مقاله و تحقیق دانشجویی

توضیحات :

تحقیق در مورد نگهداري بهره ور فراگير (TPM) تعداد صفحه 216 در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن :

مقدمه

صنعت در ايران از ديرباز تاكنون به عنوان بخش مهمي از بدنه جامعه شناخته شده است. در قديم صنعت بيشتر در خدمت اهداف نظامي مثل توليد وسايل جنگي، سپر، شمشير و نيزه و… بوده كه در مواقع خاص و شرايط ويژه از آن استفاده مي شده است. البته ايرانيان در زمينه توليد وسايل تزئيني نيز يد طولايي دارند. آنها در اين زمينه با استفاده از قدرت توليد صنعتي و با ياري روح هنرمندانه خود دست به خلق آثار زيبايي زده اند كه امروزه نيز اين تركيب زيباي هنر و صنعت ايراني زبانزد خاص و عام است. اما صنعت در قديم اغلب به استفاده انسان از يكسري مواد اوليه كه اغلب آهن، چوب، مفرغ و … بوده اند و انجام يكسري عمليات فيزيكي روي آنها براي توليد محصولي خاص گفته مي شده است.
صنعت به معناي امروزي و جديد آن تقريباً از اواخر دوران قاجاريه و با حضور قدرت هاي صنعتي جهان مثل بريتانيا، آلمان و فرانسه در ايران آغاز بكار نمود. به همين دليل زيربناي ساختار صنعتي ايران را مي توان وابسته به صنايع اروپايي دانست. همان طور كه هم اكنون نيز شاهد آن هستيم، كارخانجات و صنايع ايران شباهت زيادي به صنايع اروپايي به ويژه آلمان و انگلستان دارند.
روند مديريت بخش صنعت در جهان بعد از پايان جنگ جهاني دوم به طور كامل دگرگون شد و سيستم هاي مهندسي نگهداري و تعمير (نت) نيز از همان زمان به مرور وارد بخش توليد شد. هدف اصلي اين قسمت به حداقل رساندن زمان تلف شده در محيط كاري و به حداكثر رساندن بازده توليد مي باشد. مخترع اصلي اين روش آمريكائيها مي باشند كه در دهه پنجاه ميلادي روشهاي مهندس نگهداري و تعمير موسوم به PM را به وجود آوردند كه در قسمت هاي بعدي به جزئيات آن مي پردازيم. اما اين پروژه سعي دارد به روش مهندسي نگهداري و تعمير (نت) بهره‌ور فراگير (TPM: Total Productive Maintenance) كه محصول زحمت و تلاش مهندسين ژاپني است بپردازد. دليل اصلي انتخاب اين موضوع را مي توان اهميت زياد آن براي صنعت ايران دانست. TPM در حقيقت يك سيستم روان، ساده، كارآمد و از همه مهمتر ارزان قيمت مي باشد كه خصلت هاي آن با فرهنگ و سنت ايراني تطابق زيادي دارد و مي تواند براي صنعت كشور مفيد فايده باشد. همان طور كه مي دانيم مشكل اصلي صنعت ايران در حال حاضر نبود يك سيستم مديريتي قدرتمند و كارا مي باشد كه اعمال TPM مي تواند راه حل خوبي مخصوصاً براي كارخانجات و كارگاههاي نه چندان بزرگ كشور باشد.
TPM در حال حاضر در بسياري از صنايع ژاپن بكار گرفته شده و شركت معتبر JIPM (Japan Institute of plant Maintenance) نيز روز به روز نواقص آن را برطرف كرده و نسخه هاي جديد و كامل تر آن را به بازار عرضه مي كند. از جمله شركت هاي ژاپني كه TPM در آنها موفق بوده مي توان به تويوتا (Toyota)، لاستيك توكايي (Tokai)، دايهافسو (Daihafsu)، فولاد نيپون (Nippon)، شركت ايناكس (Inax)، شركت كونيكا (Konica)، شركت صنايع كايابا (Kayaba)، و شركت كوبوتا (Kubota) اشاره نمود.
اما سرآغاز ايجاد TPM به بعد از جنگ جهاني دوم بر مي گردد. بعد از پايان جنگ جهاني دوم و با باز شدن فضاي سياسي حاكم بر نظام بين الملل كشورهاي زيادي براي بدست آوردن قدرت هاي اقتصادي با هم به رقابت پرداختند. در اين بين ژاپن نيز كه بخش زيادي از كشورش را در جنگ از دست داده بود متكي بر نيروي جوان و كاري خود سعي داشت از مسابقه قدرت عقب نماند. در اين راستا ژاپني هاي تكنيك هاي ساخت و توليد و مديريت را از آمريكا به كشور خودشان وارد كرده و آنها را با شرايط ويژه كشور خود سازگار نمودند. در نيتجه اين اقدامات، محصولات كشور ژاپن در سراسر جهان با توجه به كيفيت بالاي آن مشهور شده و توجه جهانيان به شيوه هاي مديريتي ژاپني مجذوب گرديد.
بنابردلايلي كه گفته شد مي توان به اين نتيجه رسيد كه با توجه به شباهت زياد شرايط فعلي كشور ما با ژاپن بعد از جنگ جهاني دوم، سيستم هاي مديريتي TPM در ايران مي تواند به موفقيت هاي چشمگيري دست پيدا كند، البته تنها در صورتي اين امر ميسر مي شود كه ما هم همانند ژاپن دست از كپي برداري محض از سيستم هاي غربي برداشته و توجه به مزيت ها و مشكلات فرهنگي، اجتماعي اقتصادي را در دستور كار خود قرار دهيم.

فصل دوم

مديريت فني
(حفاظت فني، تروتكنولوژي)

2-1 تعريف سيستم
يك سيستم را مي توان به صورت مجموعه اي از عناصر كه براي انجام مأموريت و يا رسيدن به هدف خاصي با كميت و كيفيت معلوم، طراحي و ساخته شده و با ترتيب معيني با يكديگر تركيب شده اند، تعريف نمود. براي مثال، يك شبكه سراسري مخابراتي در يك كشور، يك كارخانه توليدي، يك شركت هواپيمائي، يك ماشين توليد منفرد، و حتي يك وسيله ساده و كوچك نظير قلم خود نويس نمونه هائي از هزاران نمونه قابل بيان در چهارچوب تعريف بالا مي باشند.
عناصر تشكيل دهنده سيستم به نحوي كه در اين مباحث مورد نظر خواهند بود به دو بخش اصلي قابل تقسيم مي باشند:
1- هسته اصلي، شامل عناصر اجرا كننده مأموريت
2- عوامل و امكانات پشتيباني، شامل وسائل و امكانات بررسي و آزمايش شرايط فني، و تكنولوژيكي، ابزار نگهداري و تعميرات، قطعات يدكي،‌ اسناد و مدارك فني نظير نقشه‌ها، دستورالعملهاي نگهداري و تعمير و بهره‌برداري، و… پرسنل آزموده و آماده براي بكارگيري روشها …
توجه به اين نكته لازمست كه در صورتيكه از يك سيستم تنها هسته اصلي مورد ملاحظه قرار گيرد، و عوامل و امكانات پشتيباني براي سيستم فراهم نباشد، آنگاه گو اينكه ممكنست هسته اصلي از عهده اجراء مأموريت بر آيد، ولي اين مأموريت نمي تواند در كميت معلوم و از پيش تعيين شده، و با كيفيت مشخص و از پيش تعيين شده اي توسط هسته اصلي اجرا گردد. براي مثال، در يك سيستم هواپيمائي، هسته اصلي عبارت از هواپيما است كه در آسمان مأموريت پرواز و انتقال بار و يا مسافر را انجام مي دهد. براي هسته اصلي امكان پذير نخواهد بود كه بدون برخورداري از امكانات پشتيباني نظير بازرسيهاي فني، تعيرات پيشگيري، تعويض قطعات، … مأموريت هاي خود را با كميت معين (مثلاً چند سال) و با كيفيت معين (مثلاً برخورداري از ايمني و قابليت اطمينان كافي) به انجام برساند. در شكل 1 يك سيستم كه از دو زيرمجموعه “هسته اصلي” و امكانات پشتيباني تشكيل شده است نشان داده شده.

شکل 1- يک سيستم متشکل از هسته اصلي و امکانات پشتيباني

تاريخ صنعت نشانگر اين حقيقت است که در گذشته هاي نه چندان دور، از يک سيستم تنها هسته اصلي، بدون در نظر گرفتن عوامل و مسائل پشتيباني طراحي و ساخته شده و رسيدگي به احتياجات پشتيباني پس از نصب و راه اندازي، و احياناً به كارگيري سيستم، در لحظه وقوع اولين ركود مورد توجه واقع شده.
در اين شرايط در موارد زياد مشاهده گرديده كه بين عناصر تشكيل دهنده از نظر عوامل پشتيباني سازگاري كافي وجود نداشته، و هسته اصلي در موقعيتي كه مورد بهره برداري قرار گرفته، قابليت قبول امكانات پشتيباني را نداشته است. شايد احتياج مبرم به رسيدن به هدف، و شوق دستيابي سريع به نيتجه قابل حصول از ابداع و اكتشاف تا اندازه زيادي در اين امر تأثيرگذار بوده و باعث شده است كه در لحظات طراحي و ساخت تجهيزات، مسائل و عوامل پشتيباني مورد توجه كافي واقع نشده،‌ با به طور كلي مورد اغماض قرار گيرند.
در سالهاي اخير، در مراحل پيشرفته اين موضوع مورد توجه واقع شده كه عناصر و عوامل پشتيباني (لجستيك) به عنوان جزئي غيرقابل تفكيك از يك سيستم تعريف شوند. در چهارچوب اين تعريف لازمست از همان لحظه كه فكر و تصور ايجاد يك سيستم مطرح مي شود، همراه و همگام با طراحي، ساخت، نصب و راه اندازي هسته اصلي، امكانات پشتيباني نيز به صورتي سازگار و متعادل با هسته اصلي، مراحل طراحي، ساخت، نصب و راه اندازي را طي نمايند.

2-2 تروتكنولوژي
گفته شد كه در مراحل طراحي يك سيستم، علاوه بر در نظر گرفتن عواملي نظير ظرفيت توليد، يا هزينه هاي توليد، نصب، و بهره وري از سيستم، عوامل با اهميت ديگري كه لازمست همگام و سازگار با عوامل توليدي مورد نظر قرار گيرند در پاسخگويي به سؤالات زير قابل تعريف مي باشند:
1-تجهيزات چگونه طراحي و توليد شوند كه عمر اقتصادي بيشتري داشته باشند و بتوان به راحتي و با هزينه كم آنها را نگهداري و تعمير نمود؟‌
2- در دوران بهره برداري از تجهيزات چگونه عمل شود كه تجهيزات خرابي كمتري داشته باشند، و سرعت فرسودگي آنها در حدودي اقتصادي و قابل كنترل باشد؟

فهرست مطالب :

1- مقدمه 1
2- مديرت فني (حافظت فني، تروتکنولوژي) 5
2-1- تعريف سيستم 6
2-2- تروتکنولوژي 8
2-3- اهداف مديريت فني 12
2-4- جايگاه امور مديرت فني در صنايع 13
3- شرايط فعلي نگهدار و تعميرات و امور مديريت فني درصنايع ايران 15
3-1- علل وجود نارسايي در امور نگهداري و تعميرات 19
4- برنامه ريزي و کنترل در نگهداري و تعميرات 22
4-1- تعريف عمومي 23
4-2- بخشهاي اصلي تشکيل دهنده امور مديريت فني 24
4-3- فعاليت بخش امور اجرايي نگهداري و تعميرات 25
4-4- عوامل موثر در تعيين ميزان اعمال تعميرات پيشگيري 27
4-5- هزينه هاي مورد نظر و روند تغييرات آنها 30
4-6- مدل پيشنهادي براي کنترل عمليات و آمار و اطلاعات 32
4-7- نقش بخش مهندسي در امور مديريت فني 34

5- کاربرد کامپيوتر در برنامه ريزي و کنترل امور مديريت فن (نت) 38
5-1- کليات...............................................................................................................................39
5-2- ليست نمونه اي از خدمات قابل دريافت از کامپيوتر در امور مديريت
فني 42
6- نگهداري و تعميرات بهره ور فراگير 45
6-1- از نگهداري و تعميرات پيشگيرانه (PM) تا نگهداري و تعميرات بهره ورفراگير(TPM) 46
6-2- تاريخه TPM 50
6-3- ارتباط بين TPM، تروتکنولوژي و پشتيبانيهاي فن 54
6-4- معرفي TPM در کارخانه 56
6-5- تهيه برنامه کلات TPM 59
6-6- ساختار پيشرفت و تکامل TPM 60
6-7- آموزشهاي ابتدايي TPM 62
7- اثر بخشي تجهيزات، ضايعات مزمن و ساير نظريه ها در توسعه و ترويج TPM 65
7-1- شش ضايعه بزرگ که باعث محدوديت اثر بخشي تجهيزات مي شوند 66
7-1-1. ضايعات خرابيهاي اضطراري 66
7-1-2. ضايعات آماده سازي و تنظيم 68
7-1-3. ضايعات حرکت بدون توليد 68
7-1-4. ضايعات کاهش سرعت 69
7-1-5. ضايعات کيفيت و دوباره کاري 70
7-1-6. ضايعات آغاز توليد 71

7-2- تحليل P-M و ضايعات مزمن 71
7-2-1. روش تحليل P-M 73
7-3- افزايش سطح مهارتها از طريق TPM 77
7-3-1. اهداف تحليل مهارتها 80
8- طراحي و اجرا يک سيستم TPM 84
8-1- مقدمه 85
8-2- مارپيچ مرگ يا سيستم 87
8-3- TPM در مقابل روشهاي قديمي 89
8-4- تهيه چک ليست هاي مقدماتي TPM 90
8-5- نقش ها و مسئوليت هايمشخص در يک سيستم TPM 95
8-5-1. وظايف اصلي کاربران در خط توليد 96
8-5-2. وظايف بخش نگهداري و تعمير TPM 98
9- طراحي يک سيستم نگهداري فر اگير مستقل TPM 102
9-1- کليات 103
9-2- مرحله اول: آشنايي با کار در محيط تميز و مرتب 104
9-3- مرحله دوم: شناسايي ريشه اصلي مشکلات 109
9-4- مرحله سوم: جمع بندي و آناليز کردن داده ها و اطلاعات 111
9-5- مرحله چهارم: مشخص کردن و بيان نکات کليدي انجام کار 115
9-6- مرحله پنجم: آموزش کاربران، کارگران و مديران 116
9-7- مرحله ششم: تامين قطعات يدکي و لوازم مورد نياز 119

9-8- مرحله هفتم: چرخه را تکرار کن، TPM پاياني ندارد 121
9-9- فاکتورهاي قابل اندازه گيري در TPM 126
9-9-1. MTBF و MTTR 126
9-9-2. کاربري سودمند واقعي (APU) 130
9-9-2.1. محاسبه APU 131
9-10- اهداف نهايي TPM 134
10- آموزش مهارتهاي نگهدري و تعميرات (نت) 135
10-1- مقدمه 136
10-2- مسئوليتهاي کارگران خط توليد و کارکنان بخش نت 137
10-2-1-چهار وظيفه اصلي اپراتور 139
10-3- آموزش مهارت هاي نت 142
10-3-1. اهداف و برنامه ها 142
10-3-2. درس اول: پيچ و مهره ها 142
10-3-3. درس دوم: خارها و ياتاقانها 145
10-3-4. درس سوم: انتقال نيرو 146
10-3-5. درس چهارم: هيدوليک، نيوماتيک و کاسه نمدها 147
10-4- پياده سازي برنامه هاي آموزشي و کارورزي 149
10-5- آموزش امور نت به کارگران خط توليد (اپراتورها)152
10-6- ساير دورههاي آموزشي مربوطه 154
10-6-1. آموزش مدرسين 154

10-6-2. دوره روشهاي نت 155
10-6-3. دوره آموزش سيم کشي برقي و ابزار دقيق 157
10-6-4. بررسي شرايط فني ماشين ها 158
10-7- آهميت آموزش در محل کار 159
11- فعاليتهاي گروههاي کوچک TPM 160
11-1- ترکيب فعاليتهاي گروههاي کوچک با سازمان 161
11-2- مقايسه گروههاي QC,ZD 162
11-2-1. مقايسه سازمان هاي رسمي وغير رسمي 164
11-2-2. تفاوت در اهداف 165
11-2-3. گروههاي کوچک TPM متکي بر مدل ZD 166
11-3- مديريت بر گروههاي TPM 167
11-3-1. اهداف گروهها با اهداف کلي شرکت تطابق دارند 169
11-3-2. انگيزه و روحيه برتر=سودمندي بيشتر 169
11-4- ترويج و توسعه فعاليتهاي گروههاي کوچک 170
11-4-1. کارگران بازيکنان نقش اصلي هستند 171
11-4-2. نقش مديران در ترويج و توسعه گروهها 172
11-4-3. رهبري در گروههاي کوچک 174
11-4-4. نقش مديريت تراز اول 175
11-4-5. پرورش کارکنان توانمندي و داراي خود انگيزگي 176
11-4-6. ايجاد يک فضا و محيط کار مناسب و مطلوب 177

11-4-7. ارزيابي پيشرفت گروههاي کوچک 179
12- اندازه گيري اثر بخشي TPM 182
12-1- دليل نياز به اندازه گيري اثر بخشي 183
12-2- اندازه گيري اثر بخشي تجهيزات 184
12-2-1. اثر بخشي کلي تجهيزات 184
12-2-2. قابليت دسترسي (نسبت بهره برداري) 184
12-2-3. نسبت کارايي 185
12-2-4. نسبت کيفيت 185
12-2-5. زمان واحد آماده سازي 185
12-3- شاخصهاي قابليت اطمينان و قابليت تعمير 185
12-3-1. شاخصهاي قابليت اطمينان 185
12-3-2. شاخصهاي قابليت تعمير 186
12-4- اندازه گيري کارايي فعاليت هاي نت 186
12-4-1. نسبت تعميرات اضطراري (نسبت BM) 186
12-4-2. نسبت نيروي انساني اضطراري 187
12-4-3. نسبت دستيابي به تعميارت پيشگيري 187
12-4-4. روند عمليات بهسازي و ارتقاء قابليت تعمير 187
12-5- اندازه گيري شاخصهاي مرتبط با بهره وري، کيفيت، هزينه، زمان تحويل، بهداشت صنعتي ايمني و روحيه 187
12-6- جمع بندي 187

پيوست A: جايزه PM براي کارخانجات موفق در TPM 190
پيوست B: ارائه تقاضا براي دريافت جايزه PM 193
پيوست C: شاخصهاي اهدايي جايزه PM 196
واژه نامه 204
مراجع 209