت‌های انساني و دانشي نيز می‌باشد كه روز به روز بر ابعاد و پیچیدگی‌های اين جز از تكنولوژي افزوده می‌شود (خواجه نصيري، 1387).

تعريف جامع ديگري از تكنولوژي را آلبتي ارايه داده است: مجموعه اي متشكل از اطلاعات، ابزارها و تکنیک‌هایی كه از علم و تجربه عملي نشات گرفته‌اند و در توسعه، طراحي، توليد و به كارگيري محصولات، فرايندها، سیستم‌ها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند (قاضي نوري و مهديخاني، 1384).

تعاريف ديگري نيز از تكنولوژي جهت درك بهتر آن در زير ارائه می‌گردد:

• تكنولوژي عبارت است از كاربرد خلاق دانش، مفاهيم و تجارب لازم براي طراحي و ساخت محصولات داراي كيفيت (شوراي آموزش ملي انگلستان[1])
• جندرون در سال 1977 تکنولوژی را را چنین تعریف می‌کند: "تکنولوژی هر گونه دانش کاربردی، سیستماتیک مبنی بر تجربه و یا تئوری که در روش‌ها و مهارت‌های تولید، سازمان‌ها و ماشین آلات به کار رفته است."(حاجی غلام سریزدی و به ورقانی،1390)
• بر اساس تعریف یونیدو " تکنولوژی عبارت است از کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویه های منظم و جهت دار یا به عبارت دیگر کاربرد علوم در صنایع، استفاده از دانش روز در تولید کالا یا خدمات با استفاده از شیوه های تدوین شده و استاندارد است."
• تكنولوژي عبارت است از هرچيزي كه تجربه علمي يا دانش فرد را افزايش دهد (خواجه نصيري، 1387).
• تكنولوژي عبارت است از تركيب فنوني كه براي توليد يك خروجي مورد نيازند (خواجه نصيري، 1387).
• شون[2]، تكنولوژي را هر ابزار يا روش، محصول، فرايند، تجهيزات فيزيكي و يا روش‌های انجام يا ساخت می‌داند كه به وسيله آن قابلیت‌های بشري توسعه می‌یابد (خواجه نصيري، 1387).
• تكنولوژي، كاربرد مستقيم اصول، قوانين و آگاهی‌های علمي در زندگي بشر و يا فرايند توليد می‌باشد. بنابراين می‌توان گفت كه تكنولوژي به شناخت چگونگي مربوط می‌شود، در حاليكه علم بر شناخت چراها متمركز است (عزيزي و همكاران، 1386).
• تكنولوژي يعني دانش مربوط به فعالیت‌های علمي و صنعتي مشتمل بر طراحي، طرزكار، طرز ساخت، طرز تهيه و نگهداري و استفاده از وسايل، ابزار و ماشين آلات (عزيزي و همكاران،1386).
• تكنيك در برابر تكنولوژي: تكنيك به معناي تركيبي از عمليات قابل استفاده در توليد يك كالاي معين بوده، در حالي كه تكنولوژي به معناي توانايي ايجاد و انتخاب تکنیک‌های مختلف و كاربرد و تكميل احتمالي آن‌ها است. تكنيك در پايين دست تكنولوژي قرار دارد (خواجه نصيري،1387).

2-3- طبقه بندی تکنولوژی

به اعتقاد لال انواع تکنولوژی‌ها عبارتند از (لال[3]، 2000):

1. تکنولوژی منبع گر[4]ا: محصولات این نوع تکنولوژی ساده و کاربر[5] هستند، نظیر تولید مواد غذایی ساده و چرب. هرچند بخش‌هایی از آن می‌تواند سرمایه بر باشند یا احتیاج به تکنولوژی و مهارت‌های پیشرفته داشته باشند، مانند پالایش نفت یا تولید مدرن مواد غذایی. مزیت رقابتی این نوع محصولات از وجود منابع طبیعی محلی یا موجود در یک کشور ناشی می‌شود.
2. تکنولوژی ساده[6]: در این نوع تمنولوژی محصولات با تکنولوژی با ثبات تولید می‌شوند. تکنولوژی در در جه اول در درون تجهیزات سرمایه ای قرار دارند. بخشی از این محصولات احتیاج به مهارت‌های کاری نسبتاً ساده دارند. بسیاری از محصولاتی که مبادله می‌شوند یکسان هستند و رقابت روی قیمت آن‌ها است. برای این گونه محصولات هزینه نیروی انسانی عامل مهمی در ایجاد مزیت رقابتی ست. مقیاس اقتصادی و موانع ورود این گونه محصولات معمولاً پایین اسن. بازار این گونه محصولات به ارامی رشد می‌کند و تقاضای آن‌ها کشش درآمدی کمتر از یک دارد. باید به این نکته توجه کرد که این محصولات بیشتر مورد توجه کشور های در حال توسعه هستند که با استفاده از تکنولوژی ساده تولید می‌شوند و مزیت رقابتی آن‌ها قیمت است نه کیفیت.
3. تکنولوژی متوسط[7]: محصولات این نوع فرایند بخش اعظم فعالیت‌های صنعتی در اقتصاد پیشرفته را تشکیل می‌دهد. این محصولات احتیاج به سطح نسبتاً بالای تحقیق و توسعه، مهارت‌های پیشرفته و دوره یادگیری طولانی دارند. زیر گروهی از این محصولات که در رشته مهندسی و خودرو سازی قرار دارند احتیاج به ارتباط قوی در بین بنگاه های مختلف دارد تا کارایی لازم را پیا کند.
4. تکنولوژی‌های پیشرفته[8]: این دسته از محصولات احیاج به تکنولوژی پیشرفته و سریع التغییر، هزینه تحقیق و توسعه زیاد و تاکید فراوان بر طراحی محصول جدید دارد. این دسته از محصولات به زیر ساخت‌های مکفی تکنولوژی، نیروی انسانی بسیار متخصص و ارتباط قوی بین بنگاه‌ها از یک سو و مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی از سوی دیگر دارند.

شرکت‌های دارای تکنولوژی پیشرفته عموماً جدیدترین فنون را بکار برده و از نظر منابع قابل سنجش، سهم قابل توجهی از سرمایه خود را به تحقیق و توسعه، استخدام مهندسین و کارکنان فنی اختصاص می‌دهند. در عین حال تکنولوژی برتر به سمت سادگی در کاررد . حداقل کردن مهارت‌های انسانی در استغاده از ابزار، امکانات و محصولات پیش می‌رود. در جایی دیگر برای صنایع High Tech سه وجه 1) ایجاد مزیت رقابتی، 2) وجود ابزار های اتوماتیک و 3) قطعات الکترونیکی در نظر گرفته شده است و آن را مترادف تغییر می‌دانند. اغلب محصولات تکنولوژی پیشرفته بسیار سریع‌تر از دیگر گروه‌ها رشد می‌کنند که این افزایش از نفوذ محصولات این صنایع و کاربردهایشان در دیگر صنایع بوده است.

2-4- عناصر اصلي تكنولوژي

تكنولوژي از چهار عنصر اصلي تشكيل شده است. به دليل اينكه فهم اين عناصر به درك وسيع و فراگير تكنولوژي كمك فراواني می‌کند در ذيل به شرح مختصر هر يك از اين عناصر پرداخته می‌شود (خليل، 1386، زلني، 1987):

فن افزار (سخت افزار) : در برگيرنده مجموعه اي از ابزارها، ماشين آلات، تاسيسات و تسهيلات فيزيكي است. سرعت رشد و پيشرفت فن افزار از عناصر ديگر تكنولوژي بيشتر است به همين دليل اغلب اوقات سه عنصر ديگر نمی‌تواند پاسخگوي رشد شتابان فن افزار باشد.

در بسياري از كشورهاي در حال توسعه، تكنولوژي مترادف با فن افزار بوده است، به همين دليل در زمينه انتقال تكنولوژي، آن‌ها تاكيد وافر بر دريافت ماشين آلات و تجهيزات دارند و از توسعه سه عنصر ديگر غفلت ورزیده‌اند.

انسان افزار: آن بخش از تكنولوژي كه در انسان‌ها تجلي يافته است انسان افزار ناميده می‌شود و در برگيرنده خرد، نبوغ، تجارت، مهارت‌ها، ابتكار و انگيزه هاي انسان است. كشورهاي در حال توسعه كه اغلب وارد كننده تكنولوژي هستند به انسان افزاري نياز دارند كه به آن‌ها در انتخاب صحيح، انطباق، اصلاح، جذب و توسعه تكنولوژي وارداتي و نيز توسعه تكنولوژي بومي كمك كند.

اطلاعات افزار (نرم افزار): در واقع تكنولوژي تجسم يافته در اسناد می‌باشد و توسط نيروهاي انساني و به منظور به كارگيري در فن افزار ايجاد می‌شود و در برگيرنده مجموعه اطلاعاتي به اشكال مختلف مثل اسناد، مدارك، داده‌ها، اطلاعات، آمار، نقشه‌ها، جزوات، کتاب‌ها و نشريات است. جنبه محرمانه بودن آن نسبت به فن افزار بيشتر است. به همين دليل عرضه كنندگان تكنولوژي تمايل كمي نسبت به انتقال آن به كشورهاي در حال توسعه دارند. كسب موفقيت در زمينه انتقال اطلاعات افزار بستگي زيادي به توان جذب كشورهاي در حال توسعه يعني زيربناي علمي، پژوهشي و تكنولوژيك اين كشورها دارد.

سازمان افزار: در برگيرنده مجموعه نظام‌های سازماندهي، مديريتي، شبكه سازي و بازاريابي مرتبط با انتقال، جذب، بهره‎برداري و توسعه تكنولوژي است. سازمان افزار نقش كليدي هماهنگ كننده و كنترل كننده سه جزء ديگر تكنولوژي را برعهده دارد.

[1]. National Curriculium Council Of UK

[2]. Schon

[3] . Lall

[4] . Resource Base

[5] . Labor Intensive

[6] . Low Technology

[7] . Medium Technology

[8] . High Technology

فهرست مطالب :

فصل دوم 9
2-1- مقدمه 10
2-2- مفهوم تكنولوژي 10
2-3- طبقه بندی تکنولوژی 12
2-4- عناصر اصلي تكنولوژي 13
2-5- مديريت تكنولوژي 14
2-6- تكنولوژي و مزيت رقابتي 16
2-6-1- ابعاد مزيت رقابتي 17
2-7- اكتساب تكنولوژي 18
2-7-1- انتقال تكنولوژي 21
2-7-2- انواع شيوه هاي اكتساب تكنولوژي 24
2-7-3- مدل‌های اكتساب تكنولوژي 30
2-8- مروري بر تحقيقات گذشته 41
2-8-1- جايگاه اكتساب تكنولوژي در مطالعات صورت پذيرفته 41
2-8-2- سابقه تحقيقات و مطالعات انجام گرفته 42
2-8-3- معيارهاي تاثيرگذار بر شيوه هاي اكتساب تكنولوژي 53