مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو) اعتیاد به اینترنت 45 صفحه در قالب فایل Word وُرد و قابل ویرایش.

بخشی از متن :

تاریخچه اعتیاداینترنتی

رشد تدریجی و نامحدود دستیابی به اینترنت و شبکه جهانی، شیوه­های ارتباط اجتماعی و روابط میان فردی را تغییرداده است. طبق یک برآورد 15 ـ 9 میلیون نفر روزانه به اینترنتی دسترسی دارند، که هر سه ماه 25/0 به تعداد آنها افزوده می­شود (مرتضوی، 1388).

شاید آن هنگام که ایده "دهکده جهانی" برای نخستین بار از سوی مک لوهان درسال 1976مطرح گردید، پذیرش آن چندان آسان نبود. اما امروزه فرایند جهانی شدن در بعد فرهنگی، به میانجی فناوری­های پیچیده اطلاعاتی، رایانه­ای و ابر رسانه­ای محقق گشته است. امروزه اطلاعات وآگاهی­های مختلف فرهنگی، تاریخی و... در کنار هم گرد آمده و از طریق شبکه اطلاعاتی در دسترس ما قرار گرفته­اند. این شبکه اطلاعاتی که با در هم فشردن زمان و مکان رایج به ترکیب موزاییک­وار فرهنگها یاری رسانده همان اینترنت است در واقع انسان امروزی با دسترسی به ابزار مشترک به زمانها و مکانهایی قدم می­نهد که بیشتر هرگز فکر ورود به آن را به این آسانی و سرعت نمی­کرد. او هم اکنون می­تواند از تاریخ و فرهنگ خویش فراتر رود و به قلمرویی پا گذارد که همگانی است: قلمرویی که از آن هیچ فرد، فرهنگ و تاریخ خاصی نیست. شاید هیچ اختراع دیگری چون اینترنت، چنین پرشتاب، از همان آغاز زاده شدن، چنین دگرگونی سریعی را پدید نیاورده باشد. لذا کتمان و پنهان داشتن اینترنت و نفی آن، در دنیای داده­ها و جهان ارتباطات امروز به شوخی و مزاح می­ماند. رادیو و تلویزیون و حتی مطبوعات، درهمه جوامع ـ حتی دموکراتیک (مردم سالار)ترین آنها ـ بسته و ایدِیولوژیک است و گفتمانی یک سویه و اقتدار مابانه را با مخاطبان می­گشاید ولی اینترنت گر چه زاده مدرنیته است ولی سرشتی پست مدرن دارد (اورنگ،1383).

بدین ترتیب اصطلاح فضای رایانه­ای برای اولین بار در سال 1892 در یک داستان تخیلی به کار برده شد. در گفتار روزمره از فضای رایانه ای، به عنوان یک مکان فیزیکی یاد می­شود اما در واقع این طور نیست. فضای رایانه­ای اگر چه اصطلاحی نسبتاً جدید است اما مفهوم آن جدید نیست و پیدایش این مفهوم، همزمان با اختراع تلفن توسط الکساندر بل[1] در سال 1876بوده است شرکت بل تعداد زیادی پسر نوجوانی که قبلاً در اداره تلگراف رسان کار می­کردند، برای متصل کردن تماس­های تلفنی و ارائه اطلاعات به مشترکان سرویس تلفن استخدام کرد. این شرکت به زودی با مشکلاتی از سوی کارکنان جوان خود مواجه شد این بچه­ها با مشتریان، بی­ادبانه و گستاخی برخورد می­کردند، سربه­سر آنها می­گذاشتند و معمولاً آنها را مسخره می­کردند. بدتر از همه آنها که از حقه­هایی هوشمندانه در صفحه سوئیچ­های اتصال می­کردند و به این وسیله تماس­ها را قطع می­کردند و کلاهای از این قبیل انجام می­دادند. توانایی، مهارت فنی و ناشناس بودن این پسران در انجام این شیطنت­ها، مجموعه عواملی را تشکیل می داد که باعث بروز مزاحمت­ها و مشکلاتی می­شد. شرکت بل در نهایت با استخدام خانم­ها خود را از شر این معضل خلاص کرد. فضای مجازی سابقه آن از آنچه اکثر مردم می پندارند بسیار بیشتراست (محققی، 1385).

لفظ این نوع اعتیاد، بیشتر تداعی­گر اعتیادهای سنتی همچون اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار است؛ اما اعتیاد از طریق اینترنت با وجهه جدیدی روبه­رو شده است. گسترش رایانه‏های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، منجر به ظهور معضلی به نام «اعتیاد برخط» شده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق‏های گپ زنی، هرزه‏نگاری، قمار برخط و خریدهای اینترنتی می‏شود. همچون دیگر اعتیادها، این نوع اعتیاد نیز فرد معتاد را از خانواده و اطرافیانش منزوی می‏سازد. اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت، می‏توانند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتاً روح و روان فرد گردند (تقی زاده، 1389).

لازم به ذکر است قبل از اعتیاد اینترنتی نوعی دیگر از اعتیاد به نام «اعتیاد به رایانه» درسال 1989 توسط محققی به نام شوتان[2] برای اولین بار مطرح شده بود. این محقق ضمن بررسی­هایی که در زمینه انواع اعتیاد (اعتیاد به مواد مخدر، مشروبات الکلی، اعتیاد به قمارو...) انجام داده بود به این نتیجه رسیده بود که گروهی از افراد از رایانه بیش از حد استفاده می­کنند و یک رفتار بیمارگونه نسبت به این فن­آوری نوپا از خود نشان می­دهند. ولی مفهوم اعتیاد اینترنتی برای اولین بار درسال 1991 میلادی توسط روانپزشکی به نام ایوان گلد برگ[3] مطرح شد (امینی،1384).

ایوان گلدبرگ در ابتدا خود از اعتیاد به اینترنت[4] را به شوخی و بر اساس باور رایج درآن زمان درمورد اعتیاد روانی، مطرح ساخت. بر اساس این باور، افراد می توانستند به رفتارهای همچون خرید کردن معتاد شوند. اما گلدبرگ به زودی پیامهای الکترونیکی دریافت داشت که طی آنها، افرادی اذعان داشته بودند به اختلال اعتیاد به اینترنت گرفتار آمده­اند. یکی از اولین پژوهش های تجربی درارتباط با اختلال اعتیاد به اینترنت، توسط کیمبرلی یانگ[5] در سال 1996 انجام پذیرفت (منطقی، 1384).

2-1- 2- تعریف اختلال اعتیاد به اینترنت

بعضی محققان اعتیاد اینترنتی را به اختلالات اعتیاد دیگر نسبت می دهند و آن را در کنار اختلالات استفاده از دارو یا الکل گروه بندی می­کنند و دیگران اعتیاد اینترنتی را به اختلال وسواس فکری عملی یا به اختلال کنترل هیجان نسبت می­دهند. نامهای بسیاری به این پدیده داده شده است استفاده افراطی اینترنت، استفاده مرضی اینترنت، استفاده مشکل­زای اینترنت، وابستگی به اینترنت. تعریف­های زیادی برای اعتیاد اینترنت در دسترس هستند (امیدوار و صارمی، 1381). بلاک[6] و همکاران (1999). در ادبیات روانپزشکی یک­سری از کاربران وسواسی کامپیوتر را این­طور توصیف می­کنند که فقط نیاز بودن این افراد استفاده وسواسی از کامپیوتر که با ناراحتی شخصی یا عواقب قانونی، مالی، حرفه­ای یا اجتماعی مرتبط بود را تأیید می کنند.

شاپیرا[7] (2003). بیش­ترتعریف استفاده "مشکل­زای اینترنت" را با شمردن معیار عملی اصلاح کرد این معیار عملی بر جنبه­های رفتاری ـ شناختی اختلال تأکید دارد و همچنین بر عیوبی که به وسیله ناراحتی ذهنی، تداخل در عملکرد اجتماعی یا حرفه­ای، ترس و هیپومانیا که باید بعنوان دلیل اختلال از آن جلوگیری شود شناخته می شود تأکید دارد

2-1- 3-طبقه بندی وابستگی به اینترنت

اعتیاد اینترنتی اصطلاح وسیعی است که یک تنوع گسترده ازمشکلات کنترل و تکانه راپوشش قرار می­دهد. و اعتیاد اینترنتی را به پنج نوع تقسیم می­کند که عبارتند از:

1- اعتیاد سکس مجازی: این نوع در افرادی دیده می­شود که معمولاً درگیر دیدن، دانلود کردن و تجارت عکس­های اینترنتی جنسی یا مشغول در چت رم­های که نقش افراد بزرگتر را بازی می­کنند هستند.

2- اعتیاد رابطه­ای مجازی: این نوع در افرادی دیده می­شود که به طور آشکارا مشغول ارتباطات اینترنتی هستند یا درگیر در تعهدات مجازی باشند. روابط برخط مهم­تر از روابط زندگی واقعی می­شوند و نتیجه آن اختلاف زوجین و بی ثباتی خانواده است.

3- اعتیاد وسواس شبکه­ای: این نوع شامل مقوله وسیعی از رفتارها شامل قمار اینترنتی، خرید یا تجارت سهیم می­شود .

4- اعتیاد کسب اطلاعات اضافی: شبکه گسترده جهانی نوع جدیدی از رفتار وسواسی که شامل گردش افراطی در شبکه و تحقیق پایگاه دادها می­باشد افراد در آن زمان زیادی را به جستجو کردن، جمع­آوری دادها و سازماندهی اطلاعات می پردازند.

5- اعتیاد کامپیوتری: بیشتر کامپیوترها و بازیهای از پیش برنامه­ریزی شده مجهز می­شوند و افراد به بازی کردن آن به قیمت از دست دادن عملکرد شغلی یا خانوادگی معتاد می شوند.

یانگ، معیارهای الگو شده­ای پیشنهاد کرد که در بکارگیری معیارها او فقط کاربرد غیر اصولی اینترنت یا کامپیوتر (مثلاً غیر تجاری و یا غیر آموزشی ) در نظر گرفته شد. وقتی که پنج یا بیشتر از این هشت معیار در طی شش ماه در یک وجود داشته باشد آن را اعتیاد اینترنتی می­نامند. پس بطور کلی این اختلال را می­توان به عنوان " نوعی استفاده از اینترنت که بتواندکه مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی درزندگی فرد ایجادکند" تعریف کرد. (یانگ، 1998، امیدوار و صارمی 1381).

2- 1- 4- ارزیابی

مثل هر اختلال رفتاری یا روانپزشکی تاریخچه بیمار مهم­ترین پایه رابرای تشخیص اعتیاد اینترنتی شکل می­دهد.

2- 1- 4- 1- دسته بندی مقیاسهای اعتیاد به اینترنت

در مطالعات ایجر و راتربرگ[8] (1996) یک ابزار چهل و شش گویه­ای برای ارزیابی الگوهای کاربردی، که احساسات و تجربیات مرتبط به استفاده از اینترنت را در کنار یکدیگر قرار می­دهند ابداع کردند. آنها گزارشی در مورد سنجش ویژگیهای روانسجی ارایه نکردند. برنر[9] (1997) فهرست رفتاری اعتیاد به اینترنت[10] را (IRABI)، را ابداع کرد یک پرسش­نامه سی دو سؤالی که تجربیات، کاربران اینترنت را بررسی می­کرد و منتخب استعمال مواد در DSM-IV-TR را سرمشق قرار داد بود. گزارش­ها حاکی از آن بود. که ابزار پیوستگی درونی خوبی (87/0= )، نشان داده بودند ولی هیچ اطلاع دیگری را در دسترس قرار ندادند.

یانگ(1998) آزمون اعتیاد اینترنتیIAT)) را ابداع کرد یک مقیاس بیست سؤالی که درجه تمایل، استفاده وسواس، مشکلات رفتاری، تغییرات عاطفی و تأثیر عملکرد کلی مرتبط با استفاده کامپیوتر را ارزیابی می­کرد. این آزمون برای کمک به پاسخ دهندگان برای تعیین این که که آیا معیار یانگ را در اعتبادبه اینترنت برآورده می­کنند طراحی شد بود معتبر ظاهر شد.

موراهان ـ مارتین، شوماخر[11](2000) یک مقیاس سیزده سؤالی برای ارزیابی مشکلات مرتبط به استفاده کردن از اینترنت شامل ناراحتی شخصی، مسایل بین فردی، شغلی، آموزشی، علایم بیرونی یا اختلال خلقی است. این محققان در صورتی یک پاسخ دهنده را کاربر مرضی اینترنت معرفی می­کردند که او به چهار یا بیشتر از چهار سوال از مقیاس پاسخ مثبت بدهد.

2- 1- 5- نشانگان بالینی

شاتون[12] (1991) در اولین مطالعه نظامدار از 106 معتاد به کامپیوتر متوجه شد که در مقایسه با دو گروه افراد عادی، معتادان به کامپیوتر احتمال کمتری وجود داشته است که ازدواج کرده باشند و بیشتر آنها فرزند اول بودند .آنها تمایل به خرید کامپیوتر به محض در دسترس بودن آن داشتند، کامپیوتر و لوازم جانبی کامپیوتر را بیشتر از بقیه لوازم آن داشتند و بیشترین احتمال برای معتاد شدن این افراد از اولین تجربه استفاده از کامپیوتر مورد توافق قرارگرفته است. علاوه، بر آن آنها زمان بیشتری را به استفاده از کامپیوتر درخانه و محل کار نسبت به دیگران دارند و دریافت که آنها وقتی که درحال کار با صفحه کلید هستند توقف محاسبات برایشان مشکل است. او می­نویسد: «سرگرمیهای قدیمی ناپدید شده و کسی متعهد سرگرمیهای خانوادگی نمی شود» همچنین دریافت که معتادان به اینترنت وقتی آفلاین، هستند تمایل زیادی برای استفاده از اینترنت دارند اما وقتی که زمان زیادی را بصورت برخط می­گذرانند احساس گناه و احتمالاً پشیمانی می­کنند و عواقب منفی استفاده از اینترنت دراین گروه افراد گزارش شده است.

بلاک و همکارانش(1999). بطور نظامند تجربیات 21 کاربر وسواسی اینترنت را مورد ارزیابی قرار دادند. آزمودنیها پذیرفتن که استفاده کردن اینترنت در آنها منجر به احساس هیجان (52/0)، شادی (48/0)، یا قدرت (19/0) می شود. آنها گاهی اوقات اینترنت را برای کاهش احساس ناراحتی (38/0)، ناامیدی (10/0) یا کج خلقی (14/0) استفاده می­کردند. آزمودنیها همچنین جنبه­های مثبت استفاده کردشان از کامپیوتر را گزارش کردند: (52/0) استفاده کردند از کامپیوتر آنها را از مشکلات و نگرانی هایشان دور می کند، در حالی که 29 /0 گزارش کردند که آنها از بدست آوردن اطلاعات جدید دراینترنت لذت می برند.بیشتر آنها پذیرفتن که استفاده کردن­شان از کامپیوتر باعث ایجاد مشکلاتی در خانواده[13]، دوستان یا درمحل کار ومدرسه­شان شده است. تقریباً آنها سعی می­کردند که آن را کاهش دهند اما دریافت­اند که انجام آن برای آنها اضطرب زیادی به همراه دارد. هیچکدام از آنها احساس نمی­کردند که اختلال آن قدر مشکل زا باشد که به دنبال درمان باشند.

بلسار و همکارانش (1997) گزارش کردند که کاربران قبل از اینکه بطور کامل به اینترنت، وصل شوند احساس تنش و برانگیختگی داشتند و وقتی به آن وصل شدند احساس راحتی می کردند.

[1] - Bell‚A

[2] - Shotton

[3]- GoIdberg,

[4] - Internet addiction disorder٫ (IAD)

[5] - Young, K

[6] - Belak et al

[7] - Shapira‚ N.A

[8] - Egger‚O & Rauterberge ‚M

[9] - Brenner‚V

[10] - Internet Addictive Behavior Inventory

[11] - ^{Morahan-Martin& Schumacher}

[12] - ^Sohottn

[13] - Belsare et al

فهرست مطالب :

تاریخچه اعتیاداینترنتی

2-1- 2- تعریف اختلال اعتیاد به اینترنت

2- 1- 4- ارزیابی

2-1- 3-طبقه بندی وابستگی به اینترنت

2- 1- 5- نشانگان بالینی

2- 1- 4- 1- دسته بندی مقیاسهای اعتیاد به اینترنت

2- 1- 6- همه گیری شناسی

2-1- 7- اختلالات مختلط روانپزشکی

2-1-8- علایم آسیب شناختی استفاده از اینترنت[1] (PIU)

2-1-9- تشخیص

2-1-10- علت شناسی ـ نظریه ها

2-1-10-1- نظریه پویایی روانی وشخصیت

2 ـ 1 ـ 10 ـ 2 ـ نظریه کنترل اجتماعی

2-1-10-3-شناختی

2-1-10-4- رفتاری

2-1-10-5-شناختی- رفتاری

2-1-10-6-تئوری کمبود مهارت اجتماعی

2-1-10-7-نظریه عصب شناختی

2ـ1ـ11ـ2ـ روان درمانی

2-1-11-اقدام های درمانی

2-1-11-1- دارو درمانی[2] :

2-1-10-8- مکانیسم های فرهنگی

2-1-11-3-رفتاردرمانی[3]

2-1-12-3- مشکلات شغلی

2-1-12-1- مشکلات خانوادگی

2-1-12-2- مشکلات آموزشی

2-1-15-غرق شدن

2-1-15-1- عوامل مؤثر بر غرق شدن

2-1-14- جذب شدن

2-1-15-2- انواع غرق شدن

2-2-پیشینیه عملی

2-2-1- تحقیقات داخلی

2-2-2- تحقیقات خارجی

منابع ومآخذ

منابع خارجي