مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

چارچوب ادبيات نظري و پيشينه تحقيق تاب آوری

47 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

1. تاب آوری

در این بخش از فصل دوم به بررسی تاب آوری، تعاریف تاب آوری و مدل‌های آن از دیدگاههای مختلف می‌پردازیم.

1. تاریخچه مطالعه تاب آوری

مطالعه علمی تاب آوری در حدود سال 1970 پدیدار شد وقتی که یک گروهی از محققان پیشرو به پدیده ساز گاری مثبت در میان گروهی از کودکان در معرض خطر توجه نمودند(ماستن، 2012).

پژوهش های پیش گام در مورد تاب آوری به یک انقلاب در زمینه فکر کردن در مورد ریشه و درمان آسیب شناسی روانی منجر شد. تلاش های تحقیقاتی مستقیما به سوی درک آسیب شناسی یا نقایص بود تا بر روی اینکه چطور مشکلات آشکار می شوند(رایت[1]، ماستن[2] و نارایان^[3]، 2013).

از نظر تاریخی، مطالعه تاب آوری، سه موج را به همراه داشته است (ریچاردسون^[4]، 2002) :

موج اول بررسی تاب آوری، در پاسخ به این سوال بود، «چه ویژگی‌هایی افرادی را در مواجهه با عوامل خطر زا یا شرایط ناگوار موفق بیرون می‌آیند، به عنوان نقطه مقابل افرادی که در برابر این عوامل تسلیم می‌شوند، مشخص می‌کند؟»، بیشتر ادبیات و منابع موجود تاب آوری، جستجویی برای توصیف کیفیت‌های تاب آورانه درونی و بیرونی است که به افراد کمک می‌کند تا در پی بروز شرایط پر خطر و یا پس از عقب نشینی، بتواند سازگار شده و یا کارکرد قبلی خود را بازیابند. کیفیت‌های تاب آور بودن، پیامدهای نخستین موج بررسی تاب آوری را بازنمایی می‌کنند.

موج دوم بررسی تاب آوری، تلاشی برای پاسخ به این سوال بود، کیفیت‌های تاب آوری، چگونه کسب می‌شوند؟ فلچ^[5] (1977، 1988) اظهار نمود، کیفیت‌های تاب آور بودن از طریق قانون تخریب و انسجام مجدد^[6] کسب شده‌اند. یک فرایند مفصل‌تر کسب کیفیت‌های تاب آوری به عنوان کارکردی از انتخاب هشیار یا ناهشیار به وسیله ریچاردسون و همکاران (1990) مطرح گردید. برای اهداف آموزشی و مشاوره با مراجعان، تاب آوری به عنوان مدل خطی ساده‌ای^[7] است که بر اساس آن فرد یا گروه از میان مراحل تعادل زیستی – روانی – معنوی^[8]، تعامل با فوریت‌های زندگی^[9]، تخریب‌ها^[10]، آمادگی برای انسجام مجدد^[11] و انتخاب برای انسجام مجدد به صورتی تاب آورانه^[12]، برگشت به تعادل یا فقدان^[13] عبور می‌کند.

موج سوم بررسی تاب آوری، منجر به مفهوم تاب آور بودن شد. موج سوم آشکار ساخت که در فرایند انسجام مجدد از تخریب در زندگی برخی اشکال انرژی انگیزشی^[14] مورد نیاز است. انسجام مجدد تاب آورانه به انرژی فزاینده ای برای رشد نیاز دارد، و مطابق نظریه تاب آوری این منبع انرژی، یک منبع معنوی یا تاب آور بودن فطری است (ریچاردسون، 2002 ).

1. تعاریف تاب آوری

تاب آوری معادل واژه Resilience است. در فرهنگ لغت، این کلمه، خاصیت کشسانی، بازگشت پذیری و ارتجالی معنا شده است، ولی در متون بهداشت روانی تاب آوری معادل گویاتری است.

گارمزی^[15] و ماستن (2006) تاب آوری را «یک فرایند توانایی، یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز علی رغم شرایط تهدید کننده» تعریف نموده اند که نقش مهمی در مقابله با تنیدگی‌ها و تهدیدهای زندگی و آثار نامطلوب آن دارد.

والر^[16] (2001) بیان می‌کند که تاب آوری سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است (به نقل از حسام پور، 1388).

کامپفر^[17] (1999) معتقد است که تاب آوری نقش مهمی در بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر دارد و از این رو، سازگاری مثبت و موفق را در زندگی فراهم می‌کند (به نقل از کیخاونی و همکاران، 1391).

تاب آوری صرف مقاومت منفعل در برابر آسیب‌ها یا شرایط تهدید کننده نیست، بلکه فرد تاب آور، مشارکت کننده فعال^[18] و سازنده محیطی پیرامونی خود است. تاب آوری قابلیت فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی- روحی، در مقابل شرایط مخاطره آمیز می‌باشد (کانر و دیویدسون، 2003)؛ نوعی ترمیم خود که با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی همراه است (گارمزی، 1991؛ ماستن، 2001؛ راتر، 1999). از این رو نمی‌توان آن را معادل بهبودی^[19] دانست چون در بهبودی فرد پیامدهای منفی و مشکلات هیجانی و عاطفی را تجربه می‌کند (به نقل از با نانو^[20]، 2004).

راتر[21] (1985) در یک تعریف نسبتاً جامع و مقبول، تاب آوری را به عنوان فرایندی پویا توصیف کرده است که شامل تعامل میان عوامل خطر زا و عوامل محافظتی درونی و بیرونی، برای بهبود نشانه‌های رویدادهای ناگوار زندگی می‌باشد (به نقل از حسام پور، 1388).

جانستون^[22] و همکاران (2014) در پژوهشی به بررسی بیماری جسمانی و تاب آوری پرداختند. هدف آنها از انجام این پژوهش این بود که دامنه‌ای از تعاریف تاب آوری بیماری جسمانی را ارائه دهند. آنها چند تعریف از تاب آوری که در اکثر مطالعات مشترک بود را ارائه دادند:

1. یک سختی می‌بایست به منظور نشان دادن تاب آوری تجربه شود.
2. تاب آوری توانایی حفظ سطح سالم عملکرد در طول زمان با وجود سختی است یا برگشتن به عملکرد طبیعی بعد سختی است.
3. تاب آوری یک مفهوم پویا است نه یک ویژگی ثابت شخصیتی.

بنابراین بهتر است در تبین تاب آوری به این نکات توجه کنیم:

• تاب آوری روندی پویا است.
• تاب آوری وابسته به اوضاع است. یعنی یک رفتار سازگارانه در یک موقعیت، ممکن است در موقعیت‌های دیگر ناسازگار باشد.
• تاب آوری محصول تعامل ویژگی‌های شخصیتی با عوامل محیطی است.
• تاب آوری در شرایط پرمخاطره، دشوارتر می‌شود.
• تاب آوری قابل یادگیری است.
  1. مدل‌های تاب آوری

مدل‌های متعددی برای تاب آوری ارایه شده است که در تمامی آنها چگونگی تأثیر گذاری عوامل فردی و محیطی بر کاهش یا خنثی کردن اثرات آسیب رسان عوامل خطر زا مورد تاکید بوده است. برای مثال گارمزی، ماستن و تلگن^[23] (1984) مدل‌های نظری ارایه کرده‌اند که موجب فهم آسان و تسهیل پژوهش‌ها بر روی مطالعات تاب آوری می‌گردد و تمام تعاملات بین فرد و محیط و عوامل خطر و محافظتی را در نظر می‌گیرد که عبارتند از:

1. مدل جبرانی^[24]
2. مدل چالش^[25]
3. مدل محافظتی^[26] یا مدل مصون سازی در مقابل آسیب پذیری^[27].

راتر (1985) نیز مدلی را توصیف می‌کند که به موجب آن عوامل محافظتی، اثرات خود را به واسطه خاصیت تعاملیشان با یک عامل خطر که پیامدهای منفی را پیش بینی می‌کنند (مثل، آسیب شناسی روانی) بروز می‌دهند. او همچنین، مصون سازی^[28] یا مقاوم سازی^[29] را به عنوان مدل دیگری برای تاب آوری پیشنهاد می‌کند.

ماستن و رید^[30] (2004) مدل‌های مفهومی^[31] تاب آوری را که شامل مدل‌های متمرکز بر متغیر و مدل‌های متمرکز بر شخص می‌باشند مطرح کرده‌اند. کامپفر با الهام از مدل برونفن برنر[32] و کروتر^[33] (1983) که ترکیب سه عامل شخص – فرایند – بافت^[34] می‌باشد، مدل تاب آوری خود را ارایه نمود. در ادامه توصیفی از مدل‌ها داده شده است:

1. مدل‌های گارمزی و همکاران

همان‌گونه که اشاره شد، گارمزی و همکاران (1984) سه مدل تاب آوری جبرانی، محافظتی و چالش را ارایه کردند.

1. مدل جبرانی

عامل جبرانی متغیری است که تأثیر مواجهه با خطر را خنثی می‌کند این عامل با عامل خطر زا در تعامل نیست، بلکه به جای تعامل با عامل خطر زا، تأثیری مستقیم و مستقل بر پیامد مورد نظر دارد (شکل1-2). هم عامل خطر زا و هم عامل جبرانی، هردو در پیش بینی پیامد نقش دارند(گارمزی و همکاران، 1984). در این مدل یک عامل محافظ در جهت مخالف یک عامل خطر عمل می کند(جوادی و همکاران، 1390).

[1] Wright, D

[2] Masten, A. S

[3]Narayan, A. J.

[4]Richardson, E. G

[5] Flach, C

[6] low of disruption and reintegeration

[7] simple linear model

[8] Biopsychospiritual homeostasis

[9] life prompts

[10] disruption

[11] readiness for reintegration

[12] choice to reintegrate resiliently

[13]back to homeostasis or with loss

[14] Motivational energy

[15]Garmezy, N.M

[16] Waller, A

[17] Kumpfer, K. L

[18] Active participant

[19] Recovery

[20] Bonanno

[21] Rutter, M

[22]Johnston, M. C

[23] Tellegen, A

[24] compensatory model

[25] challenge model

[26] protective model

[27] immunity – versus – vunerability model

[28] inoculation

[29] steeling

[30] Reed, M. G. J.

[31] Conceptual

[32] Bronferbrenner, R

[33] Crouter, E

[34] Person - Process – Context

فهرست مطالب :

2-1 تاب آوری
2-1-1 تاریخچه مطالعه تاب آوری
2-1-2 تعاریف تاب آوری
2-1-3 مدل‌های تاب آوری
2-2-3-1 مدل‌های گارمزی و همکاران
أ‌) مدل چالش
ب‌) مدل عامل حفاظتی
شکل 2-4 مکانیسم خطر/ حفاظتی
2-2-3-2 چارچوب تاب آوری کامپفر
2-2-3-3 مدل‌های مفهومی تاب آوری
شکل2-6. مدل‌های متمرکز بر متغیر
2-2-4 ویژگی‌های افراد تاب آور
منابع فارسی:
منابع انگلیسی: